Stanisław Igar (1918 - 1987)

Aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, reżyser, pedagog.

Urodził się 14 lipca 1918 w Płocku. Zmarł 29 grudnia 1987 w Krakowie.

Właściwie Czesław Kubiak. W czasie wojny słuchacz konspiracyjnego Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. W 1952 zdał aktorski egzamin eksternistyczny.

Zadebiutował w Teatrze Popularnym w Warszawie, rolą Radosta w „Ślubach panieńskich" Aleksandra Fredry w reż. Zygmunt Bończy-Tomaszewskiego (premiera 8 marca 1945). 9 lutego 1946 wystąpił Teatre im. Stefana Jaracza w Olsztynie w tej samej sztuce „Śluby panieńskie" tym razem jako reżyser. Wyreżyserował tam jeszcze „Dla ciebie Warszawo" (premiera 21 maja 1946).

Od 1952 rozpoczął swoją karierę aktorską i reżyserską w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu. Pierwszą rolę zagrał na zaproszenie reżysera Jakuba Rotbauma. Była to rola Prokuratora Verniera w „Procesie" Krystyny Berwińskiej (premiera 18 października 1952). Wystąpił i wyreżyserował kilkadziesiąt spektakli. Jedną z ostatnich ról była tytułowa rola w spektaklu „Danton" Stanisławy Przybyszewskiej w reż. Jerzego Krasowskiego.

W 1967 przeniósł się do Teatru Wybrzeże gdzie rozpoczął pracę rolą tytułową w spektaklu „Jegor Bułyczow i inni" Maksyma Gorkiego w reż. Piotra Paradowskiego (premiera 11 listopada 1967). Wystąpił tam w wielu znaczących tytułach m. in.: „Ryszard III", „Czajka" „Dwa teatry", „Noc listopadowa", „Matka", „Bolesław Śmiały", „Ulisses", „Czekając na Godota", „Termopile polskie", „Biedermann i podpalacze". Przed przeniesieniem się do Krakowa zagrał Wernyhorę" w „Weselu" Stanisława Wyspiańskiego w reż. Stanisława Hebanowskiego (premiera 20 listopada 1976). Na wybrzeżu w Teatrze Muzycznym w Gdyni wyreżyserował spektakl „Nie kłam kochanie" Tadeusza Kierskiego (premiera 6 lipca 1972).

Pracę w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie rozpoczął od roli Sieriebriakowa w „Wujaszku Wani" Antoniego Czechowa w reż. Jerzego Krasowskiego. 

Wyreżyserował w Teatrze L. Solskiego w Tarnowie „Iwonę, księżniczkę Burgunda" Witolda Gombrowicza (premiera 10 maja 1982) oraz „Zemstę" Aleksandra Fredry w Teatrze Ludowym w Krakowie (premiera 28 maja 1983).

Ostatnim teatralnym spektaklem był „Irydion" Zygmunta Krasińskiego, w którym zagrał Heliogabala. Spektakl wyreżyserował Mikołaj Grabowski a premiera odbyła się 12 listopada 1983 w Teatrze j. Słowackiego w Krakowie.

W teatrze dramatycznym jako aktor i czasami reżyser uczestniczył w ok. 80 spektaklach.

Debiut w filmie to wystąpienie w „Trzech startach" (premiera 25 października 1955). Rok wcześniej zagrał w etiudzie szkolnej „Żywy telegraf" w reż. Tadeusza Kończakowskiego.
Grał wiele, bardziej i mniej znaczących, ról w polskim kinie. Jedną z największych była rola Grunspana w „Ziemi obiecanej" w reż. Andrzeja Wajdy (premiera 21 maja 1978).Ponadto grał m. in. w filmach: „Parada oszustów", „Blizna", „Zimne ognie", „Rekolekcje", „Zmory", „Wyrok śmierci", „Krzyk", „Austeria" i „O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji". A także w serialach fabularnych: „Podróż za jeden uśmiech", „Ziemia obiecana", „07 zgłoś się", „Noce i dnie", „Królowa Bona" i „Hotel Polanów i jego goście".

W Teatrze Telewizji zagrał m. in. w spektaklach „Kłótnia" Mikołaja Gogola w reż. Kazimierza Łastawieckiego (premiera 4 kwietnia 1969), „Huragan" Helmuta Mullera w reż. Jerzego Afanasjewa (premiera 13 października 1975), „Jesteś moją różą" Bo Skölda w reż. Michała Hermana (premiera 21 czerwca 1976), „Miniatury kobiece" Antoniego Czechowa w reż. Aleksandra Berlina (premiera 2 października 1977) i „Świadek oskarżenia" Raymonda Chandlera w reż. Marka Piestraka (premiera 11 grudnia 1980).

W 1953 debiutował w Teatrze Polskiego Radia w słuchowisku „Opowieść o wrocławskim Sowizdrzale" Romana Zagórskiego w reż. Zofii Pieńkiewicz-Malanowskiej (premiera 19 września 1953). Grał m. in. w „Opowieści o alchemikach, królach i zbójach", „Siedem zacnych grzechów głównych", „Dziewczyna z wiatru", „Podróż w nieznane", „Zawierucha", „Indyczka z kasztanami", „Dzwony zwycięstwa" i „Rejs na dno piekła".

Prowadził pracę pedagogiczną w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie oraz w Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni.

Nagrody i odznaczenia:
1962 - Wrocław - III Wrocławski Festiwal Teatralny - nagroda za rolę Majora Trausena w przedstawieniu "Skandal w Hellbergu" Jerzego Broszkiewicza w Teatrze
1965 - Wrocław - Nagroda Towarzystwa Miłośników Wrocławia za rolę króla w przedstawieniu "Martwa królewna"
1971 - Order Stańczyka
1971 - Toruń - XIII FTPP - nagroda za rolę Kardynała w "Maleńkiej Alicji" Edwarda Albee'ego w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
1976 - Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
1980 - Wrocław - XXI FPSW - nagroda za rolę Rożnowskiego w przedstawieniu "Sto rąk, sto sztyletów" Jerzego Żurka w Teatrze im.Juliusza Slowackiego w Krakowie

Źródło: Wikipedia, FilmPolski, E-teatr

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
14 lipca 2023
Portrety
Stanisław Igar

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia