Ryszarda Hanin (1919-1994)

Aktorka teatralna, filmowa, radiowa i telewizyjna, reżyserka, scenopisarka, pedagog.

Urodziła się 30 sierpnia 1919 we Lwowie, zmarła 1 stycznia 1994 w Otwocku-Świdrze.

Właściwie Szarlota Hahn, zamężna Pa­sternak. Odebrała staranne wykształcenie (taniec, śpiew), grała w przedstawieniach amatorskich. Po maturze w 1937 wyjechała do Paryża na studia romanistyczne, gdzie uczęszczała również na zajęcia w Studio Ch. Dullina. W 1939 wróciła do Lwowa i po wybuchu wojny pracowała w Domu Sierot, a następnie statystowała w "Krakowiakach i Góralach" Bogusławskiego w Polskim Teatrze Dramatycznym. 23 I 40 była obecna w Klubie Polskim we Lwowie w czasie aresztowania polskich pisarzy.

Po wkroczeniu Niemców do Lwowa wraz z mężem, Leonem Pasternakiem, ewakuowała się w głąb Związku Radzieckiego, gdzie najpierw została spikerką Rozgłośni Polskiej Związku Patriotów Polskich (Z.P.P.), a następnie aktorką Teatrzyku Żołnierza (Teatr I Armii), z którym wróciła do kraju. Po rolach taneczno-muzycznych w składankach debiutowała jako Aniela ("Śluby panieńskie" Fredry 1944). Następna rola to Panna Młoda ("Wesele" Wyspiańskiego) w Teatrze Wojska Polskiego, z którym przeniosła się do Łodzi, gdzie w marcu 1945 zdała eksternistyczny egzamin aktorski. Powtórzyła rolę Panny Młodej, grała w wielkich przedstawieniach Schillera: Melibeę w "Celestynie" Rojasa, Ariela w "Burzy" Shakespeare'a, Nastkę w "Na dnie" Gorkiego.

Wraz z Schillerem przeniosła się do Warszawy, gdzie grała w: Teatrze Polskim (1949-54 i 1957- 63), Teatrze Domu Wojska Polskiego (1954-57, od stycznia 1963 do śmierci), występowała także gościnnie w teatrach.: Współczesnym (Larysa w "Irkuckiej historii" Arbuzowa, 1967; Maryja w "Po górach, po chmurach" Brylla, 1969), Ateneum (Catherine w "Korsarzu" Conrada, 1976), Na Woli (Matrosziłowa w "Protokole pewnego zebrania" Gelmana, 1976), Scenie Prezentacje (Służąca w "Lekcji" Ionesco, 1987) i teatrach pozawarszawskich: w Kaliszu (Małgorzata w "Damie Kameliowej" Dumasa, 1956) i Częstochowie (rola tyt. w "Wędce Feniksany" de Vegi, 1956 i Lidia Wasiliewna w "Staromodnej komedii" Arbuzowa 1977).

Na macierzystej scenie Teatru Dramatycznego grała m.in. role takie, jak: Pani Frank ("Pamiętnik Anny Frank" Goodrich i Hacketta), Maria Lwowna ("Letnicy" Gorkiego), Pelasia ("Na czworakach" Różewicza), Katarzyna-Matka-Królowa ("Ślub" Gombrowicza), Kobieta ("Ja, Feuerbach" Dorsta), Ciocia Leonia ("Ach Combray!"... wg Prousta). Współpracowała z Teatrem TV od początku jego istnienia.

Otrzymała wiele nagród za stworzone tam kreacje (np. za role w "Niespodziance" Rostworowskiego, 1969 i Helenę w "Całym życiu Sabiny" Boguszewskiej, 1969).

Zagrała ok. trzydziestu ról filmowych. W1966 zdała egzamin reżyserski.

Od 1951 aż do śmierci była pedagogiem warszawskiej PWST. W 1977 otrzymała tytuł naukowy profesora zwyczajnego sztuk teatralnych. W latach 1966-1969 była prodziekanem Wydziału Aktorskiego tej uczelni.

Pochowana na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie.

Nagrody i odznaczenia:
1947 - Nagroda Ministra Oświaty za rolę Ariela w "Burzy" na II Festiwalu Sztuk Szekspirowskich
1950 - II nagroda na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich
1952 - II nagroda na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych
1953 - Złoty Krzyż Zasługi
1955 - Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
1966 - Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
1967 - Nagroda II stopnia za rolę w "Radosnych dniach" Becketta na II Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie
1967 - Odznaka 1000-lecia
1968 - I nagroda na Szczecińskim Tygodniu Kulturalnym
1968 - Medal za udział w walce o Berlin
1969 - Odznaczenie tytuł "Zasłużony Nauczyciel PRL"
1970 - Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za najwybitniejszą kreację roku w Teatrze Tv w "Niespodziance" Rostworowskiego
1971 - Nagroda za rolę Pelasii w "Na czworakach" Tadeusza Różewicza na XII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu
1972 - Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Tv
1973 - Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju
1974 - Order Sztandaru Pracy II klasy
1975 - Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości aktorskiej
1975 - "Kufel Warmiński" - nagroda w plebiscycie "Panoramy Północy"
1978 - Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia za całokształt twórczości
1978 - Odznaka "Zasłużony Działacz Kultury"
1981 - Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości aktorskiej w teatrze telewizyjnym ze szczególnym uwzględnieniem ról w "Księżycowych nagietkach" i "Królu kartoflanym" oraz za osiągnięcia w prezentacji poezji w programie "Pejzaż polski"
1983 - Nagroda miasta stołecznego Warszawy
1984 - Nagroda za monodram "Róża jest różą, jest różą, jest różą..." na Wrocławskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora
1984 - Nagroda Teatralna prezydenta Warszawy za kreację aktorską w monodramie "Róża jest różą, jest różą, jest różą..."
1985 - Nagroda Specjalna za kultywowanie tradycji aktorskich na XXV Kaliskich Spotkaniach Teatralnych
1989 - Odznaczenie "Zasłużony dla Kultury Narodowej"
1990 - Nagroda główna publiczności im. Lidii Zamkow i Leszka Herdegena za monodram "Przyjechała Żydówka" wg Anny Strońskiej na Wrocławskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora

Źródła: Wikipedia, Almanach Sceny Polskiej, E-teatr, FilmPolski

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
3 stycznia 2024
Portrety
Ryszarda Hanin

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...