Pola Nireńska (1919 - 1992)

Tancerka i choreografka pochodzenia żydowskiego.

Były gwiazdami przedwojennych scen: primabalerinami, choreografkami i tancerkami estradowymi, kiedy ich kariery brutalnie przerwała wojna. W Culture.pl odkrywamy nieznane karty w historii polskiego tańca XX wieku. To ważne biografie, jest w nich balet i sowieckie łagry, rewia i walka o Monte Cassino, kabaret i getto.

Pola Nireńska

Urodziła się 28 lipca 1910 w Warszawie, Zmarła 25 lipca 1992 w Bethesda (USA). 

Jedno z najważniejszych nazwisk w historii tańca współczesnego, o którym w Polsce wciąż wiemy za mało. O Poli pamięta za to Waszyngton. Z tym miastem Nireńska związana była od 1951 roku. Tu pracowała w lokalnych zespołach baletowych i studiach tańca współczesnego, zapisując się w historii gatunku jako ceniona nauczycielka, choreografka i inspiracja dla kilku pokoleń amerykańskich tancerzy. Jej droga do Stanów Zjednoczonych prowadziła przez Niemcy, Austrię, Włochy i Wielką Brytanię.

A zaczęła w Warszawie, w 1910 roku. Urodziła się w ortodoksyjnej żydowskiej rodzinie jako Pola Nirensztajn. Studiowała w legendarnej szkole tańca Mary Wigman w Dreźnie, ale w związku z narastającym antysemityzmem i hitlerowskimi prześladowaniami, musiała opuścić Niemcy. W 1934 roku trafiła do Wiednia, na międzynarodowym Kongresie Tańca zdobyła drugą nagrodę za autorskie choreografie "Krzyk" i "Ballada japońska". Z Austrii wyjechała do Włoch i Wielkiej Brytanii, gdzie m.in. występowała dla RAF-u. Także w Londynie pierwszy raz spotkała Jana Karskiego, ale zakochali się w sobie dopiero na początku lat 60. już w Stanach Zjednoczonych. Ślub wzięli 5 lat później.

Z własną, dramatyczną historią - uciekającej przed nazistami polskiej Żydówki i z wojennymi losami swoich bliskich, z których większość zginęła w nazistowskich obozach zagłady, Pola Nireńska konfrontowała się do końca życia. Także na scenie, m.in. w Tetralogii Holocaustu, choreografii, którą pożegnała się z tańcem. Zmarła tragicznie w 1992, wyskakując z okna swojego apartamentu. Nad reportażem biograficznym o życiu i twórczości Poli Nireńskiej pracuje Weronika Kostyrko.

Anna Legierska
Culture.pl
29 kwietnia 2017

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...