Otwarcie Centrum Sztuki Włączającej - harmonogram wydarzenia

18-20 listopada 2022
miejsce: ul. Skoczylasa 10/12, Warszawa

18.11 PIĄTEK

14.00 Oficjalne otwarcie Centrum Sztuki Włączającej / Teatr 21, konferencja prasowa z przedstawicielami m.st. Warszawy, performatywne oprowadzanie po przestrzeni i wystawie otwarcia / wydarzenie tłumaczone na PJM

17.00 "Ustanawianie normy. Niepełnosprawność, głuchota i ciało" – premiera książki Lennarda J. Davisa /spotkanie otwarte / wydarzenie tłumaczone na PJM

Czy zastanawiało Was kiedyś, czym właściwie jest norma? Kto ją ustalił i dlaczego? Kto pierwszy wymyślił ją jako pojęcie, które organizuje naszą rzeczywistość i jakiej ludzkiej potrzebie wtedy odpowiadała? Jak norma ma się z takimi określeniami jak człowiek przeciętny, zwykły, normalny? I kto jest w związku z tym niezwykły? Jakie reakcje towarzyszą napięciu między normą i jej brakiem w sztuce, nauce, medycynie? Jakie praktyki artystyczne, kulturowe, medyczne wytwarzają to, co przeciętne, ponadprzeciętne i niepełnosprawne? Już 18 listopada zapraszamy na promocję bestsellerowej książki Lennarda J. Davisa „Ustanawianie normy". To premiera kolejnej pozycji w ramach serii wydawniczej Centrum Sztuki Włączającej i Zachęty Narodowej Galerii Sztuki, po wcześniejszych książkach Rosemarie Garland-Thomson „Niezwykłych ciałach" oraz „Gapieniu się. O tym jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym".

Lennard J. Davis swoją książką „Ustanawianie normy" („Enforcing Normalcy") dokonał przełomu w myśleniu o niepełnosprawności. Z błyskotliwością i pasją, będącą połączeniem badań akademickich i aktywizmu, dowodzi, że jeżeli chcemy zrozumieć konstrukcję niepełnosprawności, musimy zrozumieć konstrukcję normalności. To nie osoby z niepełnosprawnościami stanowią „problem" – podkreśla Davis, lecz sposób, w jaki wyobrażenie normy kreuje „problem" niepełnosprawnej osoby.

Badacz, odwołując się do historii sztuki, literatury, nauki, analizuje wyłanianie się pojęcia normy, a na stronach swojej książki pozwala spotkać się prozie Josepha Conrada, czy Mary Shelly z historią badań statystycznych, astronomią, historią rzeźby – w tym słynną Wenus z Milo. Dzięki temu „Ustanawianie normy" czyta się z zapartym tchem.

Podczas rozmowy, w której udział wezmą tłumaczka Magdalena Zdrodowska, artysta wizualny Tomasz Grabowski, aktywistka Elżbieta Dzik, oraz redaktorki książki Ewelina Godlewska-Byliniak i Justyna Lipko-Konieczna zmierzymy się z pojęciem normy, które nadal organizuje nasze życie w jego najbardziej codziennych przejawach. Spróbujemy rozbroić głęboko zakorzeniony mechanizm, który każe nam każdego dnia trzymać się ustalonej ramy, o której istnieniu wolimy nie myśleć, a która zapewnia nam akces do wspólnoty opartej na tym, co przeciętne, bezpieczne i znane. I który każde nam jednocześnie wciąż poszukiwać tego, co nowe, niezwykłe i niezbadane. Jak wyjść poza ten schemat i w realny sposób tworzyć alternatywy oparte na różnorodności ludzkich ucieleśnień?

Po spotkaniu będzie możliwość zakupienia książki "Ustanawianie normy. Niepełnosprawność, głuchota i ciało" w promocyjnej cenie 30 zł (regularna cena 39 zł).

Od 18 listopada 2022 książkę można nabyć również w księgarni PROSPERO w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego (ul. Jazdów 1, Warszawa) oraz przez internet na stronie https://prospero.e-teatr.pl

Lennard J. Davis
Lennard J. Davis pracuje na Wydziale Języka Angielskiego, Wydziale Niepełnosprawności i Rozwoju Człowieka, a także na Wydziale Edukacji Medycznej Uniwersytetu w Illinois. Jest autorem lub redaktorem ponad 20 książek w tym jednej z pierwszych książek teoretycznych poświęconych niepełnosprawności „Enforcing Normalcy" („Ustanawianie normy"), zaliczanej dziś do klasyki studiów o niepełnosprawności. Laureat National Book Critics Circle Award i Nagrody Pulitzera. Stypendysta Fundacji Pamięci Johna Simona Guggenheima. Jego obecne zainteresowania obejmują zagadnienia związane z niepełnosprawnością, teorią literatury i kultury, genetyką, rasą, tożsamością i kwestiami biokulturowymi. Grupą społeczną, której Davis dedykuje znaczącą część swojej przełomowej pracy są Głusi. Badacz jest słyszącym dzieckiem niesłyszących rodziców, wzrastał więc w najbliższym otoczeniu Głuchych i ich kultura jest integralną częścią jego świata. Funkcjonując jednocześnie wśród osób sprawnych, od najmłodszych lat widział uprzedzenia i fałszywe wyobrażenia na temat Głuchych, które powiela większość sprawnego społeczeństwa. „Ustanawianie normy" to osobisty manifest, który może mieć znaczenie wzmacniające dla społeczności Głuchych w Polsce.

Goście spotkania:

Tomasz Grabowski – artysta multimedialny. Twórca projektu „Portrety Głuchych / Deaf Portraits". Absolwent Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Stypendysta programu Socrates Erasmus na uczelni artystycznej École Supérieure Estienne des Arts et Industries Graphiques w Paryżu. Stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia. Ekspert merytoryczny ds. Głuchych. Współzałożyciel Grupy Artystów Głuchych. W swojej twórczości artystycznej eksploruje temat Kultury Głuchych oraz dyskryminacji osób g/Głuchych.

Ewelina Godlewska-Byliniak – kulturoznawczyni, badaczka zajmująca się obszarem teatru i performansu oraz studiami o niepełnosprawności. Obecnie adiunktka w Zakładzie Teatru i Widowisk Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Z Centrum Sztuki Włączającej współpracuje od wielu lat będąc współautorką i redaktorką serii książek „Odzyskiwanie obecności".

Magdalena Zdrodowska – Adiunkt w Zakładzie Mediów Audiowizualnych. Absolwentka etnologii i antropologii kulturowej Uniwersytetu Jagielońskiego oraz filmoznawstwa (ze specjalizacją medioznawczą) UJ. Doktor nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce: w 2010 roku obroniła pracę doktorską poświęconą telewizji, jako narzędziu międzykulturowej komunikacji. Jej efektem jest książka „Telewizja na pograniczach" (WUJ 2013), za którą otrzymała nagrodę Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2021 roku nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego ukazała się jej książka "Telefon, kino i cyborgi. Wzajemne relacje niesłyszenia i techniki".

Elżbieta Dzik – reprezentuje Stowarzyszenie "CODA Polska. Słyszące Dzieci - Niesłyszący Rodzice", z którym związana jest od 2012 roku. Aktywnie działa na rzecz środowiska CODA, starając się przeciwdziałać barierom społecznym i wykluczeniu, które napotykają na swojej drodze członkowie tej społeczności. CODA od urodzenia, świadoma CODA od momentu wstąpienia do Stowarzyszenia.

Justyna Lipko-Konieczna - dramaturżka, badaczka teatru od dwunastu lat związana z Teatrem 21. W Centrum Sztuki Włączającej kieruje działaniami wydawniczo-badawczymi. Łączy teorię z praktyką, wprowadzając w obszar teorii teatru polskiego perspektywę studiów o niepełnosprawności. Razem z Eweliną Godlewską-Byliniak jest redaktorką książek „21 myśli o teatrze" oraz „Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie", a także współautorką i redaktorką serii „Odzyskiwanie obecności".
19.00- 22.00 Democratic disco – parapetówka Centrum Sztuki Włączającej / Teatr 21
Mówi się, że obecnie jest więcej didżejów i didżejek niż kiedykolwiek wcześniej w historii świata. Podoba nam się ten trend i będziemy go podsycać! Zapraszamy na DEMOCRATIC DISCO, podczas którego będziemy się bawić do otwartej, włączającej playlisty wypełnionej muzyką wybraną przez aktorki i aktorów Teatru 21. Przygotujmy się na dźwięki młodości, miłości, gorące rytmy na cztery, dużą dawkę nostalgii i cekiny!

UWAGA! Playlista pozostanie otwarta podczas trwania wydarzenia, KAŻDA CHĘTNA OSOBA może dorzucić swoją propozycję do listy. Otwieramy Centrum Sztuki Włączającej / Teatr 21 z demokracją na didżejce!

wstęp wolny
19.11 SOBOTA
11.00 – 13.00 „Poezja konkretna czy poezja radykalna" - spotkanie z Karoliną Wiktor, autorką pracy wystawianej w Centrum Sztuki Włączającej / Teatr 21
Spotkanie z artystką Karoliną Wiktor, która w ramach otwarcia Centrum Sztuki Włączającej / Teatr 21 zaprezentuje swoją pracę graficzną "Poezja konkretna czy poezja radykalna". Wiktor tworzy projekty grafik od 15 lat, a twórczość tę zaczęła jeszcze za czasów działalności w ramach artystycznej Grupy Sędzia Główny. W sierpniu 2009 r. w wyniku pęknięcia tętniaka i dwóch udarów nastąpił całkowity zwrot w karierze Karoliny Wiktor, a Grupa Sędzia Główny została zawieszona. Po nagłym zamknięciu działalności, Wiktor skoncentrowała się na całościowej rehabilitacji ciała oraz umysłu. Owa koncentracja spowodowała powrót artystki do litery jako wielowymiarowego znaku i poezji wizualnej opartej na inspiracji futuryzmem i awangardą konstruktywistyczną.
Od lat artystkę fascynowała przedwojenna literatura i poezja, szczególnie wschodniej Europy. Z tej inspiracji powstała książka "Wołgą przez Afazję", która jest korespondencją czasu jej choroby na afazję. Następnie stworzyła czcionki Braku w różnych językach oraz kolejną książkę "Pusto-stan Nienawiści", która stała się poetyckim, graficznym reportażem o Polsce z lat 2015-2019.
liczba miejsca ograniczona, rejestracja on-line
szczegóły: https://teatr21.pl/poezja-konkretna-czy-poezja-radykalna/

Karolina Wiktor
Artystka wizualna, autorka, animatorka spotkań wokół kultury i neuronauki. Laureatka Nagrody Katarzyny Kobro za rok 2017. W 2004 r. ukończyła malarstwo w Instytucie Sztuk Wizualnych na Uniwersytecie Zielonogórskim. W latach 2001–2013 tworzyła razem z Aleksandrą Kubiak duet performerski Grupa Sędzia Główny, którego prace znajdują się w wielu kolekcjach (Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki). W 2006 roku Grupa Sędzia Główny dostała nagrodę TVP Kultura; a w 2007 została nagrodzona na Międzynarodowym Festiwalu Performance w Trento (Włochy).
W roku 2008 Grupa Sędzia Główny otrzymała Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na książkę o twórczości kolektywu. W sierpniu 2009 r. w wyniku pęknięcia tętniaka i dwóch udarów nastąpił całkowity zwrot w karierze Karoliny Wiktor, a Grupa Sędzia Główny zostaje zawieszona.
Obecnie, artystka zajmuje się szeroko rozumianą poezją wizualną i konkretną, a od 2014 r. tworzeniem edukacyjno-kulturalnych konferencji i warsztatów "Kultura i Neuronauka" w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki. Ich naczelną ideą jest dialog między neuronaukami a kulturą. W trakcie wielu spotkań z chorymi oraz ze studentami logopedii i Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego uświadamia problem chorób neurologicznych, głównie udaru i afazji w codziennym życiu. Na zaproszenie Fundacji Teatr 21 stworzyła instruktażowy film "Niezbędnik Afazjanina" w 2020 r, który jest preludium do jej trzeciej książki.
Autorka blogów www.afazja.blogspot.com i www.poezjawizualna.blogspot.com, swoje doświadczenia opisała w poetyckiej książce "Wołgą przez Afazję". (wyd. Zachęta, Ha!art 2014). Na przełomie 2019/2020 roku została wydana nowa książka – graficzny poemat "Pusto-stan nienawiści". (wyd. Zachęta, 2019/2020)
14.00 - 16:00 – Protest osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin pod Pałacem Prezydenckim / wydarzenie towarzyszące

Protest RON z 2018, podczas którego grupa osób z niepełnosprawnościami i ich rodziny okupowali Sejm, został zawieszony po 40 dniach. Teraz nastąpił czas na jego odwieszenie! W imieniu organizatorów i organizatorek protestu – osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin – zachęcamy do uczestnictwa w tym wydarzeniu, aby wspólnie walczyć o godne życie osób z niepełnosprawnością i ich opiekunek i opiekunów w Polsce.
17.00 – 18.30 Barbara Lityńska i wiersze – wieczór poezji aktorki Teatru 21
Zapraszamy na klasyczny wieczór poetycki, podczas którego odbędzie się spotkanie z Barbarą Lityńską – charyzmatyczną aktorką Teatru 21, radykalną poetką. Wiersze Barbary Lityńskiej towarzyszyły spektaklom Teatru 21 niejednokrotnie. W spektaklu "Rewolucja, której nie było" wcieliła się w postać Poetki Rewolucji, której wiersze komentują stan rzeczywistości osoby niepełnosprawnej w społeczeństwie. Uczestnicy spotkania będa mieli niecodzienną okazję do zapoznania się z twórczością artystki, ze szczególnym uwzględnieniem tekstów, które powstały w ostatnim okresie jej twórczości, związanych z przeżywaniem pandemii i czasu po inwazji wojsk rosyjskich na Ukrainę.
Wiersze przeczyta aktorka Martyna Peszko oraz aktor Maciej Pesta.
Spotkanie poprowadzi Justyna Sobczyk.
wstęp wolny

Barbara Lityńska
Aktorka i autorka wierszy. Z teatrem związana od dzieciństwa; w wieku 12 lat, po uczestnictwie w nielegalnym przedstawieniu Teatru Ósmego Dnia w Warszawie, postanowiła wystawić swój pierwszy spektakl „Moje życie, Ani życie". Od tego czasu grała wielokrotnie na deskach teatru, w serialach i filmach m.in. w serialu „Głęboka woda" Magdaleny Łazarkiewicz, w filmie „Rendez-vous" Marcina Krawczyka , w przedstawieniu "Święty Market" na Scenie Lubelskiej czy "W Przechlapanem" w reż. Rafała Urbackiego w Instytucie Teatralnym. Od 2012 roku związana z Teatrem 21, gdzie stworzyła wiele niezapomnianych ról m.in. Panią Prezydentową w spektaklu „Klauni, czyli o rodzinie. Odcinek 3" czy Poetkę Rewolucji w „Rewolucji, której nie było". Drugą wielką pasją Barbary Lityńskiej są wiersze. Wydała tomik „Nowe wiersze", a jej twórczość weszła na stałe do wielu spektakli Teatru 21. W ostatnim czasie jej twórczość poetycka dotyczy doświadczenia życia w pandemii oraz agresji zbrojnej na Ukrainę.
19.00 "Rodzina" reż. Justyna Sobczyk – spektakl grany w TR Warszawa (ul. Marszałkowska 8) / wydarzenie towarzyszące

Spektakl połączonych zespołów Teatru 21 i TR Warszawa, badający temat współczesnej rodziny i relacji rodzinnych. Bazując na swoich osobistych doświadczeniach oraz rolach zagranych wcześniej w filmie i na scenie, aktorzy i aktorki obu teatrów tworzą rodzinną komedię omyłek, w której ciemna strona relacji rodzinnych spotyka się z tęsknotami i fantazjami na temat harmonijnej rodziny wprost z polskich seriali. Czy osoba z niepełnosprawnością może być pełnoprawnym członkiem / członkinią rodziny – nie tylko synem czy córką ale też ciocią, wujkiem, matką lub ojcem? Czy aktor/ka z niepełnosprawnością może być pełnoprawnym członkiem / członkinią rodziny teatralnej?

szczegóły i bilety: https://trwarszawa.pl/program/rodzina

20.11 NIEDZIELA

14:00 – 16.00 Spiral and Fall – warsztaty inspirowane instalacją "Spiral and Fall" Nadii Markiewicz.
Na wystawie otwarcie zostanie zaprezentowana praca Nadii Markiewicz "Spiral and Fall", która komentuje sytuację zabawy i wykluczeni z niej ze względu nie niepełnosprawność. Wychodząc od pracy artystki, zanurzymy się we wspomnieniach dziecięcych zabaw. Spróbujemy wspólnie wyszukać te, które zostawiły w nas ślady odrzucenia i wykluczenia.
Czy jesteśmy w stanie zredefiniować sytuacje gry i zabawy, by ich głównym motorem nie były kategorie wygrana/przegrana? Czy wskazywanie najsłabszego/najlepszego muszą stanowić główną oś dziecięcych zabaw? Wspólnie poszukamy alternatywy.
prowadzenie: Justyna Sobczyk + aktorzy Teatru 21

Nadia Markiewicz "Spiral and Fall"
Mrocznie humorystyczna twórczość Nadii Markiewicz infiltruje istniejące formy – konwencjonalne gry, performansy i narracje. W prezentowanych pracach Markiewicz zapożycza rekwizyty i zwyczaje z zabaw szkolnych i magicznych pokazów, by zmierzyć się z kolistą logiką i makabrycznym rytuałem. Przestrzeń galerii, przekształcona przez okrągłą ścianę zbudowaną ze spadochronu z placu zabaw dla dzieci, skupia uwagę widzów na centralnym wideo wystawy, w którym artystka pojawia się jako gołębica magika, ćwierkająca na brzegu cylindra. Klasyczny występ iluzjonisty, który noc w noc wyciąga ptaka z kapelusza, jest rytualnym wymysłem wolności. Ptasie skrzydła są podcinane, do czego subtelnie odwołuje się tytuł wystawy. Jeśli skrzydła ptaka nie zostaną przycięte symetrycznie, opadnie na ziemie w spiralnym ruchu.

Nadia Markiewicz
Absolwentka Pracowni Działań Przestrzennych prof. Mirosława Bałki na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (2020). Studiowała również na Gerrit Rietveld Academie (2010-11) w Amsterdamie oraz na stażu w Studio of Performance na FaVU VUT w Brnie prowadzonym przez Julie Bénę i Jakuba Jansę (2021). Laureatka nagrody Europe Beyond Access przyznanej przez Zachętę – Narodową Galerię Sztuki i British Council w 2021 oraz Grand Prix na 10. Biennale Sztuki Młodych Rybie Oko (2022). Brała udział w rezydencji School of Expressions w PLATO Ostrava (2019) oraz w Kem Szkole (w 2021 jako uczestniczka, w 2022 jako wykładowczyni). Podejmuje temat czasu, rozrywki i niepełnosprawnego ciała poprzez instalacje, wideo oraz działania performatywne.
Prace i działania prezentowała w m.in Kunsthalle Bratislava (2022), Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie (2021), Sto Lat Gallery w Nowym Jorku (2021), BWA Warszawa (2021), Punkcie Odbioru Sztuki w Łodzi (2019), na Przeglądzie Sztuki Survival we Wrocławiu (2018), Galerii Labirynt w Lublinie (2017).

16.00 – 18.00 - performatywne oprowadzanie po wystawie otwarcia CSzW (zespół aktorski Teatru 21)

W przestrzeni Centrum Sztuki Włączającej zostaną zaprezentowane pochodzące ze spektakli Teatru 21 wybrane rekwizyty i elementy scenografii, które pozwolą osobom odwiedzającym wejść na chwilę w historię Teatru 21 i spojrzeć na siedzibę Centrum Sztuki Włączającej z perspektywy aktywnego uczestnika. Przewodnikami po tej nowej dla wszystkich przestrzeni będą jej gospodynie i gospodarze – aktorzy Teatru 21, którzy wcielą się w rolę kustoszów tego miejsca i zaangażują widzów w historie związane z konkretnymi obiektami.

oprowadzanie zaczynamy o godz. 16:00 i godz. 17:00 / wstęp wolny

19.00 "Rodzina" reż. Justyna Sobczyk – spektakl grany w TR Warszawa (ul. Marszałkowska 8) / wydarzenie towarzyszące

Spektakl połączonych zespołów Teatru 21 i TR Warszawa, badający temat współczesnej rodziny i relacji rodzinnych. Bazując na swoich osobistych doświadczeniach oraz rolach zagranych wcześniej w filmie i na scenie, aktorzy i aktorki obu teatrów tworzą rodzinną komedię omyłek, w której ciemna strona relacji rodzinnych spotyka się z tęsknotami i fantazjami na temat harmonijnej rodziny wprost z polskich seriali. Czy osoba z niepełnosprawnością może być pełnoprawnym członkiem / członkinią rodziny – nie tylko synem czy córką ale też ciocią, wujkiem, matką lub ojcem? Czy aktor/ka z niepełnosprawnością może być pełnoprawnym członkiem / członkinią rodziny teatralnej?

szczegóły i bilety: https://trwarszawa.pl/program/rodzina