Smutek minionych ławek

bez daty
Niekiedy śni mi się dziennik, rekwizyt, bez którego podświadomość nie mogłaby zagrać ze mną w szkołę. Wieje wtedy grozą, absurdem, poczuciem winy, a niekiedy farsą. Z tego pomieszania nie wyciągam żadnych wniosków, zresztą wszystkie senne konwencje, liczne i pomysłowe, rodem z wielu teatrów, często wobec siebie sprzecznych i ze sobą skłóconych, przepadną w ciągu dnia.

11 grudnia 2005 roku
Nigdy nie będziemy przygotowani do odpowiedzi. Może dlatego tak często chcemy uciec z życia – jak ze szkoły.

grudzień 2005 roku
Wąskie ławki szkolnego dzieciństwa niewiele różniły się od twardych ław kościelnych. Siedziałem jak na tureckim kazaniu, więc nie było żadnego powodu, abym darzył szkołę sympatią i szacunkiem. O ile pamiętam, nie mogłem liczyć na wyrazy zrozumienia i współczucia lokatorów sąsiednich ławek. Dzisiaj to już bez znaczenia. W „Umarłej klasie" Tadeusza Kantora żadnemu nieboszczykowi nie udało się skutecznie wypisać ze szkoły. Każdy wracał na swoje miejsce, bardzo znużony, więc podobny do manekina. To chyba niezbyt ciekawa procedura, szczególnie dla tych, którzy chcieli wymknąć się ze szkoły do świata, wymóc na nim jakąś prawdę, a jeżeli nie dało się prawdy, to chociaż jej przyrzeczenie.

bez daty
Uważam, że nieudane próby posłania Pinokia do szkoły doprowadziły do samych nieszczęść i niejednego samobójstwa, nie tylko w teatrze lalek. Znacznie lepiej powiodło się w edukacji tygrysowi o imieniu Pietrek, być może z tych powodów, że był samoukiem i większość życia spędził w dżungli.

bez daty
Okno sceny pośredniczy w dialogu z wymyślonym światem, dużo ciekawego obiecują także okna ludzkich domów. Te w szkołach są przedwcześnie zmęczone, przestraszone i gasną po pierwszym dzwonku.

bez daty
Na przerwach dzieci bawią się w wojnę i strzelają do innych dzieci. Według opinii psychologów to nie tylko oswaja z teatrem śmierci, ale również pogłębia kompetencje przydatne w pracy w korporacji.
5 stycznia 2015 roku
Wróżenie z Makarenki: „Teatr na kolonii to takie samo zagadnienie jak gospodarstwo rolne, jak remont, jak porządek i czystość w mieszkaniach".

12 kwietnia 2015 roku
Zgłosiłem gotowość piastowania stanowiska kierownika literackiego i uporządkowania repertuaru, ze szczególną troską o dramaturgię absurdu i okrucieństwa. Polonistka, która sprawowała w liceum nadzór pedagogiczny nad teatrzykiem, odrzuciła propozycję. Może dlatego, że powtarzałem po raz trzeci drugą klasę i nie bez racji podejrzewano mnie o megalomanię.

bez daty
Każdy zespół wyłania ze swego grona aktorów, którzy mają status gwiazdy. W szkole, podobnie jak w prawdziwym teatrze, nie zawsze to jednostki najbardziej utalentowane. Na pewno jednak takie, które lubią brylować. Z rozmysłem zgłaszają się do odpowiedzi, spokojnie wypowiadają wyuczony na pamięć tekst, nie drgnie im mimika twarzy i z doskonale fałszywą ufnością wpatrują się w oczy nauczyciela.

bez daty
W najnowszej wersji dramatu siedemnastoletni chłopiec wpadnie pod pociąg, otrzyma śmiertelne pchnięcie szpadą w pojedynku, wykończy go gruźlica lub sam wykończy się z nadmiaru pychy i przepracowania, może także wybrać samobójstwo. Jeżeli potrzebny będzie wariant komediowy, to główny bohater nie utonie nawet w siódmej rzece, przejdzie wiele mostów, pokona niejedną górę, bezpiecznie zejdzie z najwyższego szczytu, wszystkie egzaminy zaliczy z wyróżnieniem i skręci kark dopiero po opuszczeniu kurtyny.

bez daty
Przeprasza, że pomylił się w odejmowaniu i dodawaniu. Prosi, aby pochowano go w szkolnym mundurku, a plan lekcji przybito do krzyża.

7 września 2017 roku
Dano nam czyste, niewinne zeszyty.

21 stycznia 2018 roku
Przerwa między aktami – między lekcjami – między śmierciami.

3 lutego 2018 roku
Niektórzy z nas uwierzyli, że kołnierzyki szkolnych mundurków obiecują podmuch chłodnego powietrza i skrawek podróży.

4 lutego 2018 roku
Startowaliśmy do karier edukacyjnych w niedługi czas po locie Gagarina, na chwilę przed zdobyciem małego ekranu przez czterech pancernych i psa. Jeżeli któreś dziecko zachorowało przed telewizorem albo po zakończeniu programu, lekarze przepisywali streptomycynę, a niekiedy wręcz penicylinę w domięśniowych zastrzykach.

25 lutego 2018 roku
W szkole – podobnie jak w teatrze – czwarta ściana jest ironią, wszyscy wszystkich podglądają i nie mogą niczego przed sobą ukryć. Cała reszta okazuje się równie fałszywa – uczniowie siedzą na dekoracjach, gapią się w dekoracje i sami bywają dekoracją.

14 września 2018 roku
Publiczność bije brawa, bo skoczyłem przez płonącą obręcz, bo okazałem się dzielną, sympatyczną i odpowiednio wytresowaną foką bądź świnią – w szkole, cyrku lub w teatrze.

bez daty
Nauczyciele potrzebują kulis. W przeznaczonym dla nich pokoju mogą rozluźnić się, wymienić plotki i ponarzekać na uczniów. Zupełnie inną przestrzenią jest pokój nauczycielski podczas licznych konferencji. Przeobraża się wówczas w miejsce niezwykle konwencjonalne, hierarchiczne, jak gdyby na afiszu placówki edukacyjnej zagościła tragedia klasycystyczna. Nikt nie wychodzi z roli. I każdy ogląda ją ze wszystkich stron.

bez daty
Cywilizacja bólu jest częścią cywilizacji miast i osiągnięć w zakresie budowy szpitali, szkół i teatrów.

bez daty
Przed większością lekcji zapadała ciemność. Zaraz potem podnosiła się kurtyna. W odróżnieniu od teatralnej, nie wróżyła nic dobrego.

bez daty
Balet zbuntowanych tornistrów i pijanych kajetów. (Przed jak bardzo nieprawdziwym lustrem?).

23 stycznia 2019 roku
Z cel wychodziliśmy tylko na przerwy – na spacerniak, na asfalt pustyni, na brzegu której czekała kolorowa karawana i już się oddalała.

9 marca 2019 roku
Szkoła myli nam się z przytułkiem ról. Przynajmniej do czasu, gdy lekcji nie reżyserują ludożercy.

19 sierpnia 2018 roku
Ciągle tak się czuję, jakby zawrócono mnie z wagarów, zagnano do szkoły, dano numer w dzienniku, sprawdzano co godzinę obecność, a na lekcji matematyki, historii, teatru i rysunków – kazano rysować drogę.

bez daty
Bez pośpiechu wkłada do plecaka książki, notesy, scenariusze, kontrakty i recepty. Wychodzi z klasy.

bez daty
Opustoszałe pulpity ławek, odkurzone, odświeżone i odświętne, zwrócone twarzą w niebo, na podwórku, które kąpie się w słońcu i upale, podczas apelu poległych uczniów.

bez daty
Chciałem coś powiedzieć, ale nie było komu – nawet mówienie do siebie było pozbawione sensu. Nie pamiętam, czy zbiegłem szybko ze schodów, czy schodziłem wolno, celowo opóźniając zejście na parter. Może chciałem zapamiętać wszystkie zamknięte drzwi, a może było mi to obojętne. Wyszedłem. Wybrałem drogę przez park, nie odwracałem się, wiedziałem, że szkoła za moimi plecami maleje, niknie. Wiedziałem, że nigdy nie powrócę.

12 stycznia 2020 roku
Już kilka dni przed 1 września dziadek Stasio był pobudzony – sprawdzał godziny inauguracji roku szkolnego, przeglądał aparaty i liczył zapasowe filmy. Oczywisty był popyt na rodzinne pamiątki, z pierwszoklasistą dzierżącym na pozór dumnie, ale w istocie z wyraźną obawą, „tytę", czyli śląski, słodki na początek szkoły, róg obfitości. Wszystkie dzieci na zdjęciach były do siebie podobne. Po latach dostrzegłem w taśmowej produkcji szkolnych debiutantów zapowiedź równie taśmowej, biało-czarnej edukacji, z której mało komu uda się wyrwać.

3 maja 2020 roku
Zmęczenie w szkole to szczególna postać talentu, który dzieje się naprawdę.

30 sierpnia 2021 roku
Każda pozbawiona uczniów, opuszczona i opustoszała klasa, nieuchronnie przywołuje – jak twierdzi Kantor – „Jakieś niejasne skojarzenie z cmentarzem". Nikt już nie odnajdzie swojego miejsca. Wszystkie ławki to trumny. Po zmartwychwstaniu spotkamy się na wielkim zjeździe absolwentów? Kto zgłosi się pierwszy do odpowiedzi?