"Wszystkie rodzaje śmierci" najlepsze na 4. R@Porcie

Podczas IV edycji R@Portu zobaczyliśmy 15 spektakli, z czego aż 11 prezentacji konkursowych. Trzy z czterech pozostałych spektakli współtworzyło nurt R@Port Europa, czyli zapowiedź kierunku, w jakim planowana jest rozbudowa festiwalu. Czwartym z pozakonkursowych przedstawień była polska prapremiera zwycięskiego dramatu Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej sprzed roku - "Trash story albo sztuka (nie)pamięci" Magdy Fertacz w reżyserii Eweliny Pietrowiak przygotowana przez Teatru Ateneum w Warszawie. 

W nurcie konkursowym skonfrontowano spektakle bardzo zróżnicowane, czemu jury dało wyraz w swoim werdykcie. Nagrodę główną otrzymało przedstawienie Teatru Łaźnia Nowa z Krakowa "Wszystkie rodzaje śmierci" Artura Pałygi w reżyserii Pawła Passiniego. Passini opowiedział przy pomocy tekstu Pałygi i "Siddharthy" Hermanna Hessego historię transplantologa, którego ogarniają wątpliwości, gdzie znajduje się granica między życiem i śmiercią. Jego podróż-ucieczka do Indii przynosi szereg kolejnych rozczarowań, a wyrzuty sumienia materializują się w osobie jego ostatniej pacjentki, której wyciął serce, aby dać życie innej oczekującej na przeszczep kobiecie. 

Drugą nagrodę festiwalu oraz przyznaną po raz pierwszy Nagrodę Dziennikarzy otrzymał przygotowany w Teatrze Polskim we Wrocławiu spektakl Jana Klaty "Szajba" według sztuki Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk. Klata odszedł od "wielkich tematów" ("Oresteja", "Sprawa Dantona", "Trylogia"), jakimi w ostatnich swoich realizacjach ujął nawet sceptycznie do niego nastawionych krytyków, na rzecz przenikliwej, absurdalnej satyry na Polskę, gdzie upersonifikowana Viktoria (świetna Kinga Preis) przez aktualnego zwycięzcę natychmiast musi zostać "skonsumowana", a kujawscy terroryści grożą premierowi wysadzeniem bomby własnej produkcji. 

Wyróżnienia trafiły do Teatru im. Modrzejewskiej z Legnicy ("Fotografie", reż. Paweł Kamza) i Teatru Polskiego z Poznania ("Walizka", reż. Piotr Kruszczyński). Pierwszy z teatrów zaprezentował spektakl nawiązujący do kina drogi. Do wagonu pociągu wsiadają nieznające się kobiety, które na skutek nieprzewidzianego postoju pociągu i awarii trakcji kolejowej zmuszone są przebywać ze sobą znacznie dłużej niż wynikałoby to z rozkładu jazdy. 

Znacznie ciekawiej mechanizmy pamięci obnaża przedstawienie Kruszczyńskiego. Fransua Żako przypadkowo trafia do Muzeum Zagłady, gdzie odnajduje wśród eksponatów walizkę swojego ojca. Skomplikowany proces identyfikacji własnej tożsamości urozmaica szereg efektownych formalnie scen. 

Tegoroczny R@Port wydaje się najlepszą z dotychczasowych edycji. Dobrze skonstruowany program festiwalu pozwolił skonfrontować najnowszą polską dramaturgię z dziełami mistrzów - "Das produkt" Thomasa Ostermeiera to bezsprzecznie najlepszy spektakl festiwalu a "Prezydentki" (reż. Krystin Lupa) są wzorcowym przykładem na to, jak może wyglądać współpraca reżysera z aktorami. 

Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych R@Port skutecznie podsumowuje poziom realizacji polskiej dramaturgii współczesnej. Warto jednak pomyśleć, aby wzorem Festiwalu Teatrów Muzycznych grać dwukrotnie najciekawiej zapowiadające się przedstawienia, ponieważ większość spektakli grana jest przy nadkomplecie publiczności. Bez żalu można też zredukować nurt konkursowy do 8-9 przedstawień, rozszerzając nurt spektakli zagranicznych. 

Nagrody IV Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port: 

Nagroda Główna (20 tys. zł) 
"Wszystkie rodzaje śmierci", reż. Paweł Passini 
Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie 

Druga Nagroda (15 tys. zł) oraz Nagroda Dziennikarzy 
"Szajba", reż. Jan Klata 
Teatr Polski we Wrocławiu 

Wyróżnienia (po 7.5 tys. zł) 
"Walizka", reż. Piotr Kruszczyński 
Teatr Polski w Poznaniu 

"Fotografie", reż. Paweł Kamza 
Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy