Hymn do wolności

Premiera nowej inscenizacji jedynej opery Beethovena w gwiazdorskiej obsadzie na deskach Teatru Wielkiego - Opery Narodowej już 24 października.

Ponadczasowe ideały: wolność, sprawiedliwość, nadzieja i miłość, która przezwycięży wszystko, to główne tematy Fidelia.

Przygotowując się do napisania opery, kompozytor przejrzał dziesiątki materiałów na libretto, ale tylko jedna sztuka przypadła mu do gustu: Leonora, czyli miłość małżeńska Jeana-Nicholasa Bouilly'ego, w której sprawiedliwość odnosi triumf nad despotyzmem, a wierność pokonuje przeciwności losu. Dlatego też pierwotnie opera nosiła tytuł Leonora. Opera powstawała 10 lat i była parokrotnie przerabiana. Zaliczamy ją do gatunku powstałego po rewolucji francuskiej, który nazywa się Schrecken und Rettungsoper, co można tłumaczyć jako „opera grozy i niespodziewanego ocalenia".

Fidelio to ponadczasowy hymn do wolności. Beethoven przekonuje w nim, że nie ma takiej wartości moralnej czy ekonomicznej, za którą warto by oddać wolność. Tak postrzega sens i sedno opery angielski reżyser John Fulljames, dyrektor artystyczny Duńskiego Teatru Królewskiego, autor warszawskiej inscenizacji tego dzieła, która powstała w koprodukcji z Kopenhagą i Nederlandse Reisopera.

Partię Leonory wykona znakomita Ann Petersen - duńska sopranistka, wyróżniająca się swoimi występami, zwłaszcza w niemieckim repertuarze R. Wagnera i R. Straussa. Śpiewała w wielu prestiżowych teatrach operach, takich jak: Wiener Staatsoper, Staatsoper Berlin, ROH Covent Garden, Teatro alla Scala di Milano, Opera National de Paris i w Teatrze Bolszoj.
Partnerować jej będzie jako Florestan – Torsten Kerl, jeden z niewielu tenorów, którzy regularnie interpretują wszystkie duże partie wagnerowskie, takie jak Erik, Parsifal, Lohengrin, Tannhäuser, Loge, Siegmund, Tristan, Rienzi i Zygfryd. Inne ważne jego role to Max (Wolny strzelec) Don José (Carmen), Samson (Samson i Dalila), Äneas (Trojanie), Grigori (Boris Godunow), Kaiser (Kobieta bez cienia). Występował na najważniejszych scenach na świecie, w tym Wiener Staatsoper, Metropolitan Opera New York, Deutsche Oper Berlin, San Francisco Opera, Royal Opera House Covent Garden, Semperoper Dresden, Opéra du Lyon.

Autor scenografii Steffen Aarfing z kolei pokazuje, że w opanowanym przez despotę kraju wszyscy są więźniami – władza buduje mury na nieludzką skalę, pośród których zwykli ludzie są tylko kruchymi figurkami. Aarfing znany ze swoich złożonych, często ruchomych, trójwymiarowych wielokrotnie nagradzanych konstrukcji tworzonych na scenach teatrów operowych, do spektaklu Fidelio poza scenografią przygotuje również projekty kostiumów oraz projekcje wideo. Aarfing jest laureatem duńskiej Nagrody Reumert w kategorii „opera" za Złoto Renu i Pierścień Nibelunga (Duński Teatr Królewski) oraz operę Skriftestolen Nielsa Marthinsena (Duńska Opera Narodowa). Otrzymał także m.in. nagrodę Green Room za projekt scenografii i kostiumów do inscenizacji Króla Rogera w Sydney.

Dyrygent Lothar Koenigs, znany publiczności TW-ON z realizacji spektaklu Umarłe Miasto, obejmował stanowisko dyrektora muzycznego Walijskiej Opery Narodowej (WNO) w latach 2009-2016. Wśród jego znaczących sukcesów podczas pracy w WNO znalazły się opery: Śpiewacy norymberscy w reżyserii Richarda Jonesa z Brynem Terfelem w partii Hansa Sachsa (2010), którą dyrygent poprowadził również podczas transmisji telewizyjnej w ramach BBC Proms; Tristan i Izolda podczas Festiwalu w Edynburgu (2012) oraz Mojżesz i Aaron (2015), prezentowany także w Royal Opera House Covent Garden.

Jego ostatnie angaże obejmują m.in. takie realizacje, jak: Ariadna na Naxos w Royal Opera House Covent Garden oraz na Festiwalu Edynburskim (2021), Elektra dla opery w Zurychu, Łaskawość Tytusa, nowa produkcja Lulu i Czarodziejski flet w nowojorskiej Metropolitan Opera, Wozzeck, Ariadna na Naxos oraz Lohengrin dla monachijskiej Bayerische Staatsoper, Salome dla Staatstheater Stuttgart.

Beethoven nie znosił jedynowładztwa i cenzury, wierzył w upadek monarszych tyranii. Był demokratą z krwi i kości, pierwszym wolnym artystą w dziejach muzyki. Z nadzieją patrzył w stronę Francji, gdzie za czasów jego młodości wybuchła wielka rewolucja, wieszcząca koniec politycznego ujarzmienia. Podziwiał też bohaterskiego wodza Napoleona, dopóki ten nie koronował się na cesarza Francuzów. Jak na ironię premiera jego wolnościowej opery (1805) odbyła się w Wiedniu podbitym przez Napoleona, dążącego wtedy już tylko do powiększenia swojego imperium.

Wśród rewolucyjnych nastrojów radośnie manifestowanych przez chór, skazany na śmierć Florestan zostaje uwolniony z więzienia przez swoją żonę Leonorę, która przebrana za mężczyznę fortelem wdarła się do pilnie strzeżonego lochu. Miłość przynosi wybawienie, główny tyran Pizarro zostaje strącony. „Opatrzność istnieje" – woła do Florestana jego żona Leonora, jeszcze w męskim przebraniu, jeszcze przez niego nierozpoznana. W finale opery pojawia się „rewizor", odbiera Pizarrowi władzę, której ten nadużywał, przepełniając państwowe więzienia ponad miarę. „Niespodziewane ocalenie" nadeszło. Można zapytać: a co dziś jest dla nas tą najwyższą instancją?

Opera jest jak lustro, w którym odbija się zarówno przeszłość, jak i dzisiejszy świat. Może on, co prawda wyglądać zupełnie inaczej niż na przykład w czasach Beethovena, ale nie tak bardzo zmieniła się jednak ludzka psychika. Za każdym razem, gdy przenosimy na scenę operę klasyczną, musimy siebie samych zapytać, w jaki sposób najlepiej pokaże ona współczesny świat publiczności. Czasami warto ją uwspółcześnić, odwołując się na scenie do dzisiejszej rzeczywistości, czasem lepiej wykreować obraz bardziej uniwersalny. Mamy tylko jeden podstawowy obowiązek: musimy zawsze znaleźć właściwy sposób rozmowy z widzami tu i teraz - John Fulljames w rozmowie z Jackiem Marczyńskim

Koprodukcja z The Royal Danish Theatre, Kopenhaga (główny koproducent), Nederlandse Reisopera

Reżyseria – John Fulljames

Scenografia – Steffen Aarfing
Reżyseria świateł – Lee Curran

Dyrygent – Lothar Koenigs

Obsada:
Don Fernando - Daniel Sutin
Don Pizarro - Krzysztof Szumański
Florestan -Torsten Kerl
Leonora - Ann Petersen
Rocco - Krzysztof Borysiewicz
Marcelina - Maria Stasiak
Jaquino - Emil Ławecki

Światowy Dzień Baletu

Tego dnia najlepsze zespoły baletowe z całego świata łączą siły, by celebrować sztukę tańca. Teatr Wielki - Opera Narodowa za pośrednictwem platformy vod.teatrwielki.pl oraz profili na Facebooku i Instagramie zaoferuje możliwość podejrzenia kulis pracy Polskiego Baletu Narodowego. W tej edycji wejdziemy do sal baletowych, aby zobaczyć próby do najnowszej premiery w dwóch częściach: Exodus / Bieguni-Harnasie. Prowadzący, koryfej Marco Esposito, porozmawia z choreografkami: Anną Hop i Izadorą Weiss oraz dyrektorem PBN Krzysztofem Pastorem.

Światowy Dzień Opery

W święto opery będziemy obecni dla Państwa również online! Platforma OperaVision i siedem teatrów operowych – Nowy Teatr Narodowy w Tokio, Opéra Comiqie w Paryżu, Opera Królewska w Londynie, Staatsoper w Hanowerze Holenderska Opera Narodowa w Amsterdamie, Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie, Teatro dell'Opera w Rzymie/Festiwal Verdiowski w Parmie – uczci Światowy Dzień Opery w towarzystwie młodych artystów z siedmiu studiów rozwoju talentów operowych na świecie. Oglądając nagrania ich występów oraz zdjęcia dokumentalne zza kulis, widzowie będą mieli okazję poznać nowe pokolenie śpiewaków stojące u progu kariery w Tokio, Paryżu, Londynie, Hanowerze, Amsterdamie, Warszawie i Rzymie. Zapraszamy 25 października 2021, w godz. 10.00-22.00 na operavision.eu oraz vod.teatrwielki.pl.

Tego dnia o godz. 20.00 Teatr Wielki - Opera Narodowa udostępni widzom nagranie koncertu w reżyserii Ewy Rucińskiej przygotowanego specjalnie na tę okazję. W programie koncertu znajdą się utwory Karola Szymanowskiego, Mieczysława Weinberga, Szymona Laksa, Franciszka Maklakiewicza, Tadeusza Bairda, Henryka Czyżego i Pawła Łukaszewskiego.

(-) (-)
Teatr Wielki - Opera Narodowa
21 października 2021