Wystawa kostiumów i marionetek Franciszki Themerson

- Za kilka dni, jeżeli zechcesz, będę panował w Polsce – mówi w scenie czwartej dramatu Jarry'ego UBU do rotmistrz Bardiora. Od 26 października 2013 będzie niepodzielnie panował w Płocku. Wystawa powstała dzięki uprzejmości Musik/Teater Museet w Sztokholmie, które udostępniło swe zbiory.
Nie można tego przegapić. Po raz pierwszy w Polsce mamy okazję zobaczyć kostiumy, marionetki i elementy scenografii do kultowej, jednej z najsłynniejszych na świecie inscenizacji sztuki spektaklu „Król Ubu" Alfreda Jarry'ego. Jej reżyserem był Michael Meschke, a muzykę napisał Krzysztof Penderecki. Wystawiona po raz pierwszy w 1964 roku w Sztokholmie i grana była przez następne trzy dekady. Wszystkie kostiumy i elementy scenografii wykonała własnoręcznie Franciszka Themerson*. Na wystawie zobaczyć można m.in. kostium Ubu (z charakterystyczną spiralą na brzuchu), marionetkę Ubicy, Cara Aleksego, marionetki rodziny królewskiej oraz fotogramy i plakaty teatralne. Wystawa czynna będzie jedynie do 15 listopada w Muzeum Żydów Mazowieckich w Płocku. Wystawa zorganizowana została w ramach Festiwalu Themersonów SkArPa 2013.
Wystawę o godz. 16 otworzy sam reżyser – Michael Meschke.

Michael Meschke urodził się 14 lipca 1931 roku w Gdańsku w ówczesnych Niemczech. Jego ojciec był pastorem, a matka organistką. W 1939 rodzina Meschke, wyemigrowała do Szwecji - musiała opuścić Niemcy ze względu na żydowskie pochodzenie matki. Rodzice Michael′a byli nauczycielami w szkole Viggbyholm, słynnej z wykorzystania pionierskich liberalnych metod nauczania i wychowania. Nauczyciel ceramiki, rzeźbiarz Einar Luterkort, zachęcił Michael′a do lalkarstwa. Pierwsze przedstawienia teatru marionetek były pokazywane kolegom w klasie. Po wojnie Michael wędrował autostopem po Europie. Po 1951 Meschke ukończył szkołę średnią i rozpoczął studia teatralne. W 1953 Michael Meschke zamieszkał w Sztokholmie. Założył teatr marionetek „Marionetteatern Michael Meschke" i stworzył wiele spektakli, w tym „Baptiste", „Beppo Clown", „Nocturne I i II", „A Soldier's Tale", „A Christmas Play", „La boîte à joujoux" i „Kung Ubu". W teatrze pełnił jednocześnie rolę reżysera i kierownika artystycznego. Przez czterdzieści lat pracował jako kierownik teatru, twórca lalek, lalkarz, reżyser, scenarzysta i pedagog. Meschke opracowywał repertuar teatru, zazwyczaj adaptując dzieła wielkich pisarzy od Sofoklesa do Brechta. W 1973 r. Michael Meschke utworzył Marionettmuseet (International Puppet Theatre Museum). 1999 Meschke przekazał prowadzenie Marionetteatern Helenie Nilsson (Nilsson-Alvarez). Jako profesor w Mask and Puppet Theatre w Instytucie Dramatycznym w Szwecji prowadził wykłady o teatrze lalek do 2002 roku. Jest autorem wielu książek. Promuje wymianę kulturalną między Europą i Azją. Jest również odpowiedzialny za zbiory Marionettmuseet w Sztokholmie.

Warto przypomnieć, że to właśnie Themersonowie wydali pierwsze angielskie tłumaczenie "Ubu króla" Alfreda Jarry z rysunkami Franciszki. Cały tekst sztuki napisali odręcznie na kartach żółtego papieru. Książka jest wzorcowym przykładem bestlookera (jak określali swoje wydawnictwa Stefan i Franciszka). Ubu i Ubica wręcz panoszą się po stronach, między wersami przelewa się krew, kapią łzy i smarki, a jedna z rysunkowych postaci wznosi toast trącając kieliszkiem o napisane słowo. W 1952 roku Franciszka wykonała maski z papieru mache na otwarte czytanie sztuki Jarry'ego w Londynie, a 10 lat później została autorką lalek i scenografii do wspomnianej inscenizacji Meschke, z muzyką Krzysztofa Pendereckiego, w Sztokholmie. Przyniosło jej to złoty medal na Triennale Scenografii Teatralnej w Nowym Sadzie (1966) i stopień honorowego członka Union International de la Marionette za szczególne zasługi na polu teatru (1976). Na wiele lat "Król Ubu" stał się jej obsesją.

Program

25 października / przyszła siedziba POKiS (ul. Tumska 13) / Wstęp wolny
godz. 16 - „Pan Tom buduje dom" – spektakl Stowarzyszenia Teatr Per Se
oraz promocja książki „Był gdzieś haj taki kraj, Była gdzie taka wieś" - S. F. Themersonów (Wydawnictwo Widnokrąg)

25 października / siedziba POKiS (ul. Tumska 9A) / Wstęp wolny
godz. 17 – „Wokół króla Ubu" – panel z udziałem m.in. : Małgorzaty Sady, Michaela Meschke i Agaty Gwizdały oraz promocja książki Franciszki Themerson „Obrazy bi-abstrakcyjne / bi-abstract pictures" (Gaberbocchus w Polsce).

25 października / siedziba POKiS (ul. Tumska 9A) / Wstęp wolny
godz. 19 –projekcje filmów Themersonów: „Przygoda człowieka poczciwego", „Oko i ucho".

26 października / Muzeum Żydów Mazowieckich (ul. Kwiatka 7) / Wstęp wolny
godz. 16 – „Ubu w teatrze" - otwarcie wystawy poświęconej Themersonom, m.in. scenografii Franciszki Themerson (kostiumy i plansze) do jednej z najsłynniejszych na świecie inscenizacji sztuki „Ubu Król" Alfreda Jarry'ego - jej reżyserem był Michael Meschke (będzie gościem wernisażu), a muzykę napisał Krzysztof Penderecki. Wystawa ze zbiorów Musik/Trater Museet w Sztokholmie.

27 października przyszła siedziba POKiS (ul. Tumska 13) / Wstęp wolny
godz. 11 - „Pan Tom buduje dom" – spektakl Stowarzyszenia Teatr Per Se.