Przegląd wybitnych dzieł scenicznych

W tym roku w ramach 49. Opolskich Konfrontacji Teatralnych (17-29 czerwca) zobaczymy siedem spektakli konkursowych w twórczy sposób podejmujących dialog z polską i europejską literaturą klasyczną. Program festiwalu zaprezentowano podczas konferencji prasowej, która odbyła się 8 maja w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

Opolskie Konfrontacje Teatralne są przeglądem wybitnych dzieł scenicznych opartych na klasykach. W tym roku po raz pierwszy na deskach Teatru im. Jana Kochanowskiego zobaczymy także literaturę europejską, gdyż X Konkurs „Klasyka Żywa" decyzją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2024 roku poszerzony został o klasykę Starego Kontynentu. „W tym roku mija dziesięć lat udanej współpracy między Instytutem Teatralnym o Teatrem im. Kochanowskiego przy organizacji festiwalu" – podkreślił podczas konferencji Norbert Rakowski, który świętuje w tym roku także 50-lecie prowadzonego przez siebie Teatru.

Dyrektorka Instytutu Teatralnego Justyna Czarnota-Misztal podkreśliła, że festiwal jest owocem współdziałania województwa i instytucji centralnych: „Festiwal Opolskie Konfrontacje Teatralne jest częścią naszej misji – dbamy o to, aby najlepsze spektakle pojawiały się różnych miejscach w Polsce, dlatego cieszymy się, że od dekady współpracujemy z Teatrem im. Jana Kochanowskiego w Opolu".

O nagrody w finale X edycji Konkursu „Klasyka Żywa" będzie rywalizować siedem spektakli:

- „Zemsta" Aleksandra Fredry w reż. Michała Zadary z Teatru Komedia w Warszawie,
- „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego w reż. Mai Kleczewskiej z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- „Ciemności kryją ziemię" Jerzego Andrzejewskiego w reż. Tomasza Fryzła z Teatru Wybrzeże w Gdańsku,
- „Wszystko dobre, co się dobrze kończy" W. Shakespeare'a w reżyserii Szymona Kaczmarka z Teatru im. W. Bogusławskiego w Kaliszu,
- „Do piachu" Tadeusza Różewicza w reżyserii Witolda Mazurkiewicza i Janusza Opryńskiego z Teatru Polskiego w Bielsku-Białej,
- „Solaris" Stanisława Lema w reżyserii Darii Kopiec z Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie,
- „Państwo/Der Staat" Platona w reżyserii Jana Klaty z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

Podczas konferencji prasowej o spektaklach opowiedział szczegółowo Michał Mizera, przewodniczący Komisji Artystycznej X edycji Konkursu, która wytypowała spektakle na tegoroczne OKT:

Był to spory wysiłek powiązany z dużą odpowiedzialnością – środowisko teatralne w Polsce co roku czeka na werdykt komisji konkursu „Klasyka Żywa". W tym roku praca w komisji była szczególnie intensywna ze względu na dużą liczbę zgłoszeń i poszerzenie repertuaru konkursu o klasykę europejską. W rezultacie mieliśmy pełny przegląd klasycznych autorów: od Ajschylosa czy Platona po pisarzy niemalże współczesnych, publikujących jeszcze w 1989 roku. Staraliśmy się, aby nasz końcowy wybór nie zaprzeczał nazwie konkursu, by pokazać, że strategie „ożywiania", podejmowane przez reżyserów, były różnorodne. W rezultacie wśród siedmiu spektakli prezentowanych podczas tegorocznych Opolskich Konfrontacji Teatralnych mamy przedstawienia najgłośniejszych polskich reżyserów, takich jak Jan Klata, Maja Kleczewska czy Michał Zadara, ale też inscenizacje twórców, których można określić ciągle mianem młodych: Darii Kopiec, Tomasza Fryzła czy Szymona Kaczmarka. Pomiędzy nimi pojawi się w tym roku jeden mistrz polskiego teatru: Janusz Opryński. Dzięki temu powstaje szczególny rodzaj napięcia, podsycany dodatkowo przez dobór autorów, wśród których mamy i Platona, i Shakespeare'a, a obok nich dobrze znanych Fredrę, Wyspiańskiego, Różewicza i dwie oryginalne adaptacje prozy Lema i Andrzejewskiego. Dialog z autorem prowadzony jest albo na zasadzie sojuszu czy zgody, zgodności, albo na zasadzie buntu czy wręcz negacji, zaprzeczenia, skompromitowania. Nie ma za to w finale spektakli nudnych, nie ma takich, które cechuje obojętność czy ignorancja względem klasycznego tekstu.

Finałowa siódemka wybrana została spośród rekordowej liczby 118 spektakli zgłoszonych do X Konkursu „Klasyka Żywa". Ostatniego dnia festiwalu Jury, które w tym roku tworzą Beata Guczalska, Anna Augustynowicz i Maksymilian Rogacki, wybierze zwycięski spektakl, który otrzyma m.in. Nagrodę Główną im. Wojciecha Bogusławskiego w wysokości 80.000 zł. Przedstawienia, poza grand prix, mają szansę na nagrody za reżyserię, scenografię czy muzykę. Łączna suma nagród, które zostaną wręczone podczas finału „Klasyki", to 160 000 zł.

W ramach festiwalu, oprócz spektakli konkursowych, odbędą się również wydarzenia towarzyszące: pokazy spektakli („Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego w reż. Piotra Ratajczaka z Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu oraz „Ślub" Witolda Gombrowicza z Teatru Narodowego Kosowa w Prisztinie w reż. Norberta Rakowskiego), rozmowy z twórcami, panele dyskusyjne oraz koncerty.

Wyjątkowym wydarzeniem artystycznym podczas konfrontacji będzie widowisko: Mazolewski / Dorociński / Witkacy: Kompozycje Astronomiczne, realizowane specjalne z okazji jubileuszu 50-lecia Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu. Inspiracją do stworzenia tego projektu stały się teksty Witkacego – filozoficzne, wizjonerskie i niepokojąco aktualne. Na ich kanwie powstał koncert balansujący na granicy spektaklu i performansu, łączący autorską muzykę Mazolewskiego i ekspresyjne interpretacje Dorocińskiego.

Pełny program festiwalu oraz bilety dostępne na stronie: https://teatropole.pl/49-festiwal-okt/

Konkurs „Klasyka Żywa" organizowany jest przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jego główny cel to zwiększenie obecności polskich i europejskich tekstów klasycznych w repertuarach współczesnych teatrów oraz wzmacnianie zainteresowania nimi dzisiejszych twórców i odbiorców teatru, a także przywracanie do repertuaru wartościowych dzieł dramatu polskiego i europejskiego, zapomnianych lub rzadko wystawianych. W ramach Konkursu przyznawane są nie tylko nagrody, ale również refundacje części kosztów przygotowania premier. Szczegóły znajdują się w Regulaminie na stronie www.klasykazywa.pl oraz www.instytut-teatralny.pl .