W prawie tkwi ukryte piękno

Włoskie media i uniwersytet Urbino
Adam Zagajewski był znany i bardzo ceniony we Włoszech oraz często zapraszany do tego kraju na wielkie wydarzenia literackie w prestiżowych placówkach. Uczestniczył w festiwalach poezji, organizowanych przez włoskie i polskie instytucje.

Poetę pożegnał działający od ponad 500 lat Uniwersytet w Urbino w regionie Marche, podkreślając, że zmarł on w Światowym Dniu Poezji. Uczelnia podkreśliła, że Adam Zagajewski był z nią szczególnie związany.

25 czerwca 2016 r. Zagajewski otrzymał tam prestiżowe odznaczenie, czyli Pieczęć Uczelni, którą wręczył mu rektor Vilberto Stocchi. Przy tej okazji w tamtejszym ośrodku teatralnym odbyła się lektura wierszy Zagajewskiego. W związku z tą nagrodą w dodatku kulturalnym dziennika "Il Sole-24 Ore" podkreślono wówczas: "Poezja Adama Zagajewskiego ma cechę nieznaną wielu poetom: prostotę mówienia o rzeczach złożonych. To alchemia tworzenia języka na nowo, by nadać mu ton jasności, oryginalny odcień objawienia i odbić go w wierszu".

Uniwersytet w Urbino zaznaczył, że poeta udzielił wówczas wywiadu uczelnianemu magazynowi "Uniano". Został on obecnie przypomniany.

Szwecja: jeden z największych polskich autorów
"Adam Zagajewski był jednym z najważniejszych polskich autorów na arenie międzynarodowej i powracającym nazwiskiem w spekulacjach przed ogłoszeniem literackiego Nobla" - napisał w poniedziałek największy szwedzki dziennik "Dagens Nyheter"

Także publiczna rozgłośnia Szwedzkie Radio, przekazując informację o śmierci poety, podkreśliła, że był on typowany do Nagrody Nobla.

Poeta i eseista zawsze bardzo ostrożnie odnosił się do swoich szans w wyścigu o najważniejszy laur w świecie literatury. W 2011 r. podczas wizyty w Sztokholmie w rozmowie z PAP stwierdził, że "nie kalkuluje". "To są tylko spekulacje" - zauważył. Jednocześnie przyznał, że każdego roku na początku października w dniu ogłoszenia laureata "bardzo się denerwuje".

Członek Akademii Szwedzkiej oraz przewodniczący komitetu noblowskiego Per Waesterberg napisał na łamach dziennika "Svenska Dagbladet", że Zagajewski był bratnią duszą szwedzkiego poety i laureata literackiego Nobla z 2011 r. Tomasa Transtroemera (zmarł w 2015 r.). "Tajemnica i humor rzadko idą w parze, ale w przypadku Transtroemera i Zagajewskiego tak się dzieje" - zauważył.

Żegnając Zagajewskiego, Waesterberg docenił rolę Andersa Bodegarda, który przełożył dzieła poety na język szwedzki, a wcześniej m.in. poezję Wisławy Szymborskiej. "Zagajewski miał tłumacza, który rozumiał jego najmniejszy ton głosu" - podkreślił. Na początku stycznia 2019 r. polski poeta z okazji 75. urodzin Bodegarda opublikował na łamach "Dagens Nyheter" artykuł mu poświęcony.

Wielki poeta, który nie doczekał literackiego Nobla
Zagajewski, choć nie doczekał Nagrody Nobla, jest laureatem dwóch innych prestiżowych szwedzkich wyróżnień. Poeta w 2000 r. uhonorowany został Nagrodą im. Transtroemera, którą otrzymała również laureatka literackiego Nobla Amerykanka Louise Glueck. W 1985 r. szwedzki PEN Club przyznał Zagajewskiemu Nagrodę im. Kurta Tucholsky'ego.

Informację o śmierci poety opublikowała w poniedziałek na stronie internetowej oficyna Norstedts, która wydała w Szwecji w ostatnich latach jego zbiór esejów "W cudzym pięknie" (2015 r.) oraz zbiór wierszy "Anteny w deszczu" (2011 r.) w przekładzie Bodegarda.

Kim był Adam Zagajewski?
Adam Zagajewski był poetą, pisarzem i eseistą, przedstawicielem Nowej Fali, laureatem wielu prestiżowych nagród literackich, w tym finalistą Nagrody Literackiej "Nike", Międzynarodowej Nagrody Vilenica, Nikolaus-Lenau-Preis, Nagrody Tomasa Tranströmera i Neustadt Prize. Członek Polskiego PEN Clubu i Polskiej Akademii Umiejętności.

Urodził się w 1945 r. we Lwowie. Od 1976 r. objęty cenzurą za podpisanie "Listu 59", protestu polskich intelektualistów przeciwko zmianom w konstytucji PRL. W latach 1982–2002 żył we Francji. Był redaktorem "Zeszytów Literackich".

Pierwsze książki poetyckie Zagajewskiego "Komunikat" (1972) i "Sklepy mięsne" (1975) stanowiły realizację nowofalowego postulatu mówienia prawdy o otaczającej rzeczywistości i obnażania fałszu oficjalnego języka.

Zagajewski był autorem takich zbiorów wierszy jak m.in. "List. Oda do wielości" (1983), "Jechać do Lwowa" (1985) oraz "Płótno. Paryż" (1990) "Ziemia ognista" (1994), "Trzej aniołowie" (1997), "Pragnienie" (1999), "Asymetria" (2014), "Lotnisko w Amsterdamie" (2016), "Prawdziwe życie" (2019). Cenione były także jego tomy eseistyczne takie jak "Dwa miasta" (1991) "W cudzym pięknie" (1998), "Obrona żarliwości" (2002), "Poeta rozmawia z filozofem" (2007), "Substancja nieuporządkowana" (2019).

– Nie trzeba wielkiej bystrości, żeby zobaczyć, do czego prowadzi deptanie prawa. Chociaż człowiekowi, nawet wykształconemu, prawo może wydać się nudne. Trzeba doświadczenia, żeby dostrzec, że za suchymi paragrafami kryje się ochrona naszej wolności, ładu, porządku społecznego, że w prawie tkwi ukryte piękno – mówił w rozmowie z Katarzyną Janowską dla Onetu w 2019 r.