Helena Rolandowa (1872 - 1952)

Urodziła się 29 grudnia 1872 w Lublinie. Zmarła 20 września 1952 w Skolimowie.

Helena Maria Konopka, z Szymborskich. Debiutowała pod nazwiskiem panieńskim w 1887 w zespole ojca w Płocku i pozostała w nim do 1892, m.in. w Piotrkowie.

Latem 1892 występowała w warszawskich teatrach ogrodowych Wodewil, w sezonie 1892/93 w zespole Kazimierza Kamińskiego w Petersburgu, 4 czerwca 1893 debiutowała w Warszawskich Teatrach Rządowych w roli Klarci ("Koniec Sodomy"), a 11 czerwca w roli Maryni ("Klub kawalerów"). Chwalono wówczas w prasie jej "wdzięk, głos piękny i oko żywe".

Zaangażowana do zespołu dramatu Warszawskich Teatrów Rządowych występowała w nich z przerwami do 1915. 15 sierpnia 1895 w Warszawie poślubiła aktora Teodora Rolanda i odtąd używała jego nazwiska. W sezonie 1903/04 występowała prawdopodobnie w zespole Ludwika Munchheimera w Dąbrowie Górniczej, a w maju 1904 w Żyrardowie. W 1915 przeszła na emeryturę, ale nadal występowała w Teatrze Miejskich: w 1919-24 w teatrze Reduta, w 1924-25 w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Warszawie.

"Warunki zewnętrzne predestynowały ją do ról naiwnych, podlotków, paziów, urwisów" (S. Dąbrowski). Grała m.in. Trudę ("Sobótki"), Cecylię ("Montjoye"), Haneczkę ("Wesele"), Joasa ("Sędziowie"), a w późniejszym okresie Marię ("W małym domku"), Klarysę ("Fircyk w zalotach"), Czi-Mu ("Złoty płaszcz").

Jej ostatnią rolą teatralną była Sabina Mącka w „Żołnierzu królowej Madagaskaru" Stanisława Dobrzańskiego w reż. Jana Kochanowicza w warszawskim Teatrze im. W. Bogusławskiego (9 czerwca 1925).

Wystąpiła też w kilku epizodach filmowych. Debiut: „Krwawa dola" wg „Szkiców węglem" Henryka Sienkiewicza w reżyserii Władysława Palińskiego (premiera 14 maja 1912), ponadto jeszcz znane są dwa filmy z jej udziałem: „Manewry miłosne czyli córka pułku" (1935) i „Za winy niepopełnione" (1938).

Adam Grzymała-Siedlecki pisał, iż była to "jedna z najbardziej ujmujących artystek znających swoje w teatrze miejsce. Żyło w niej dużo bezpośredniej szczerości i niepodrabianej czystości uczuć, gdy odtwarzała role dziewcząt".

Była córką - Jana Szymborskiego i - Anieli Szymborskiej, siostrą - Jerzego Jerzyńskiego, żoną - Teodora Rolanda, matką - Jerzego Rolanda i Witolda Rolanda.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, Wikipedia, E-teatr, FilmPolski.



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
29 grudnia 2022
Portrety
Helena Rolandowa