Alina Janowska (1923 - 2017)

Urodziła się 16 kwietnia 1923 roku w Warszawie. Zmarła 13 listopada 2017 w Warszawie.

Alina Maria Janowska-Zabłocka. Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, była córką Stanisława i Marceliny Janowskich.

Jej pierwszy występ w 1943 roku zapowiadał Jerzy Waldorff, akompaniowali Witold Lutosławski i Andrzej Panufnik. Po wojnie trafiła do łódzkiego Teatru Syrena, grała w kabarecie Gong. Wypatrzona w Syrenie przez asystenta Leonarda Buczkowskiego znalazła się na planie „Zakazanych piosenek" (1946). W 1946 roku ukończyła Szkołę Tańca Artystycznego Janiny Mieczyńskiej w Łodzi. W 1948 roku zdała aktorski egzamin eksternistyczny.

Zadebiutowała 29 czerwca 1945 w spektaklu „Droga do ciebie" Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia w reż. Tadeusza Muskata w Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza w Łodzi. Wystąpiła w 25-ciu filmach fabularnych m. in. „Ostatni etap", „Skarb", „Czarci żleb", „Powrót", „Smarkula", „Dulscy", „Dzięcioł", „Och, Karol", „V.I.P.", „Rozmowy kontrolowane" i „Niezawodny system" i kilkunastu serialach: „Wojna domowa", „Stawka większa niż życie", „Podróż za jeden uśmiech", „Samochodzik i Templariusze", „Wielka miłość Balzaka", „Lalka", „40-latek" „40-latek. 20 lat później", „Złotopolscy", „Niania", „Plebania", „Na dobre i na złe".

Zagrała w ponad sześćdziesięciu spektaklach w wielu teatrach: Teatrze Syrena w Łodzi, Teatrze Gong - Teatr dla Wszystkich w Łodzi, Teatrze Nowym w Warszawie, Teatrze Domu Wojska Polskiego w Warszawie, Teatrzyku Satyrycznym „Buffo" w Warszawie, STS w Warszawie, Teatrze Komedia w Warszawie, Teatrze na Targówku w Warszawie i Teatrze Syrena w Warszawie.

W Teatrze Telewizji jej pierwszym spektaklem był „Bunt aniołów" Anatola France w reż. Jana Kulmy (premiera 1 lutego 1960). Na przestrzeni pięćdziesięciu lat zagrała tam u takich reżyserów jak: Konrad Swinarski, Andrzej Wajda, Edward Dziewoński, Marian Jonkajtys, Jan Bratkowski czy Barbara Borys-Damięcka.

Często zapraszano ją do realizacji słuchowisk Teatru Polskiego Radia, gdzie rozpoczęła karierę od roli Zofii w spektaklu „Nowy Don Kiszot czyli Sto szaleństw" Aleksandra Fredry w reż. Ireny Byrskiej (premiera 25 marca 1951). Ponadto występowała m. in. u Jeremiego Przybory w kilku odcinkach Teatrzyku Uniwersalnego Eterek, w „Weselu poety" Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, w „Arkadii" Juliana Tuwima, „Na szosie" Jarosława Abramowa-Newerlego, w „Pocztówkach z Neapolu" Stanisława Dygata, w „Moralności pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej, w „Tryptykach" Jeremiego Przybory, w „Opowieściach" Josepha Conrada Korzeniowskiego oraz „Domu kobiet" Zofii Nałkowskiej.

Była prezesem Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom „Gniazdo", od 2007 roku była członkiem honorowym i Prezesem Honorowym Stowarzyszenia.

Alina Janowska po raz ostatni wystąpiła przed publicznością 17 marca 2013 na 34. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu w koncercie „Urodziny Aliny. Benefis Aliny Janowskiej", kiedy świętowała jubileusz pracy artystycznej.

Była żoną Andrzeja Boreckiego, z którym miała córkę Agatę (ur. 1957). Od 1963 była żoną architekta Wojciecha Zabłockiego. Mieli dwoje dzieci: Michała (ur. 1964) i Katarzynę (ur. 1969).

Pochowana w Alei Zasłużonych Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

Nagrody i odznaczenia:
1960 - Srebrna Maska
1961 - Srebrna Maska
1962 - Jugosławia Międzynarodowy Festiwal Sztuk Kameralnych za rolę w "Oskarżonych".
1962 - Srebrna Maska
1963 - Srebrna Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego"
1964 - Srebrna Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejszego aktora telewizyjnego
1966 - Złota Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejszą aktorkę w roku 1965
1967 - Srebrna Maska w plebiscycie "Expressu Wieczornego" na najpopularniejszą aktorkę w roku 1966
1979 - Odznaka za zasługi dla m. Warszawy
1979 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1995 - Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
1996 - Prometeusz '96 - Nagroda Artystyczna Polskiej Estrady za szczególne osiągnięcia dla sztuki estradowej
2001 - Nagroda Główna w dziedzinie pozainstytucjonalnej działalności humanitarnej za rok 2001 przyznana przez Polski Komitet Pomocy Społecznej
2005 - Złoty Medal Gloria Artis - Zasłużony Kulturze
2008 - Gdańsk - IX Festiwal Dobrego Humoru - Nagroda za całokształt twórczości

Była Kawalerem Orderu Uśmiechu.

Źródła: E-teatr, Wikipedia, FilmPolski



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
13 listopada 2023
Portrety
Alina Janowska