Leopold Detkowski (1891 - 1980)

Urodził się 15 listopada 1891 w Warszawie. Zmarł 13 lutego 1980 w Poznaniu.

Uczył się w gimnazjum filolologicznym w Warszawie na Pradze; ok. 1912 studiował w Kazaniu.

Występy na scenie rozpoczął w styczniu 1915 w Teatrze Polskim pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego, m.in. grał rolę Jana ("Chrapanie z rozkazu", 1915); nastepnie od maja 1916 w zespole pod kierownictwem Feliksa Kosińskiego w sali Klubu Polskiego "Ogniwo"; później, jak sam podawał, w Teatrze Studya pod dyrekcją Stanisławy Wysockiej. W zespołach polskim w Kijowie występował podobno do 1918. W tymże roku powrócił do Polski i występował w Kielcach, a od 1918 do 1922 w teatrze w Lublinie. Od sezonu 1922/23 do końca 1924/25 był aktorem teatrów wileńskich; występował zarówno w repertuarze dramatycznym jak i operetkowym, m.in. jako Sołtys ("Klątwa"), Jan ("Śluby panieńskie"), Eugeniusz ("Księżniczka czardasza"), Książę Leopold ("W noc majową"). W sezonie 1925/26 występował w Grodnie pod dyrekcją Franciszka Rychłowskiego. Od sezonu 1926/27 do II Wojny Światowej ponownie występował w Wilnie, najpierw w Teatrze Polskim Lutnia, następnie w Teatrach Miejskich. Początkowo grał głównie w repertuarze dramatycznym, m.in. Leona ("Wielki człowiek do małych interesów"), Łąckiego ("Złote runo"), Dyndalskiego ("Zemsta"), a w 1atach trzydziestych najczęściej w operetce i komedii muzycznej w Teatrze Lutnia i Letnim, np. Achillesa ("Piękna Helena"). W sierpniu 1936 wraz z zespołem operetki wileńskiej występował gościnnie w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, m.in. jako Wójt ("Wiktoria i jej huzar"), Antonio ("Carewicz"), Hawley ("Rose Marie").

Podczas II Wojny Światowej przebywał nadal w Wilnie; w 1939-41 występował w pol. Teatrze Muzycznym Lutnia, m.in. jako Oberżysta ("Sztygar"). W 1941- 44 pracował w aptece. Od października 1944 należał do zespołu Polskiego Teatru Komedii Muzycznej; w 1945 przeszedł do zespołu Polskiego Teatru Dramatycznego i w lutym tego roku grał tu m.in. Rembę ("Damy i huzary"). W kwietniu 1945 z zespołem tego teatru repatriował się do Torunia. Od 1945 do końca sezonu 1948/49 występował w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu; od sezonu 1949/50 do końca 1960/61 w Teatrach Dramatycznych w Poznaniu (Teatr Polski, Nowy, Komedia Muzyczna oraz Scena Objazdowa). Od 1 października 1961 przeszedł na emeryturę, ale jeszcze sporadycznie występował. Najważniejsze role powojenne, to m.in. z Torunia (okres dyrekcji Wilama Horzycy): Chryzald ("Szkoła żon"), Egeusz ("Sen nocy letniej"), Ciaputkiewicz ("Grube ryby"), Baron Montrichard ("Walka kobiet"), Żyd i Upiór ("Wesele"), Żewakin ("Ożenek"), Dyrektor teatru ("Nitouche"), Ciuciumkiewicz ("Dom otwarty"); z Poznania: Dulski ("Moralność pani Dulskiej"), Ozryk ("Hamlet"), Lickcheese ("Szczygli zaułek"), Wawrzyniec ("Krakowiacy i Górale"), Doktor ("Pierwszy dzień wolności"); ostatnie - Julian ("Łowcy głów"), Gold ("Zazdrość i medycyna").

Występował w Teatrze Polskiego Radia m. in. w „Rozbójniku salonowym" Dominika Magnuszewskiego (Sozen) w reż. Aleksandra Gąssowskiego (25 listopada 1955), „Łyżkach i księżycu" Emila Zegadłowicza (Minister Kultury i Sztuki) w reż. Jadwigi Jasiewicz-Obst (6 października 1956) i „Trzecim człowieku" Jana Grzędzielskiego (Koch) w reż. Jadwigi Jasiewicz-Obst (5 lutego 1960).

Zagrał w filmie „Wolne miasto" (Klimek, gospodarz Rajcy) w reż. Stanisława Różewicza (1 września 1958).

Swój udział zaznaczył także w Teatrze Telewizji rolą w spektaklu „Podróż Don Kichota" w reż. Henryka Drygalskiego (7 kwietnia 1961)

Był synem maszynisty kolejowego Adama D. i Marii z Jarczaków, mężem najpierw Ireny Detkowskiej z domu Rode (ślub 11 lutego 1919 w Lublinie), potem Stanisławy Iłżeckiej z domu Skulskiej.

Pochowany na Cmentarzu junikowskim w Poznaniu.

Źródła: Słownik biograficzny teatru polskiego, E-teatr, FilmPolski.



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
15 listopada 2023