Twórczość Kazimierza Brauna

"Horyzonty teatru III Bibliografia Kazimierza Brauna" - aut. Barbara Bułat - Wydawnictwo Adam Marszałek

Kazimierz Braun to postać, która od wielu lat odgrywa znaczącą rolę w polskim życiu teatralnym. Jest on zarówno wybitnym aktorem oraz reżyserem, jak również teatrologiem, scenarzystą, pisarzem, krytykiem teatralnym i tłumaczem. Ponadto pełnił funkcję dyrektora teatru im. J. Osterwy w Lublinie (1967-1974) oraz Teatru Współczesnego we Wrocławiu w latach 1975-1984. Stworzył ponad 100 widowisk teatralnych oraz telewizyjnych. Swą twórczą uwagę poświęcił przede wszystkim dramatom. Do teatralnej historii przeszły „Dziady" w jego inscenizacji oraz sztuki autorstwa Norwida, Wyspiańskiego, Różewicza, Mrożka, Gombrowicza . (1)

W swej twórczości skupił się on między innymi na teatralnej awangardzie. Słynie również z wprowadzania elementów eksperymentu do teatru. Spektakl „Dziady" przedstawił z wykorzystaniem elementów teatru otwartego - podczas, którego publiczność wspólnie z aktorami wychodziła nawet poza teatr.

W sposób szczególny upodobał sobie dorobek dwóch twórców – Tadeusza Różewicza oraz Cypriana Kamila Norwida. Z archiwum autora pochodzą zapiski dotyczące tych twórców („Mój teatr Różewicza" oraz „Mój teatr Norwida"). Jeśli chodzi o twórczość Norwida, to nie wielu znawców teatru poświęcało jego utworom tak wielką uwagę, jak Braun. W tej analityczno-teatralnej materii, Kazimierz Braun nazywany jest następcą Wilama Horzycy, który także w sposób szczególny upodobał sobie dzieła Norwida. Efektem badań Horzycy, było prapremierowe widowisko „Za kulisami" . (2)

To, co sprawiło, że tylko nieliczni badacze skupiali się nad dziełami Norwida, to fakt, iż zarzucano mu zbyt metaforyczną stylistykę. Cenne są w tym kontekście słowa ks. prof. Antoniego Dunajskiego (3): "Norwid miał dużo szczęścia, wpadając w ręce Kazimierza Brauna. I mają wiele szczęścia dzisiejsi badacze Norwida, mogąc korzystać z cennych oświetleń, stanowiących dorodny plon jego norwidologicznych dociekań. [...] Wydaje się, że bardzo trafnie usiłuje Braun wyjaśnić, dlaczego np. wielu krytyków zarzucało Norwidowi nieumiejętność konstruowania w dramatach żywej akcji. Zdaniem Brauna były to 'nieporozumienia płynące z mierzenia »głębokości« dramatu miarą skomplikowania i zawiłości akcji, a nie »pojemnością« myśli i skojarzeń na płaszczyźnie poetyckiej".

Monika Mokrzycka-Pokora w artykule poświęconym Kazimierzowi Braunowi podkreśla, iż uprawia on teatr poetycki, na który składa się inscenizacja utworów Norwida i Różewicza (4) . Jest on także autorem opracowań dotyczących tzw. „zjawiska Norwida". Ten wybitny reżyser uznawany jest za kogoś, kto ocalił dla przyszłych pokoleń wiedzę na temat Cypriana Kamila Norwida. Jego twórczość odgrywa nieocenioną rolę w polskiej teatrologii. W roku 1997 Kazimierz Braun został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi R.P.

Kompleksowe dane na temat naukowego dorobku Kazimierza Brauna, zgromadziła Barbara Bułat w książce „Horyzonty teatru III. Bibliografia Kazimierz Brauna". Jest to kontynuacja wydanych wcześniej tomów. Książka ta jest obszernym źródłem wiedzy na temat twórczości polskiego reżysera. Składa się na nią 1039 pozycji. Dotyczą ona widowisk teatralnych, telewizyjnych oraz ich recenzji, jak również prac naukowych, przekładów, wywiadów i utworów literackich z lat 1955-2014. Dodatkowo publikacja zawiera indeks osób. Z pewnością może ona okazać się przydatna dla tych znawców teatru, którzy podobnie jak Braun - upodobali sobie twórczość Norwida oraz samego Kazimierza Brauna. Książka bowiem stanowi bogaty wykaz literatury autorstwa jednego z najważniejszych przedstawicieli polskiego teatru. Polecam ją także studentom teatrologii, kulturoznawstwa, wiedzy o teatrze i historii sztuki.

Przypisy:

1. Teatr Polski w Toronto
[dostępne pod adresem: http://www.teatrpolskitoronto.com/biografie/braun.html]
2. Monika Mokrzycka-Pokora, Wilam Horzyca, Culture.pl, wrzesień 2006
[dostępne pod adresem: http://culture.pl/pl/tworca/wilam-horzyca]
3. Janusz R. Kowalczyk, Kazimierz Braun. Mój teatr Norwida; Culture.pl, sierpień 2014
[dostępne pod adresem: http://culture.pl/pl/dzielo/kazimierz-braun-moj-teatr-norwida]
4. Monika Mokrzycka-Pokora, Kazimierz Braun, Culture.pl, marzec 2006
[dostępne pod adresem: http://culture.pl/pl/tworca/kazimierz-braun]

Marta Pomykaj
Dziennik Teatralny
18 września 2014

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...