Siła opowieści

Opowieści te wynikają oczywiście z potrzeby komunikacji, ale ich najważniejszym składnikiem jest zmyślenie, konfabulacja wyrastająca z realnego zdarzenia, ale nie dająca się zweryfikować. Dzięki temu opowieść w takim samym stopniu oddaje prawdę rzeczywistości, co wewnętrzną prawdę opowiadającego.

Antologia „Polityka, historia, tożsamość" jest zbiorem utworów powstałych między połową lat siedemdziesiątych, a połową lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i wyznaczających tematykę i światopogląd irlandzkiego dramatopisarstwa dwudziestego pierwszego wieku, które jest dość szeroko eksploatowane w polskim teatrze.

W „Tacie" Hugh Leonarda mamy do czynienia z prywatnym rozliczeniem się ze zmarłym ojcem, a także z przeszłością, którą ojciec reprezentuje i rozgoryczeniem płynącym z życia, które potoczyło się nie tak jak powinno. Cała sztuka jest osobistą narracją głównego bohatera, a wszystkie zdarzenia i dialogi dzieją się w jego głowie, choć są pokazane na scenie, przez co zyskują pozór mniej subiektywnych niż w rzeczywistości.

„Zielone Świątki" Stewarta Parkera to opowieść o katoliczce, która wprowadza się do domu zamieszkiwanego wcześniej przez protestantkę. Chociaż obie kobiety dzieli niemal wszystko, nowa lokatorka powoli przezwycięża uprzedzenia i rekonstruuje historię życia swojej poprzedniczki za pomocą pozostawionych w domu pamiątek. Zyskuje w ten sposób wiedzę o świecie, który odszedł wraz ze starą kobietą.

W „Piękności z miasta Belfast" Christina Reid opowiada historię wielopokoleniowej rodziny, zderzając zdarzenia z przeszłości, stanowiące rodzaj prywatnej mitologii, w której istniały wartości będące siłą wspólnoty, z życiem we współczesnym Belfaście, w którym tych wartości zabrakło. Wspomnienia i poszczególne narracje bohaterów skupiają rodzinę wokół rytuału opowiadania, potęgują istniejące więzi i pomagają budować poczucie tożsamości.

Bohaterem „Zarządcy chrześcijaństwa" Sebastiana Barry jest były policjant, który w wyniku politycznych zmian został odsunięty ze służby. Jest on tak zanurzony w przeszłości i wspomnieniach, że nieustannie opowiada swoje losy w sposób emocjonalny i niezrozumiały, co skłania jego rodzinę do umieszczenia go w szpitalu psychiatrycznym. Opowieści starca, sentymentalne, nostalgiczne, tragiczne i szalone, pełnią funkcję terapeutyczną, oczyszczającą, ale również jednoczącą.

„Niebo w dłoniach" Billy'ego Roche to jedyna sztuka w tym zbiorze, w której nie ma mowy o polityce, ani o religii, a co więcej: nie ma w niej również żadnej opowieści. W realistyczny sposób przedstawia ona życie niewielkiej grupy ludzi na irlandzkiej prowincji, skupiając się na zatargach i nieporozumieniach pomiędzy bohaterami i pokazując, jak w imię pozorów zabija się osobowość głównego bohatera.

Opowieści w dramacie irlandzkim mają ścisły związek z tożsamością postaci, ponieważ stanowią dla nich lustro pokazujące nie to, kim dana postać jest, ale kim chciałaby być. Czytelnik i widz zostają w sprytny sposób wplątani w prywatną narrację, śledzą nie tyle działania bohaterów, co opowieści o ich dawnych działaniach wraz z próbami zrozumienia ich, interpretacji, czy nawet przeinaczenia.

W antologii „Polityka, historia, tożsamość" czytelnik nie znajdzie szokujących historii, mniejszości seksualnych, nagości, faktów z życia we współczesnym świecie, ani seksu – ale za to znajdzie wszystko inne, i dlatego warto po nią sięgnąć.