Zatańcz ze mną...

"Cielesność aktu tworzenia w teatrze ruchu. Integracja sztuki i edukacji w rozwoju i transgresji potencjału człowieka" - aut. Katarzyna Krasoń - Wydawnictwo Universitas

Teatr tańca w Polsce, choć odnosi ogromne sukcesy, to jednak nadal należy do sztuki niszowej, deprecjonowanej przez teatr dramatyczny. Z tego powodu na szczególną pochwałę zasługuje książka Katarzyny Krasoń „Cielesność aktu tworzenia w teatrze ruchu". Głównie dlatego, że oprócz wiedzy teoretycznej zawiera praktyczne wskazówki.

Książka Krasoń to intelektualna wędrówka nie tylko po historii teatru tańca, ale też w wielu miejscach przytaczająca wypowiedzi reżyserów mainstreamowych oraz opisy działalności teatrów eksperymentalnych. Ilość nazwisk i „cytowanych" opinii jest miejscami zbyt gęsta. Mieszanka środowisk oraz opinii wyciętych z kontekstu wywołuje wrażenie chaosu, przyczynia się do generalizujących sądów.

Uogólniająca opinia na temat teatru wydobywa się już z pierwszych stron tej pozycji. W rozdziale „Zamiast wprowadzenia. Edukacja kulturalna czy sztuka dla wszystkożerców?" autorka wyraźnie zaznacza podział między złymi przyzwyczajeniami współczesnych odbiorców – dojrzewających w świecie reality show i kulturze telewizji. Te konsumenckie przyzwyczajenia zderzone są ze sztuką teatru, traktowaną jako sztuka wysoka. Pomimo tego, że w książce pojawia się wiele nazwisk współczesnych postmodernistycznych twórców – jak choćby sam Zygmunt Bauman, twórca „płynnej ponowoczesności" – to jednak autorka silnie zaznacza dychotomiczną kulturę podzieloną na sztukę wysoką i niską – w ten sposób deprecjonuje i generalizuje całą współczesną kulturę, podkreślając jej niski poziom i potrzebę zreformowania. Domyślam się, że taki wstęp potrzebny był autorce do uargumentowania późniejszych opisów oraz istoty działalności edukacyjnej poprzez teatr. Wydaje mi się jednak, iż teatr nie potrzebuje takich uogólnień, a czytelnik i tak jest w stanie dostrzec walory teatru ruchu w edukacji.

Najciekawszą częścią książki Krasoń są rozdziały o istocie ciała i ruchu w teatrze oraz o tym, jak istotne w kształtowaniu się osobowości człowieka jest teatralno-ruchowe wcielanie się w drugą osobę. Ważnym elementem książki stają się fragmenty opisujące istotę sztuki współczesnej i potrzeby wyrabiania w młodych konsumentach wrażliwości na sztukę. Książka posiada wnikliwą analizę tego, jak kontakt ze sztuką i zmiana przyzwyczajeń odbiorczych, wpływają na późniejsze życie człowieka. Pod tym względem książkę uważam za bardzo ważną pozycję, którą warto przeczytać.

Analiza procesu tworzenia spektaklu również stanowi istotny element pozycji, gdyż urozmaicona jest wypowiedziami samych twórców ze zwróceniem uwagi na to, co dał im kontakt ze sztuką i wspólna praca nad spektaklem. Przytoczenie wypowiedzi młodych twórców sprawia, że książka nabiera charakteru wielogłosowego.

Największym minusem pozycji jest brak sprecyzowanego odbiorcy. Książka bez wątpienia ma charakter naukowy ze względu na specjalistyczne słownictwo. Poza tym autorka jakby szczególnie wzięła sobie do serca słowa Tadeusza Kantora, który mówił (parafrazuję), że tworząc teatr należy posiadać wiedzę na temat całej sztuki. Autorka słowa twórcy wzięła sobie do serca na tyle mocno, że stwierdziła, że aby pisać o teatrze trzeba przywołać wszystkich twórców teatralnych, wszystkie rodzaje teatru, z uwzględnieniem zjawisk historycznych, oraz wprowadzić mieszankę filozoficznych i socjologicznych teorii. Ta strategia, choć wygląda imponująco, tak naprawdę przeszkadza w lekturze książki, wprowadza chaos do lektury i przyczynia się do generalizacji niektórych tez. Pomijając fakt hermetycznego charakteru pozycji i generalizujących momentów, nie ulega wątpliwości, że książka jest nowatorską pozycją opisującą teatr ruchu i istotę cielesności w edukacji teatralnej. Książka powinna znaleźć się na półce każdego animatora kultury, aby rozszerzył swoje zajęcia, kładąc większy nacisk na elementy cielesne oraz taneczne. Zwłaszcza, że wnikliwe analizy ciała w książce Krasoń, można potraktować jako zaproszenie do tańca.

Daria Kubisiak
Dziennik Teatralny Kraków
9 sierpnia 2014

Książka tygodnia

Hasowski Appendix. Powroty. Przypomnienia. Powtórzenia…
Wydawnictwo Universitas w Krakowie
Iwona Grodź

Trailer tygodnia