Zapach słodkich chałek, biszkoptów, czulentu i cymesu

"Płonące świece" - reż. Joanna Gerigk - Teatru Lalek Arlekin w Łodzi

Spektakl będący adaptacją książki "Płonące świece" autorstwa Belli Chagall to dynamiczna i pełna emocji opowieść o żydowskim świecie. Świecie barwnie i skrupulatnie opisanym, który odszedł na zawsze i można go tylko próbować odtworzyć z pamięci innych.


Jego bohaterka, Bella Rosenfeld jest bardzo wrażliwą, obdarzoną niezwykłą wyobraźnią dziewczynką, najmłodszą z ośmiorga rodzeństwa, z których większość już nie mieszka w rodzinnym domu. Jest on wypełniony modlitwami, żydowskimi zwyczajami i świętami, takimi jak Purim, Chanuka czy Rosz ha-Szana, ale także codziennością i zwykłą pracą. Życie rodzinne toczy się tu wartko pomiędzy domem, synagogą a sklepem, i nic dziwnego, że dorośli coraz częściej nie znajdują w tej gonitwie wystarczająco dużo czasu dla najmłodszej córki. Baszeńka ucieka więc w głąb własnej wyobraźni i z ogromną łatwością funkcjonuje w równoległym świecie fantazji. Widzi w nim jak szafa jęczy, kanapa porasta zielonym mchem, a książki są wzruszone, kiedy na nie patrzy. Widzi też niezwykłe postaci, rodem z obrazów Marca Chagalla a także dostrzega rzeczy i zjawiska, o których inni nie mają pojęcia.

Adaptacja szczególnie skupia się na uchwyceniu tematu kobiecej religijności. Według żydowskiej tradycji kobiety nie mają obowiązku codziennej modlitwy, nie studiują Świętych Pism, często nie znały hebrajskiego. Stąd narodził się gatunek modlitw kobiecych w języku jidysz, nazywanych Tchines – dotyczyły one na przykład zapalania świec szabasowych, pieczenia chały, rytualnej kąpieli w mykwie, czy też cyklu biologicznego kobiety.

Twórcy spektaklu chcą przybliżyć świat, który kiedyś był częścią naszej rzeczywistości, był znany, namacalny i bliski, a który teraz jest wspomnieniem ulotnym, jak smak i zapach słodkich chałek, biszkoptów, czulentu i cymesu.

Polska prapremiera spektaklu jest jednym z wydarzeń składających się na Festiwal Łódź Czterech Kultur, który odbędzie się w dniach 6-14 września 2019.

Bella Rosenfeld Chagall urodziła się w 1895 roku w Witebsku, jako najmłodsze z ośmiorga dzieci Szmula Noego i Ałty Rosenfeld. Rodzice byli właścicielami sklepów jubilerskich, a sama Bella otrzymała staranne i niezwykłe, jak na owe czasy, wykształcenie. Ukończyła studia w Petersburgu na wydziałach filozofii oraz literatury. Została aktorką i odnosiła sukcesy sceniczne. Marka Chagalla (Mojsze Zacharowicza Szagałowa), spotkała mając 15 lat w Petersburgu (1906 rok). Potem stała się nie tylko jego ukochaną żoną, ale także Muzą. Zmarła w 1944 roku w Nowym Jorku, w wieku 49 lat.

___
Joanna Gerigk – absolwentka Akademii Teatralnej w Warszawie, reżyserka, teatrolożka, autorka tekstów i adaptacji teatralnych. Wykładowczyni w Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie filia we Wrocławiu. Doktor w dziedzinie sztuk teatralnych. Ukończyła z wyróżnieniem kierunek reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie filia we Wrocławiu, specjalizacja: reżyseria teatru lalek. Studiowała reżyserię w Akademie Múzických Umění Divadelní Fakulta (DAMU) w Pradze. Ukończyła także: Studium Technik Teatralnych i Filmowych w Łodzi. W Bałuckim Ośrodku Kultury w Łodzi przez siedem lat prowadziła autorskie grupy teatralne. Pracowała reżysersko z młodzieżą i dorosłymi. Organizowała festiwale oraz wiele wydarzeń z pogranicza teatru i sztuk plastycznych.
W roku 2010 otrzymała nagrodę na Festiwalu Dramaturgii Współczesnej w Poznaniu. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od roku 2011 współpracuje jako dramaturg i reżyser z Divadlem NoKakabus w Pradze. Odbyła liczne praktyki reżyserskie, między innymi w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu, Teatrze Współczesnym w Szczecinie, w Dejvickem Divadle w Pradze. Nominowana do Nagrody Wrocławskich Odkryć Artystycznych Warto 2015. Szczególnie interesuje się teatrem dokumentalnym, oraz realizacją tekstów opartych na faktach. Na Festiwalu Małych Prapremier w Wałbrzychu, nagrodzona za reżyserię i scenariusz spektaklu Po sznurku. Scenariusz spektaklu powstał na bazie tekstów i rysunków Piotra Gęglawego, podopiecznego Fundacji Pod sukniami w Szczecinie. Ostatnio zrealizowane spektakle to między innymi: Zielona Gęś albo Najmniejszy Teatrzyk Świata, na podstawie twórczości K. I. Gałczyńskiego, czy Nauka latania, adaptacja książki R. Bacha pt. Mewa, Café Panique, adaptacja opowiadań R. Topora, Kichot, adaptacja powieści M. Cervantesa.

Teatr Lalek Arlekin im. Henryka Ryla w Łodzi - Duża Scena
14 września 2019 - I premiera - w ramach Festiwalu Łódź Czterech Kultur
15 września 2019 - II premiera - teatralna

(-)
Materiał Teatru
16 sierpnia 2019
Portrety
Joanna Gerigk

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia