Muszą ulec przemianie, aby się odnaleźć

W spektaklu "Paradiso" w reż. Michała Borczucha grają aktorzy i dorośli autyści. Premiera 21 czerwca.

"Paradiso" Michała Borczucha jest opowieścią na motywach "Raju" - ostatniej części "Boskiej Komedii" Dantego. Podstawową motywacją dla stworzenia spektaklu jest przeczucie, że przestrzenie teatru, raju i autyzmu uzupełnią się wzajemnie i stworzą świat nowy, zaskakujący i autentyczny.

Budulcem "Paradiso" jest fantazja na temat logiki świata osób ze spektrum autyzmu. W Boskiej Komedii Dantego kluczową postacią był przewodnik, który pokazywał i objaśniał świat. Można przypuszczać, że przewodnikami po świecie "Paradiso" będą profesjonalni aktorzy. Oni tworzą ramę dla działań, zawiązują kluczowe elementy w strukturze spektaklu i realizują narrację. Jednak tylko osoby z autyzmem mogą oprowadzać po alternatywnym świecie "Paradiso", ponieważ ten świat zbudowany jest na ich zasadach.

Rzeczywistość osób z autyzmem składa się z prostych, klarownych gestów, jest uproszczeniem skomplikowanej struktury świata. Sama w sobie stanowi wyabstrahowany schemat - jak plan metra w Londynie, który zawiłą i niejednorodną sieć połączeń i tuneli sprowadza do czytelnych linii. Esencją istnienia stają się czynności powtarzalne, które określają świat, tworzą jego ramy, dają poczucie bezpieczeństwa. Niektóre osoby z autyzmem nie dysponują wyobraźnią abstrakcyjną, w umysłach innych tworzą się kolaże - zbiory informacji wyodrębniane z powodu tematu, fonetyki bądź wizualnych skojarzeń. Fragmentaryczność tych obrazów przywodzi na myśl dadaistyczne fotomontaże, albo działanie przeglądarek internetowych, które na podstawie jednego hasła układają tysiące stron i odniesień, czasem zupełnie przypadkowych.

Aktorzy muszą ulec przemianie, aby odnaleźć się w "Paradiso". Muszą przedefiniować swoją pozycję i role. Tymczasem osoby z autyzmem są doskonałymi aktorami-amatorami. Nic nie odgrywają, nie wcielają się w role. Nie pamiętają tekstu. Pomimo tego, a może właśnie dlatego stają się równorzędnymi partnerami.

"Paradiso" to przede wszystkim opowieść o spotkaniu dwóch światów: opis płaszczyzny, na której to spotkanie staje się możliwe. "Paradiso" wydarza się na nowo w każdym z epizodów. Autentyczne sytuacje realizują się w ramach wymyślonego świata. To ta relacja buduje podstawowe napięcie i sens tego projektu. Każdy pokaz jest indywidualizacją zarysu scenariusza zbudowanego na sekwencji sytuacji. Każda scena staje się odrębną próbą, odrębnym rzutem monetą w liczeniu prawdopodobieństwa. Kolejną materializacją możliwości, grą, sprawdzeniem.

Osoby z autyzmem zaangażowane w projekt "Paradiso" związane są z Farmą Życia, jedynym w Polsce ośrodkiem stałego pobytu dla dorosłych osób z autyzmem. Pracują w Gospodarstwie Ekologicznym w Więckowicach, 15 km od Krakowa, w "raju na ziemi".

Walking the City, Ligna

20 czerwca o godz 17:00 i 19:00 oraz 21 czerwca o godz. 14:00 i 16:00 w ramach ArtBoom Festiwal - spektakl - spacer niemieckiej grupy Lifna.

Czy chodząc mówimy bez słów? Czy nasze kroki są najlepszą narracją otaczającej nas przestrzeni? W XIX wieku filozofowie-spacerowicze, tzw. "flaneur", wyprowadzali na przechadzkę po ulicach Paryża żółwie uwiązane na smyczy, by w ten sposób lepiej kontemplować obszar miasta. A jaka jest "piesza" historia Nowej Huty, dzielnicy, której przeszłość nierozerwalnie łączy się z kształtem jej przestrzeni? Aleja Róż, będąca początkiem naszego spaceru, w zamyśle miała być promenadą prowadzącą na nigdy nie powstały plac główny, większy od krakowskiego Rynku; dziś aleja urywa się jak bez odpowiedzi - czy znajdzie je dla nas Ligna?

Ligna to światowej sławy niemiecki kolektyw artystyczny założony przez performerów i teoretyków mediów; w jej skład wchodzą: Ole Frahm, Michael Hueners i Torsten Michaelsen. W ich kręgu zainteresowań znajdują się przede wszystkim formuła przestrzeni publicznej i zachowanie kolektywne skonfrontowane z jednostkowym. Ligna w swoich sztukach i akcjach performerskich przenosi punkt ciężkości na widza, który w ich koncepcji jest nie tylko odbiorcą, ale przede wszystkim aktywnym uczestnikiem oglądanego dzieła.

W ramach tegorocznej edycji Grolsch ArtBoom Festival Teatr Łaźnia Nowa zaprezentuje pracę "Walking the City". Artyści Ligny zrealizują w Nowej Hucie interaktywny spektakl przy udziale mieszkańców dzielnicy. Projekt opiera się na założeniu, że sposób chodzenia definiuje nie tylko naszą tożsamość, ale i tożsamość otaczającej nas przestrzeni: w trakcie performance'u uczestnicy, wędrując po mieście w rytm sztuki radiowej odtwarzanej przez słuchawki smartfonów, staną się jednocześnie widzami i aktorami niezwykłego spaceru.

Start spaceru : Aleja Róż
Daty : 20 czerwca o godz. 17:00 i 19:00

21 czerwca o godz. 14:00 i 16:00

Interaktywny spektakl jest bezpłatny, obowiązuje wcześniejsza rezerwacja: bilety@laznianowa.pl

tel. 12 680 23 41

Smartfony będą udostępniane przez organizatorów na podstawie dokumentu potwierdzającego tożsamość.

"Walking the City" jest częścią projektu "Second Cities" zorganizowanego w ramach międzynarodowej sieci współpracy EUPAN, której Teatr Łaźnia Nowa jest współzałożycielem. Projekt zrzesza dziesięciu partnerów z ośmiu krajów: Hellerau (Niemcy), Kaserne Basel (Szwajcaria), Théâtre Le Maillon (Francja), Ringlokschuppen (Niemcy), TAP Poitiers (Francja), Spring (Holandia), kunstencentrum Vooruit (Belgia), The Junction (Wielka Brytania), Tabacka (Słowacja). Podstawowym założeniem "Second Cities" jest produkcja wydarzeń silnie zespojonych z lokalną przestrzenią i przy aktywnej partycypacji miejscowej społeczności.

Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej.

(-) (-)
Materiał Teatru
20 czerwca 2014