Elżbieta Niewiadomska (1918 - 1986)

Urodziła się w 1918 we Lwowie. Zmarła 7 listopada 1986 w Buenos Aires.

Były gwiazdami przedwojennych scen: primabalerinami, choreografkami i tancerkami estradowymi, kiedy ich kariery brutalnie przerwała wojna. W Culture.pl odkrywamy nieznane karty w historii polskiego tańca XX wieku. To ważne biografie, jest w nich balet i sowieckie łagry, rewia i walka o Monte Cassino, kabaret i getto.

Kolejny filmowy życiorys. Zaczyna się we Lwowie w 1918 roku, kończy w 1986 w Buenos Aires. Po drodze jest jeszcze Syberia, Teheran i Monte Cassino, balet i łagry, walka w II korpusie gen. Władysława Andersa i emigracja.

Przed wojną występowała w zespole baletowym opery i operetki lwowskiej, była świetnie zapowiadającą się tancerką i choreografką, absolwentką Szkoły Sztuki Dramatycznej i Tańca Klasycznego. Niewiele jednak wiemy o baletnicy Elżbiecie Niewiadomskiej, jej karierę artystyczną brutalnie przerwał wybuch wojny. Trafiła do syberyjskiego łagru, a 1941 udało jej się przedostać na Bliski Wschód - do Teheranu. I tu zaczyna się nowy, znacznie lepiej udokumentowany historycznie, rozdział życia Elżbiety Niewiadomskiej - żołnierki II Korpusu Polskiego.

Wstąpiła do armii gen. Andersa i razem z jego 5. dywizją wyruszyła przez Iran, Irak, Palestynę i Egipt do Włoch. W czasie tej długiej i trudnej drogi występowała też w teatrze rewiowym Polska Parada utworzonym przez poetę i pieśniarza Feliksa Konarskiego. We Włoszech brała udział w legendarnej bitwie o Monte Cassino, o czym pisał Melchior Wańkowicz w swoim słynnym reportażu wojennym. Sama Niewiadomska po latach tak wspomina prawykonanie słynnych "Czerwonych maków na Monte Cassino":
"Kiedy rozpoczęłam deklamację, zahuczały działa, zagwizdały pociski nad naszymi głowami „...wiedziałam, że nie mogę okazać strachu, więc podniosłam głos, żeby nie dać zagłuszyć działom i deklamowałam dalej. Ku memu zdziwieniu wszyscy zostali na swoich miejscach...".

W 1948 roku wyemigrowała do Argentyny, pracowała w firmie kosmetycznej Heleny Rubinstein. Prowadziła w Buenos Aires zespół taneczny "Nasz Balet" promujący polski folklor na południowoamerykańskim kontynencie. Zespół założono pod egidą Polskiej Macierzy Szkolnej, z czasem stał się częścią Stowarzyszenia Polskich Kombatantów. Kierowała nim wraz z mężem nieprzerwanie przez 35 lat. Odnosili wielkie sukcesy artystyczne w całej Argentynie. Występowali m.in. w Córdobie, Santa Fe, Rosario, Mar del Plata, Venado Tuerto, Misiones, Olivos. Zdobywali przychylność Argentyńczyków i szerzyli sympatię dla Polski. Żegnana przez tysiące rodaków.

Pochowana na cmentarzu Jardin w Pablo Nogues.
___

Źródła: Wikipedia, portal Taniecpolska.pl, Tygodnik Polityka, miesięcznik Śląsk, eteatr.pl, Gazeta Wyborcza, histmag.org.pl, Culture.pl, Marie Rambert Dance Company, Teatr Wielki Opera Narodowa, wydawnictwo Prószyński i S-ka, Dwójka, Polskie Radio. Korzystałam z publikacji "W stulecie urodzin Janiny Jarzynówny-Sobczak" wydanej przez Operę Bałtycką.

 

Anna Legierska
Culture.pl
27 kwietnia 2017