Więcej niż lektura
"Balladyna" - reż. Bogdan Ciosek - Teatr im. J. Osterwy w Lublinie"Balladynę" Juliusza Słowackiego Teatr Osterwy zazwyczaj grywa w godzinach przedpołudniowych, co nie dziwi o tyle, iż jest to lektura i zapotrzebowanie szkół na takie wczesne spektakle jest bardzo duże. Rzeczywiście, realizacja Bogdana Cioska nadaje się do "zaliczenia" lektury, ale w istocie jest czymś znacznie więcej. Jest źródłem kulturowej refleksji, dalece wykraczającej poza dzieło wieszcza czy nawet Romantyzm
Lubelska "Balladyna" jest ważnym głosem w toczącej się nieustająco dyskusji na temat tradycji wystawiania dramatów romantycznych, a nawet więcej - miejsca klasyki w dzisiejszym polskim teatrze.
W przedstawieniu Cioska nietrudno odnaleźć główne punkty odniesienia. Pierwszy i najważniejszy to tradycyjna formuła inscenizacji romantycznej z jej iluzjonistycznym kreacjonizmem. Tę reżyser uważa za dawno wyczerpaną i zdecydowanie ją odrzuca. Ale jeszcze wyraźniejsza jest opozycja do rozmaitych "postępowych" interpretacji, wpisujących utwór w doraźny kontekst społeczny, których przykładem modelowym jest "Balladyna" Aleksandra Bardiniego z 1954 roku, w której bohaterka nie ginie od pioruna, lecz umiera na zawał serca. U Cioska piorun uderza jak Słowacki chciał, a Pan Bóg przykazał. I słusznie, bo - jak powiedział reżyser - teatr ma prawo do piorunów.
Najbliżej (co nie znaczy jednak, że bardzo blisko) lubelskiemu spektaklowi do słynnych, "rewolucyjnych" realizacji Hanuszkiewicza. I tam, i tu mamy bowiem do czynienia z odwagą w przełamywaniu obowiązujących schematów. Jednak i tę Hanuszkiewiczowską tradycję przywołuje Ciosek z niejaką ironią, każąc Skierce i Chochlikowi miast na Hondach jeździć na rowerach i umieszczając tego drugiego na Kordianowej drabinie.
W efekcie powstał spektakl na wskroś współczesny, ale nie uwspółcześniany na siłę. A w tę wizję znakomicie wpisali się aktorzy, którzy stworzyli cały szereg nadzwyczaj udanych ról, z tytułową Balladyną w wykonaniu Hanki Brulińskiej na czele. Warto zobaczyć; polecam.
