Źródła pamięci

8. Źródła Pamięci. Szajna-Grotowski-Kantor 2018

Grotowski i Szajna pochodzili z Rzeszowa, Kantor z pobliskiego Wielopola Skrzyńskiego. W Rzeszowie od ośmiu lat we wrześniu odbywa się Festiwal „Źródła Pamięci. Grotowski - Kantor - Szajna, który służy akcentowaniu obecności ich przesłania we współczesnym teatrze. Dzisiaj w Teatrze Maska rozpoczyna się kolejny festiwal, który potrwa do 30 września.

Pomysłodawczynią i autorką projektu festiwalu jest jego dyrektor artystyczna Aneta Adamska, aktorka, twórczyni scenariuszy i reżyserka z rzeszowskiego Teatru Przedmieście. Ciężar organizacyjny spoczywa na Teatrze Maska i jego dyrektorce Monice Szeli oraz jej pracownikach. Dobrym duchem był i może jest nim nadal zmarły niedawno wybitny znawca Teatru Grotowskiego i jego przyjaciel, autor ważnych książek o Grotowskim - prof. Zbigniew Osiński, który swoimi konsultacjami przyczynił się do powstania i rozwoju festiwalu będąc uważnym obserwatorem umiejącym zadbać o program oddający najistotniejsze przesłania Grotowskiego, Kantora i Szajny. Spotkanie seminaryjne na tegorocznym festiwalu „Zbigniew Osiński - źródła, inspiracje, konteksty", to ukłon w tym roku w stronę wielkiego admiratora twórczości Grotowskiego.

Te przesłania na które tak trafnie i drobiazgowo wskazywał prof. Osiński wciąż inspirują ludzi teatru. Nie tylko wybitnych, znanych i uznawanych, jak Thomas Richards w przypadku Grotowskiego, czy Leszek Mądzik w związku z Szajną - czego obaj nie ukrywają, a raczej się tym chlubią, ale również artystów młodszych. Zadaniem organizatorów rzeszowskiego festiwalu jest wyłuskiwanie takich inspirujących zjawisk i przedsięwzięć artystycznych. Czego przykładami w tym roku mogą okazać się „Anhelli. Oratorium" ze Stowarzyszenia Teatru ZAR z Wrocławia, monodram Ireny Jun „Matka Makryna" na podstawie wątków literackich ze Słowackiego i Dehnela czy wreszcie „Faust" według Goethego i Marlowe'a w realizacji Adamskiej z Teatru Przedmieście w Rzeszowie. A do mitu Fausta pragnącego poznać tajemnicę wszechrzeczy i nieśmiertelności odwoływał się przecież Grotowski w 1963 roku w „Tragicznych dziejach Doktora Fausta" Marlowe'a, a Szajna sięgnął po „Fausta" Goethego w 1971 roku.

Wydaje się też interesujące w jakim stopniu i które konteksty romantyczne z Grotowskiego, Kantora i Szajny zgodnie z programowym założeniem tegorocznego festiwalu wydobędzie i uzasadni „Zemstą" piszącego w epoce i ulegającego romantycznym konwencjom Fredry reżyser Paweł Aigner w swoim przedstawieniu w rzeszowskim Teatrze Maska. Nad zagadnieniem kontekstów romantycznych u trzech patronów festiwalu pochylą się naukowcy i ludzie teatru na Uniwersytecie Rzeszowskim podczas panelu „Szajna, Grotowski, Kantor wobec Romantyzmu".

Ciekawe w jakim stopniu przewodnią myśl tegoroczną festiwalu o romantyzmie i syndromie Fausta obronią Walny Teatr spektaklem „Gould-Wariacje", Teatr Barakah „Requiem", Teatr A3 „Planem lekcji" czy wreszcie od chwili założenia przez Andrzeja Dziuka znany z frapujących projektów zakopiański Witkacy jednym z nowych swoich przedstawień "Dom widzących ducha" Jakowa Gołosowkera.

Wszystkie te propozycje mają z założenia dostarczyć oryginalnych wrażeń artystycznych, lecz również nade wszystko zaświadczyć o nadal stałej i trwałej obecności Grotowskiego, Kantora i Szajny w współczesnym teatrze i kulturze. O tym, że artyści współcześni w Polsce i zagranicą nadal czerpią z dorobku i tradycji trzech wielkich patronów festiwalu, urodzonych w Rzeszowie bądź jego okolicy.

Andrzej Piątek
Dziennik Teatralny Rzeszów
26 września 2018

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...