Teatr uczestniczący

rozmowa z Bartoszem Szydłowskim

Chcemy wrzucić instytucję teatralną w orbitę projektów, które wytrącają ze schematu "kasa z biletami za usługę artystyczną". Chcemy w sposób poważny potraktować widza jako kogoś, kto może współtworzyć instytucje kultury. Narracja wychodząca z teatru może być wspólną opowieścią, mówieniem w imieniu nas wszystkich, a nie tylko prezentacją grupy artystów - mówi Bartosz Szydłowski, dyrektor Teatru Łaźnia Nowa w Nowej Hucie.

Jakkolwiek to brzmi, chce Pan "wpuścić widza do teatru". Dobrze rozumiem koncepcję teatru uczestniczącego?

To nie jest nic nowego w przypadku Łaźni Nowej. Chcemy raczej przypomnieć i wzmocnić pewne fundamentalne wartości, jakie rodziły się wraz z powstaniem naszego teatru. Łaźnia jest takim eksperymentem, w którym wciąż obserwujemy to, co robimy i wyciągamy wnioski. Ale wypisanie tego hasła na sztandarach, wzmocnienie go, oznacza, że nie chodzi już tylko o Nową Hutę. Chcemy wrzucić instytucję teatralną w orbitę projektów, które wytrącają ze schematu "kasa z biletami za usługę artystyczną". Chcemy w sposób poważny potraktować widza jako kogoś, kto może współtworzyć instytucje kultury. Narracja wychodząca z teatru może być wspólną opowieścią, mówieniem w imieniu nas wszystkich, a nie tylko prezentacją grupy artystów.

Czy to nie zabija teatralnych zwyczajów?

Rytuał teatralny najpierw był rytuałem społecznym. Ja wierzę, że proponujemy formę, która przywróci teatrowi naturalną siłę i poszerzy grono uczestników. To też odpowiedź na kryzys w życiu publicznym, który nie jest wyłącznie finansowy. Wzmacniając w teatrze projekty społeczne i edukacyjne, otwierając się na bliższą współpracę z niezależnymi stowarzyszeniami, przypominam, dlaczego teatr jest instytucją misyjną.

I myśli Pan, że dzięki temu teatr znajdzie posłuch wśród publiczności?

Z frekwencją w teatrach raczej nie ma problemu, zatem należy stawiać sobie bardziej ambitne cele niż tylko wypełnienie widowni. I ten "posłuch" rozumieć szerzej. Sporym problemem, zresztą nie tylko teatru, jest to, że wielu ludzi nie identyfikuje się z tym, co my nazywamy kulturą. Uważają za "elitarną rozrywkę dla specjalistów i tych, co mają pieniądze". Obieg odbiorcy kultury jest zamknięty. To mimo wszystko wąskie grono. Przyszedł czas, by odnaleźć widza na nowo.

A jak chce Pan to zrobić?

Pomysłów jest wiele. Sięgając do wzorów brazylijskich, czyli teatru Augusto Boala, po prostu zaprosimy widzów do instytucji. Będziemy zwoływać zgromadzenia, coś na kształt obywatelskiego forum, łączącego różne grupy. Od działaczy kultury i aktywistów po mieszkańców. Będziemy poruszać określone problemy z życia dzielnicy, rozbudzimy dyskusję, połączymy to z wykładem-komentarzem, który zbuduje kontekst. To spektakl "bycia razem" na żywo.

W tę koncepcję włączył Pan nawet wydawanego znów "Lodołamacza", którego pierwszy numer właśnie się ukazał.


Wcześniej, do 2009 roku, do kiedy pismo wychodziło, było gazetą prowadzoną przez dziennikarzy. Teraz chcemy oddać narrację niezawodowcom, samym mieszkańcom. To oni mają opowiadać historie, które ich dotyczą. Dziennikarze pomagają, wspierają te wypowiedzi, nadzorują pismo od strony wydawniczej. Ma to być dla mieszkańców rodzaj warsztatów z pracy w redakcji.

Ale ze spektakłi Łaźnia Nowa nie zrezygnuje?

Wręcz przeciwnie. Nie mogę zrezygnować z tego, czego ludzie oczekują. Przecież zwiększyliśmy liczbę widzów o ponad 300 procent, mamy dwa frekwencyjne hity - "Wejście Smoka" i "W imię Jakuba S.". Nie chodzi więc o to, że nie chcemy pokazywać spektakli. Pokażemy po prostu, że mamy do zaproponowania dużo więcej. Reżyser będzie tym, który uwalnia energię uczestników. Pierwszy spektakl powstanie w oparciu o "Misję", czyli słynny film Rolanda Joffe. Drugi spektakl według tradycyjnego teatru kabuki to samurajska opowieść "1001 roninów" i projekt młodzieżowy "Nie śpimy - lecimy".

Łukasz Gazur
Dziennik Polski
6 kwietnia 2012

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...