Sho[r]t: Komu baty, komu laury / Kto straci, a kto straci najwięcej
Pomorze 40 dni po 4 marca, gdy w Polsce pojawił się pierwszy, zdiagnozowany przypadek koronawirusa.Nie wiemy nic na pewno, prócz tego, że zmieni się wiele. Być może bardzo wiele, być może za wiele. Są tacy, którzy pragną, by zmieniło się jak najwięcej, by zmienił się świat, styl życia. Inni, nie bacząc na straty ludzkie, chcą by zmian było jak najmniej i życie jak najszybciej wróciło do „normy". Jakiejś normy, im bliżej jej do życia sprzed pandemii, tym lepiej. Jednak wiemy już na pewno sporo, choć wcale nie jest to wiedza pożądana.
Początek
11 marca zamknięto teatry, sale koncertowe i inne miejsca publiczne. 11 marca, o godz. 12.00, rozpoczął się w Teatrze Muzycznym w Gdyni ostatni spektakl na Pomorzu – to drugi tego dnia przedpremierowy pokaz „Księgi dżungli":
Po kilku dniach nastąpiła reakcja, w tym, jak na razie, jeden z kilku najfajniejszych gigów, czyli koncert Nagrobków:
Niestety, pierwszy egzamin z sytuacji wyjątkowej w pomorskiej kulturze to w wielu przypadkach
Egzamin oblany
Wiele naszych instytucji kultury oblało egzamin z przedmiotu „Kultura w czasie zarazy". Oglądamy niekontrolowaną akcję wietrzenia magazynów, okraszoną ogromną ilością wpadek. Można odnieść wrażenie, że wielu ludzi kultury przebywa na wakacjach: ścigają się w publikowaniu filmików i komentarzach, w których chwalą się dobrym zdrowiem i opalenizną, szydzą z biednych nauczycielek z telewizji edukacyjnej (pośmiać się i zganić należy, ale ten niesmaczny hejt...). Wyluzowane, tłuste koty czekają na powrót do normalnego życia, ale może się okazać, że niekoniecznie życie czeka na nich...
Po jasnej stronie
Są i pozytywne przypadki. Choćby wspomniane Nagrobki, ciekawy, ambitny Słupsk (monodramy w Rondzie!). Zaj... WielkaNoc (Protokultura), Sfinks, Mewa Towarzyska. Wzruszyłem się, oglądając zmagania Krystyny i Stefana Chwinów. Dali radę, są z nami, chcą być z nami! Jest tego więcej, nie zapomnimy w finale o nikim – spoko:) W zapowiedziach sporo ciekawych gigów (np. Piórkowska). A większość pozostałych? Gdzie oni są?
Nie ma solidarności i... nie będzie?
Ludzie kultury, artyści, są z własnego wyboru na uboczu. Niektórzy dyrektorzy instytucji kultury w ogóle zamilkli, nie mają pomysłu ani planu dla swoich zespołów, panuje totalny luz. Artykuł młodej dziennikarki w jednym z mediów lokalnych to tylko wierzchołek góry lodowej. Wiemy o tym doskonale, że są instytucje, które mają w nosie wspólnotowość. Co robią ich dyrektorzy? „Odpoczywają"? Czytają? Może liczą straty, może rozmawiają z urzędnikami i politykami – ale nic o tym nie wiemy. To jest czas krystalizowania się i demonstrowania postaw, działania na rzecz innych. Wsobna kultura, zapatrzona tylko w siebie, nie jest nam potrzebna. Będziemy informować o postawach samorządów wobec kultury i ngosów, ale też śledzić aktywność artystów i animatorów. Jasne, że np. teatr jest do pokazywania w teatrze a The Cure lepiej zabrzmi w Gdyni niż na YouTube, ale nowe czasy tworzą nowe sytuacje i nową kulturę. Nie zawsze kulturę ersatzu.
Co robią inni?
Wrocław i PPA walczyli najdłużej, ale i oni musieli się poddać rygorom. Konrad Imiela i Cezi Studniak jednak nie przegrali – zorganizowali festiwal, który... się nie odbył. Z jajem, dowcipnie, we wrostajlu. Kraków nie ma złudzeń – odwołał już wszystkie festiwale do końca roku. Renomowany festiwal filmów krótkometrażowych odbędzie się online, z biletami. Leszek Kopeć i Roman Gutek już rozmawiają z Krakowem, pewnie ich festiwale też odbędą się online. Warszawski TR już przedstawił dwa wielkie wydarzenia: „Cząstki kobiety" oraz „Innych ludzi", w planach następne spektakle z bieżącego repertuaru. Olsztyński Teatr im. Stefana Jaracza opublikował już repertuar online na kwiecień:
Nasz pomysł na przeniesienie się do sieci to formuła cyklicznego e-repertuaru prezentującego z obecnego sezonu 19/20 spektakle Teatru. Nie chcemy pokazywać jednorazowo archiwaliów, których jakość i mało atrakcyjny montaż odstraszą, zamiast zachęcić Widzów. Uważamy że jesteśmy winni szacunek tworzącym i oglądającym spektakle – poinformowali nas w Jaraczu.
Nowy Warlikowskiego proponuje spektakle z bieżącego repertuaru (ostatnio „Uczta", wczesniej Jaremko i Piaskowski), wykłady i warsztaty – absolutny high level, inni wietrzą magazyny lepiej lub gorzej. Problematyka uwalniania w internecie materiałów doczeka się z pewnością szczegółowych opracowań, zagadnienie złożone i nieoczywiste (choćby jakość, bezpłatność, licencje, prawa) – wiadomo. Jednak są przykłady kreatywnego potraktowania rzeczywistości, stworzenia nowej jakości. Niestety, nie u nas...
10 każdego miesiąca...
Tego dnia spływają do samorządów dane finansowe z urzędów skarbowych. Te z marca nie będą jeszcze najtragiczniejsze, ale następnych miesięcznic możemy bać się wszyscy. Politycy i urzędnicy stoją przed trudnymi decyzjami. Kiedy odwołać festiwale? Open'er, Szekspirowski, Jarmark Dominikański bez szans na przeprowadzenie. Filmowy w Gdyni prawdopodobnie online. Kultura w całości, a szczególnie pozainstytucjonalna oraz organizacje pozarządowe ucierpią szczególnie. Samorządy w większości, oprócz kilku największych miast, nie mają w planach tworzenia pakietów, tarcz i falochronów, a dla pozainstytucjonalnych to już w ogóle. Być freelancerem i pozarządowcem w interiorze to dopiero jest wyzwanie! Dlatego tak ważny jest głos z Urzędu Marszałkowskiego. Wiem, że rozsądek, liczenie i hierarchizacja potrzeb, ale komunikat pozytywny jest konieczny. Na razie wsłuchujemy się w brzmienie ciszy...
Będziemy monitorować zachowania urzędów i polityków szczególnie w stosunku do najbardziej zagrożonych. Promujemy i będziemy promować postawy pozytywne i najlepsze pomysły ale też zaczniemy konkretyzować zachowania negatywne. A poza tym czekamy na sygnał z Centrali...
___
Piotr Wyszomirski (1961) - zalożyciel i redaktor naczelny Gazety Świętojańskiej (2002-), aktywista, prosument kultury. Ulubione, bo własne, motto: Każdy ma swoje Indie gdzie indziej.
