Daleko od mainstreamu

Motto festiwalu pochodzi z książki Moniki Sznajderman Błazen. Maski i metafory: „Mnie interesują tereny dalekie od mainstreamu, pogranicza, marginesy i opłotki kultury, nieoczywiste na pierwszy rzut oka skojarzenia i konteksty, Bystroniowe «tematy, które mi odradzano»".

W 2018 roku Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy odbywa się w dniach 14-20 maja, a jego tematem przewodnim są Mapy. Organizowany od dziewięciu lat festiwal szkicuje własną geografię kulturową, która bezwiednie kieruje nas ku nieoczywistym kontekstom, zapomnianym traktom i twórczym rubieżom. Podczas podróży, mapy pobudzają wyobraźnię: zarówno gdy opadamy z Sopotu do Wołowca, jak i kiedy mozolnie wdrapujemy się z Gardzienic, czy z Wrocławia, przez Supraśl, do Trójmiasta. Podczas spotkań z literaturą, teatrem, muzyką – czy też innymi formami sztuki – przytrafiają się przygody o charakterze bardziej lub mniej metaforycznym. Festiwal Between.Pomiędzy daje okazję, by prowadzone na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego badania w sposób praktyczny wprowadzać w przestrzeń publiczną. Zdarza się, że słoneczna plaża czy sopockie molo stają się miejscem ożywionej dyskusji uczniów, studentów, doktorantów z doświadczonymi badaczami i uznanymi artystami, a przy okazji niekiedy również i z przypadkowymi przechodniami. Chodzi właśnie o żywotność – w założeniu festiwal ma być miejscem spotkania. Nie po raz pierwszy gościmy autorów Wydawnictwa Czarne. Tym razem jednak wydawnictwo przybliżamy w szerszym kontekście. Podczas cyklu rozmów z Moniką Sznajderman, spotkań z Andrzejem Stasiukiem, a także koncertu tego ostatniego z Mikołajem Trzaską, proponujemy swoistą rezydencję Czarnego w Trójmieście. Istotną rolę odgrywają w niej tłumaczenia fragmentów tekstów Sznajderman i Stasiuka – a także opowiadania Zygmunta Haupta – na język angielski. Podejmujemy również wyzwanie, jakim jest aktorsko-muzyczna współpraca przeprowadzona w ramach BOTO czyta Stasiuka. Wydarzenia związane z festiwalem odbywają się przede wszystkim w Sopocie – w Teatrze BOTO, Teatrze na Plaży, Dworku Sierakowskich oraz na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże – lecz gościmy również w pozostałych miastach Trójmiasta.

W programie zaplanowaliśmy spektakle, które zostaną zaprezentowane na Scenie Głównej Teatru Wybrzeże (Mapa i terytorium) oraz na Scenie Kameralnej Teatru Muzycznego (Krwawe gody).

Z kolei Teatr Gdynia Główna zrealizuje z brazylijskim Teatrem Máskara kilkudniowe warsztaty teatralne, zakończone publicznym pokazem. W festiwalu bierze udział wielu znakomitych gości, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Część spotkań – szczególnie tych o charakterze naukowym – prowadzona jest w języku angielskim. Warto podkreślić, że otwarcie festiwalu zaplanowaliśmy w Bałtyckim Kampusie Uniwersytetu Gdańskiego. Skąd przyjeżdżają nasi goście? Wioleta Fiuk, Bogusław Żyłko i Małgorzata Czermińska z różnych stron Trójmiasta. Piotr Tomaszuk z Supraśla. Zbigniew Benedyktowicz, Małgorzata Grzegorzewska i Paweł Potoroczyn z Warszawy. Przemysław Czapliński i Maciej Rychły z Poznania. Jarosław Fret z Wrocławia. Robson Corrȇa de Camargo – wraz z grupą sześciu aktorów/badaczy – z brazylijskiej Goiânii. Stanley Gontarski z Tallahassee. Wolfgang Görtschacher z Salzburga. Octavian Saiu z Bukaresztu. Jon McKenna z Londynu. Jonathan Heron z Warwick, a Nicholas Johnson z Dublina. Zbigniew Kulik z Karpacza, a Wojciech Zieliński ze Szczecina. Monika Sznajderman i Andrzej Stasiuk przyjeżdżają z Wołowca, kierując się przez Sopot do Warszawy.

FESTIWAL W SKRÓCIE:
10 spotkań autorskich i dyskusji tematycznych
8 przedstawień teatralnych
6 koncertów jazzowych (i nie tylko)
3 czytania performatywne
3 projekcje filmowe
2 wystawy
1 słuchowisko radiowe
1 happening
1 premiera światowa
24 godziny warsztatów
24 godziny sesji naukowych
W ramach programu festiwalu proponujemy:
spotkania autorskie z pisarzami i poetami – Monika Sznajderman, Andrzej Stasiuk, Mieczysław Abramowicz, Michael Edwards,
spektakle teatralne – Ostatnia taśma Teatru ZAR, Dziady. Noc druga Teatru Wierszalin, Mapa i terytorium Teatru Wybrzeże, Uchodźcy. Testigo documentary grupy DzikiStyl Company, BOTO czyta Stasiuka (Góra-Weber, Nalepa, Dymiter, Wojtczak), Krwawe gody SWA im D. Baduszkowej, Tod i Trauma Cricoteki oraz pokaz pracy warsztatowej Company Teatru Máskara i Teatru Gdynia Główna,
koncerty – Mateusz i Maciej Rychły, Mikołaj Trzaska, Leszek Kułakowski, Piotr Krępeć, Irek Wojtczak / Lena Gruszczyńska / Kamil Pater / Kamil Piotrowicz oraz Maciej Sadowski Kwadrat,
dyskusje – Paweł Potoroczyn, Piotr Tomaszuk, Jarosław Fret,
spotkania z badaczami – Przemysław Czapliński, Olga Kubińska, Małgorzata Czermińska, Jean Ward, Monika Szuba, Maria Fengler, Żaneta Nalewajk-Turecka, Zbigniew Benedyktowicz, Artur Blaim, Bogusław Żyłko, Stanisław Rosiek,
warsztaty teatralne – SE Gontarski, Jon McKenna, Robson Corrȇa de Camargo, Nicholas Johnson, Jonathan Heron,
filmy – Ucho wewnętrzne, ... but the clouds..., Z tego samego ogrodu,
happening – Martin Blaszk,
słuchowisko radiowe – Noc Stasiuka,
sesje naukowe, 
oraz wystawy obrazów (Wojciech Zieliński) i fotografii (Zbigniew Kulik).
W organizacji festiwalu biorą udział pracownicy, doktoranci i studenci Wydziału Filologicznego (Instytutu Anglistyki i Amerykanistyki oraz Katedry Dramatu, Teatru i Widowisk) Uniwersytetu Gdańskiego. Festiwal współpracuje z kołami studenckimi Brikolaż oraz Poetry Time!

IX Festiwal Between.Pomiędzy jest organizowany przez Fundację Between.Pomiędzy i Uniwersytet Gdański we współpracy z Teatrem Wybrzeże i Teatrem BOTO.
Patronat honorowy: JM Rektor Uniwersytetu Gdańskiego oraz Prezydent Miasta Sopotu.
Dofinansowanie: Urząd Miasta Sopotu oraz Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Kąpielisko Morskie Sopot.
Partnerzy: Ambasada Irlandii w Polsce, Uniwersytet Stanowy Goiás w Brazylii, Wydawnictwo Czarne, Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, Cricoteka – Ośrodek Dokumentacji Twórczości Tadeusza Kantora, „Kultura" Paryska, Wydawnictwo Ossolineum, Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu, Teatr na Plaży, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Młody Byron, Teatr Gdynia Główna, Państwowe Policealne Studium Wokalno-Aktorskie im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, Polskie Towarzystwo Studiów nad Europejskim Romantyzmem, Wydawnictwo UG, Fundacja Terytoria Książki, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Teatr Polskiego Radia, Koło Naukowe Teatrologów Brikolaż, Księgarnia Książka dla Ciebie, Firmin Księgarnia w Teatrze

Patroni medialni: The Theatre Times, Trójmiasto.pl, „Tekstualia", „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa", „Topos"

WYDAWNICTWO CZARNE
Tegoroczne działania skupiamy na temacie „Mapy". Jako Between.Pomiędzy staramy się kreślić kulturowe mapy, zarysowywać punkty odniesienia i nieustannie wobec nich podróżować. Do podjęcia tematu „map" sprowokowały nas w znacznej mierze książki, które ukazały się nakładem Wydawnictwa Czarne. O niektórych z nich już rozmawialiśmy, podczas wprowadzających do festiwalu marcowych spotkań w Teatrze BOTO. Podczas samego festiwalu naszymi gośćmi są Monika Sznajderman oraz Andrzej Stasiuk, założyciele Czarnego, z którymi przeprowadzimy szereg spotkań. O Fałszerzach pieprzu rozmawiać będzie z Moniką Sznajderman gdański pisarz Mieczysław Abramowicz, którego książka Każdy przyniósł, co miał najlepszego stanowi znakomitą kanwę do rozmowy o „Śladach pamięci" (poniedziałek, 14 maja). Podczas innej rozmowy Moniki Sznajderman, tym razem ze Stanisławem Rośkiem, skupimy się na tomie Błazen. Maski i metafory – wszak wydawnictwo słowo/obraz terytoria było pierwszym wydawcą tej książki (wtorek, 15 maja). W poniedziałek od godziny 16.00 w Teatrze BOTO będziemy rozmawiać o Książkach Moniki Sznajderman oraz o Mapach Andrzeja Stasiuka. Specjalnie na tę okazję David Malcolm tłumaczy na angielski fragmenty twórczości obojga pisarzy, a Sylwia Góra-Weber, Adam Nalepa, Marcin Dymiter i Irek Wojtczak przygotowują przedstawienie BOTO czyta Stasiuka. We wtorek, również w Teatrze BOTO, obejrzymy film Magdaleny Gubały i Szymana Uliasza Ucho wewnętrzne, poświęcony Mikołajowi Trzasce, znów posłuchamy tłumaczeń Davida Malcolma, a na godzinę 21.00 zapraszamy na wspólny koncert Mikołaja Trzaski i Andrzeja Stasiuka. Ze Stasiukiem rozmawiać będziemy ponownie, tym razem o Samuelu Becketcie, w środę przed południem w Dworku Sierakowskich. Gościem festiwalu jest także Zbigniew Benedyktowicz, który w Teatrze na Plaży opowie o prowadzonym przez niego kwartalniku „Konteksty", jak również o wydanym przez Czarne Elementarzu Tożsamości (wtorek, 15 maja). Jesteśmy przekonani, że Wydawnictwo Czarne będzie jednym z tematów rozmów, poruszanych podczas sobotniego spotkania z Przemysławem Czaplińskim. Wreszcie przeczytamy angielski przekład opowiadania Strachy Zygmunta Haupta. Opowiadanie tego ważnego dla Czarnego autora zostanie opublikowane w tłumaczeniu Davida Malcolma na anglojęzycznej witrynie Kultury Paryskiej w dniu otwarcia festiwalu. Zapraszamy do tej lektury. Skoro zaś o lekturze mowa – przez cały tydzień trwania festiwalu wybrane książki Wydawnictwa Czarne można czytać w naszej Czytelni Festiwalowej, w kawiarni Młody Byron (Dworek Sierakowskich w Sopocie). Wybrane książki tego wydawnictwa będą dostępne w promocyjnych cenach w księgarni Książka dla Ciebie (Krzywy Domek w Sopocie) oraz w Księgarni Firmin (budynek Teatru Wybrzeże w Gdańsku).

WSPÓŁPRACA Z TEATREM WYBRZEŻE
Dzięki współpracy z Teatrem Wybrzeże możliwe są prezentacje przedstawień, wymagających większych przestrzeni teatralnych – co znacząco poszerza wachlarz przywoływanych podczas festiwalu rozwiązań artystycznych. Na deskach Sceny Głównej Teatru Wybrzeże możemy w tym roku obejrzeć głośny spektakl Mapa i terytorium w reżyserii Eweliny Marciniak, powstały na podstawie powieści Michela Houellebecqa. Interesuje nas nie tylko tytułowa „mapa", lecz również obecne w przedstawieniu splatanie literatury i teatru. Pokaz Mapy i terytorium w ramach festiwalu odbędzie się w sobotę, 19 maja o godzinie 18.00. Kilka dni wcześniej, w środę, 16 maja o godz. 19.30 na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże (to już Sopot), mamy okazję obejrzeć – po raz pierwszy w Trójmieście – znany na świecie Teatr ZAR. Jarosław Fret, reżyser i założyciel tego teatru, w oryginalny sposób mierzy się z dramatem Samuela Becketta Ostatnia taśma. W ramach swojej inscenizacji Fret zakłada ewolucję spektaklu przez najbliższe dziesięciolecia, przynajmniej do czasu, gdy wcielający się w rolę Krappa Alessandro Curti obchodzić będzie 69 urodziny. Ostatnia taśma pokazywana będzie po włosku (z polskimi i angielskimi napisami), co gwarantuje niepowtarzalny charakter pokazu, którego realizacja możliwa była dzięki wsparciu Instytutu im. Jerzego Grotowskiego. Już następnego dnia, w czwartek, 17 maja o godz. 19.00 na Scenie Kameralnej prezentujemy Dziady. Noc drugą Teatru Wierszalin. Autorska interpretacja trzeciej części Dziadów proponowana przez Piotra Tomaszuka otwiera drogę do dalszych dyskusji nad dziełem Adama Mickiewicza, które przeprowadzimy przy wsparciu trójmiejskich badaczy europejskiego romantyzmu.

CZYTELNIA FESTIWALOWA W MŁODYM BYRONIE
Z kawiarnią Młody Byron współpracujemy od samego początku istnienia festiwalu i rozpoczęliśmy ją jeszcze zanim Patryk wpadł na pomysł, by w ogródku za Dworkiem Sierakowskich stworzyć plażę. W tym roku zdecydowaliśmy, że oprócz licznych sesji naukowych w zacisznym Młodym Byronie urządzimy czytelnię, gdzie można będzie poczytać powiązane z festiwalem wydawnictwa, popijając dobrą kawę. Zapraszamy do lektury naszych Almanachów, a także tłumaczeń poezji i prozy opublikowanych we współpracy z Wydawnictwem Maski. Specjalny zestaw książek przygotowuje Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, w których znajdziemy wszystkie jedenaście tomów serii between.pomiędzy. Nie zabraknie oczywiście także książek Wydawnictwa Czarne oraz słowo/obraz terytoria, a także najświeższych numerów sopockiego dwumiesięcznika „Topos" oraz warszawskich kwartalników „Tekstualia" i „Konteksty". W ramach współpracy z Młodym Byronem oraz Towarzystwem Przyjaciół Sopotu w Dworku Sierakowskich organizujemy międzynarodowe seminarium Twarze Becketta, w ramach którego przewidujemy wydarzenia otwarte dla szerokiej publiczności: dyskusję z Andrzejem Stasiukiem oraz prowadzoną przez Octaviana Saiu rozmowę z dyrektorem Instytutu Grotowskiego, Jarosławem Fretem (środa, 16 maja). W piątek odbędzie się tutaj również spotkanie Piotra Tomaszuka – dyrektora Teatru Wierszalin – z gdańskimi badaczami europejskiego romantyzmu, podczas którego dyskutować będziemy o Dziadach Adama Mickiewicza (na wydarzenie obowiązuje wcześniejsza rejestracja). Z kolei w sobotę będzie miała miejsce prowadzona w języku angielskim sesja Reading Maps, w której, oprócz gości zagranicznych, uczestniczyć będą Paweł Potoroczyn oraz profesor Przemysław Czapliński.
Wszystkich chętnych zapraszamy jeszcze na koncert Fingerstyle i okolice Piotra Krępecia (sobota, 19 maja godz. 20.00) oraz na seminarium wokół słuchowiska Noc w reżyserii Julii Wernio, zrealizowanego przez Teatr Polskiego Radia w oparciu o dramat Andrzeja Stasiuka (niedziela, 20 maja godz. 15.00). Oba te wydarzenia są bezpłatne i otwarte dla szerokiej publiczności.

BETWEEN W BOTO
Kameralny Teatr BOTO to niewątpliwie kluczowe miejsce dla festiwalowych działań. Tu gościmy Monikę Sznajderman, Andrzeja Stasiuka, Stanisława Rośka. Tu rozmawiamy z poetą Michaelem Edwardsem oraz przyglądamy się jak Mateusz i Maciej Rychły uwalniają dźwięki. Tu prowadzimy dyskusje, oglądamy filmy, planujemy koncerty. Tu będzie miała miejsce światowa premiera laboratoryjnej pracy nad filmową miniaturą Samuela Becketta ... but the clouds ... w reżyserii S.E. Gontarskiego. To na ścianach BOTO już od 3 marca wiszą obrazy Wojciecha Zielińskiego, a Szymon Uliasz i Magdalena Gubała pokażą tu film o Mikołaju Trzasce pt. Ucho wewnętrzne. Sam Trzaska zagra tu koncert wspólnie z Andrzejem Stasiukiem. Tu pokazujemy przedstawienie Tod i Trauma w reż. Tomasza Kaczorowskiego (Cricoteka). Teatr BOTO to jednak przede wszystkim artyści. W poniedziałek 14 maja, już po rozmowach wokół Wydawnictwa Czarne, Sylwia Góra-Weber, Adam Nalepa, Marcin Dymiter oraz Irek Wojtczak przedstawią efekt wspólnej pracy w ramach wydarzenia BOTO czyta Stasiuka. W BOTO będziemy mogli również posłuchać Davida Malcolma, czytającego własne tłumaczenia prozy Sznajderman, Stasiuka i Zygmunta Haupta. W spotkaniach będzie można uczestniczyć „na piętrze", bądź też – w bardziej nieformalny sposób – na parterze budynku, gdzie transmitować będziemy spotkania i koncerty.

BETWEEN W TEATRZE NA PLAŻY
Teatr na Plaży to miejsce wyjątkowe – bowiem scena jest tutaj rzeczywiście usytuowana na plaży. Z miejscem tym zaprzyjaźnieni jesteśmy „od zawsze". W tym roku planujemy tu kilka wydarzeń otwartych dla szerokiej publiczności, a także robocze spotkania warsztatowe. We wtorek, 15 maja o godzinie 14.30 rozpoczną się spotkania z Żanetą Nalewajk-Turecką oraz Zbigniewem Benedyktowiczem, podczas których rozmawiać będziemy o prowadzonych przez nich kwartalnikach – „Tekstualia" oraz „Konteksty". Z pewnością przywołamy również twórczość Cypriana Kamila Norwida, Elementarz tożsamości oraz, tak obecnie aktualną, tematykę związaną z interkulturowością. Z kolei w piątek, 18 maja, zapraszamy na przedstawienie Uchodźcy. Testigo documentary w wykonaniu tancerzy tworzących DzikiStyl Company (godz. 19.00). W Teatrze na Plaży odbędą się także warsztaty teatralne S.E. Gontarskiego z Jonem McKenną.

BETWEEN.EDUKACJA
Jak co roku, w trakcie festiwalowego tygodnia proponujemy spotkania kierowane do młodzieży licealnej i gimnazjalnej. W poniedziałek, 14 maja, zapraszamy na godzinę 10.00 do Budynku Neofilologii na Uniwersytecie Gdańskim. Po oficjalnym otwarciu festiwalu, jego twórcy – profesor David Malcolm, dr hab. Tomasz Wiśniewski oraz dr Katarzyna Kręglewska – wyjaśnią, dlaczego tym razem za temat przewodni obrali właśnie „Mapy" oraz przeczytają przygotowane przez Davida Malcolma tłumaczenie opowiadania Zbigniewa Haupta Strachy, które tego samego dnia zostanie opublikowane przez Kulturę Paryską – właściciela praw autorskich do tekstów Haupta – na anglojęzycznej witrynie internetowej. W następnej kolejności będzie miał miejsce wykład Zbigniewa Kulika, poświęcony jego przyjaźni z Tadeuszem Różewiczem, który będzie stanowił wprowadzenie przed otwarciem wystawy fotografii Tadeusz Różewicz w Karkonoszach (kurator wystawy: dr Joanna Lisiewicz). Happening Martina Blaszka zwieńczy otwarcie festiwalu około południa – jak zawsze nie możemy być pewni jego przebiegu. We wtorek, 15 maja zapraszamy do Teatru na Plaży na godzinę 14.30 na spotkanie z redaktorami ogólnopolskich czasopism. Żaneta Nalewajk-Turecka opowie o warszawskim kwartalniku „Tekstualia" oraz o swojej nowej książce poświęconej twórczości Cypriana Kamila Norwida. Z kolei ze Zbigniewem Benedyktowiczem z Polskiej Akademii Nauk będziemy rozmawiać o jego książce Elementarz tożsamości, jak również o prowadzonym przez niego kwartalniku antropologicznym „Konteksty". W środę, 16 maja zapraszamy do Dworku Sierakowskich, gdzie podczas sesji naukowej Twarze Becketta rozmawiać będziemy z Andrzejem Stasiukiem, a następnie z Jarosławem Fretem (dyrektorem Instytutu Grotowskiego) o twórczości irlandzkiego noblisty. W piątek, 18 maja o godzinie 17.30 zapraszamy do Teatru BOTO na spotkanie autorskie z Michaelem Edwardsem, poetą brytyjskim, a jednocześnie członkiem Akademii Francuskiej. O polskim tłumaczeniu jego książki Ku poetyce chrześcijańskiej rozmawiać będziemy w Budynku Filologii w sobotę, 19 maja po godzinie 17.00. Przez cały tydzień można zapoznać się z powiązanymi z festiwalem wydawnictwami w zacisznej Czytelni w Młodym Byronie (Dworek Sierakowskich w Sopocie).

Zapraszamy do zapoznania się z programem całego festiwalu, gdzie można znaleźć szczegóły, dotyczące odbywających się w jego ramach przedstawień (m.in. Dziady Mickiewicza Teatru Wierszalin), spotkań autorskich, pokazów filmów oraz koncertów. Zwracamy uwagę, że na niektóre z wydarzeń obowiązuje rejestracja (szczególnie w przypadku wyjść grupowych), a inne są biletowane. Szczegółowe informacje dotyczące programu edukacyjnego: ewa.marzjanjelenska@gmail.com



(-) (-)
Materiał organizatora
23 kwietnia 2018