Adam Ferency czyta „Nadberezyńców"

„Nadberezyńcy" to na poły awanturnicza, na poły romansowa opowieść o dramatycznych losach mieszkańców polskich zaścianków na ziemiach położonych między Berezyną a Dnieprem w latach 1911-1920. Radiowej adaptacji jednej z najważniejszych i najpiękniejszych powieści polskich będzie można słuchać od najbliższej środy 21 lutego w Dwójce. Czyta wybitny aktor Adam Ferency.

„Nadberezyńcy" to powieść o życiu tzw. szlachty zagrodowej z początku XX wieku o wątkach autobiograficznych. Zachwycali się nią m.in. Melchior Wańkowicz, Czesław Miłosz i Józef Czapski. Jej autor – Florian Czarnyszewicz (1900-1964) – wywodził się z drobnej szlachty osiadłej pomiędzy Berezyną a Dnieprem – z tych „jednodworców", którym ukazem cara odebrane zostały obywatelskie przywileje.

Dzieciństwo i młodość Floriana Czarnyszewicza przypadły na czas polskiego odrodzenia narodowego po 1906 roku, kiedy to car znosił zakaz nauczania języka polskiego i przywracał swobody religijne dyskryminowanym dotychczas katolikom (w powieści znajdziemy poruszający opis manifestacji patriotycznej podczas odpustu w Bobrujsku). Wziął udział w tzw. Wielkiej Wojnie – dołączył do I Korpusu Polskiego pod dowództwem Józefa Dowbór-Muśnickiego. Brał udział w walkach o twierdzę Bobrujsk (1918), w jej zajęciu, w powstawaniu „Rzeczypospolitej Bobrujskiej", przeżywał dramat wycofania się Muśnickiego po traktacie zawartym pomiędzy Niemcami, a Sowietami. Wszystkie te autobiograficzne doświadczenia znalazły się w powieści.

W 1924 wyemigrował z Polski do Argentyny. Tam pracował m.in. w rzeźni. Już na emeryturze zaczął pisać „Nadberezyńców". Powieść ukazała się dzięki wsparciu argentyńskiej Polonii w 1942 roku. Autor napisał ponadto trzy inne powieści: „Wicik Żywica", „Losy pasierbów" i „Chłopcy z Nowoszyszek".

„Nadberezyńcy" Floriana Czarnyszewicza w radiowej Dwójce w cyklu „Książka do słuchania" (w opracowaniu Anny Lisieckiej) od środy 21 lutego – codziennie (od poniedziałku do piątku) o godz. 19.00.

Audycja powstała we współpracy z Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym.

Artur Szklarczyk
Polskie Radio Dwójka
20 lutego 2018