Aktor też człowiek

Zwykle jednak są one przeprowadzane w związku z jakąś premierą lub nagrodą. Jacek Wakar podszedł do tematu trochę inaczej. Spojrzał na aktora jako na człowieka, który uprawia pewien niezwykle specyficzny zawód. W ten sposób powstała książka „Zawód: aktor" – wywiady z wybitnymi aktorami, ale przede wszystkim: z ludźmi.

Na okładce widnieją nazwiska osób, które znamy z ról zarówno filmowych, jak i teatralnych. Jednak często zapominamy, że aktor to człowiek ze swoimi emocjami i wyborami, z którymi idzie przez życie. Okazuje się, że niektórzy do aktorstwa dochodzili krętą drogą, choć teraz są jednymi z najlepszych w swoim „fachu", a ich nazwiska firmują produkcje na poziomie – zarówno teatralne, jak i filmowe. Ta książka mogłaby mieć podtytuł: ludzie i ich historie. Są to wywiady z aktorami, którzy zdobyli dużą popularność, ale trochę przeszli, nie tylko pod względem zawodowym, ale również życiowym. Choć może brzmieć to banalnie, to jednak ta książka wnosi coś nowego. Patrzymy nagle na Agatę Kuleszę, Jacka Braciaka czy Bartosza Bielenię jako na ludzi, którzy nie są „ponad" życiem albo „obok" niego, ale są jego częścią, przetwarzają je w twórczy sposób, a jednocześnie – przeżywają wiele żyć w jednym.

Jacek Wakar zadaje pytania, które otwierają rozmówcę – niczego mu nie sugerują, a są bardziej pretekstem do rozwinięcia myśli i opowieści o swoim życiu, a dokładniej o swojej drodze do kariery. Z tych historii dowiadujemy się m.in., jak ważne jest to, kogo spotkamy na swojej drodze. Niemal każdy aktor ma jakiegoś swojego mistrza, którego obecność w pewnym momencie pomogła w odnalezieniu się w artystycznym świecie ze względu na to, czego mógł się od niego nauczyć. Zwykle jest to profesor ze szkoły teatralnej lub reżyser, do którego dana osoba trafiła.

Wywiady są bardzo treściwe, ciekawe. Można odnieść wrażenie, że Wakar daje rozmówcy dużą przestrzeń: szanuje ich, zna, wykazuje się wiedzą na temat ich pracy, a jednocześnie dowiaduje się o nich rzeczy, których wcześniej nie wiedział. Poza graniem trzeba przecież jeszcze normalnie żyć – niemal każdy ma rodzinę, jakieś hobby, marzenia, które spełnia czy indywidualne podróże, które odbywa. Często aktorzy walczą też metaforycznie z rolą, która w świadomości zbiorowej „zdefiniowała" ich i ludzie cały czas wracają do jednej, konkretnej postaci (np. rola Andrzeja Chyry w „Długu" czy Tomasza Karolaka w serialu „Rodzinka.pl").

„Zawód: aktor" to książka, którą czyta się szybko, i przy której mamy wrażenie, że aktora (lub aktorkę), którego znamy, lubimy i cenimy – nagle odkrywamy jako inną osobę. Pozostaje wrażenie niedosytu, ponieważ kilka wątków można by rozwinąć, ale żadna rozmowa nie jest rozczarowująca. Warto zaznaczyć, że nie wgłębiamy się tu w konkretne role, ale czytamy o samej specyfice tego zawodu, o rzeczach charakterystycznych, a także o przymusowym zatrzymaniu w czasie pandemii, która mogła stać się również pretekstem do refleksji na pędem, w którym żyje aktor. Uświadamiamy sobie, że każdy ma swoją niepowtarzalną, indywidualną historię. O każdym z aktorów możemy dowiedzieć się, skąd taka osoba wzięła się w tym zawodzie, jak się czuje w swojej profesji.

Z perspektywy artysty możemy też poznać koszt uprawiania aktorstwa: notoryczny brak czasu, brak prywatności i wkładane w swój zawód emocje. To są rzeczy, o których na co dzień nie myślimy, ale są one nieodłączną częścią aktorstwa i warto sobie to uświadomić.

Joanna Marcinkowska
Dziennik Teatralny Kraków
21 listopada 2020