Otwarty Uniwersytet Poszukiwań

W maju odbędą się dwa wykłady w ramach Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań. W piątek 16 maja o godz. 18:00 w Sali Kinowej dr Beata Guczalska opowiadać będzie o ciele aktora w polskim teatrze repertuarowym. 19 maja dr Katarzyna Osińska poprowadzi trzecie już zajęcia w ramach semestru autorskiego, odniesie się do amatorskich grup artystycznych zainspirowanych występami Isadory Duncan, a także m.in. ideami Émila Jaques-Dalcroze’a.

Dr Beata Guczalska przedstawi, w jaki sposób było traktowane ciało aktora w zawodowym teatrze. W wykładzie „Od ciała nieistniejącego do ciała-podmiotu. Cielesność aktora w polskim teatrze repertuarowym ostatniego półwiecza" przeanalizowany zostanie proces „powrotu do cielesności" aktora. Od lat pięćdziesiątych, kiedy to ciało na scenie było przeźroczyste, służyło jedynie uobecnieniu romantycznego bohatera. Przez sześćdziesiąte, gdy aktor był narzędziem w rękach autora, przekazywał jego koncepcje i myśli. Siedemdziesiąte, gdy stopniowo przywracano ciało aktorom – przede wszystkim za sprawą głośnych przedstawień Konrada Swinarskiego i Andrzeja Wajdy w Starym Teatrze. Po przełom XX i XXI wieku, kiedy to ciało aktora odzyskało znaczenie, co widać w teatrze Grzegorza Jarzyny, Krzysztofa Warlikowskiego, Mai Kleczewskiej. Nowa lektura klasyki, przede wszystkim Szekspira, oraz fala nowego dramatu były istotnymi czynnikami tych zmian.

Podczas wykładu proces „powrotu ku cielesności" ilustrowany będzie konkretnymi przykładami ról aktorskich i metamorfoz: Tadeusza Łomnickiego (jako Kordiana w rolach teatralnych lat siedemdziesiątych), Gustawa Holoubka (jego sztuka aktorska oparta na dyskursie słownym), Jerzego Treli (kreacje w teatrze Swinarskiego). Przywołane zostaną również wyzwania aktorskie nowej fali teatralnej i role w głośnych przedstawieniach Warlikowskiego i Jarzyny.

Trzy dni później, 19 maja o godz. 18:00, dr hab. Katarzyna Osińska poprowadzi trzecie spotkanie w ramach semestru autorskiego OUP „Wspólnoty artystyczne w Rosji: studia, kolonie artystów, kółka, stowarzyszenia twórcze, salony". Podczas swoich zajęć dr hab. Katarzyna Osińska rozwija temat wspólnot artystycznych na wybranych przykładach ze środowisk artystycznych, niekoniecznie związanych z teatrem dramatycznym. Okresy aktywności różnego rodzaju wspólnot artystycznych w Rosji przypadają na przełom XIX i XX wieku, na lata dwudzieste i początek trzydziestych oraz na lata siedemdziesiąte XX wieku (szczególnie w dziedzinie sztuk plastycznych), a także na okres po „pieriestrojce", kiedy – począwszy od lat dziewięćdziesiątych – w Rosji mamy do czynienia z prawdziwym boomem studyjności oraz rozkwitem różnego rodzaju „art-grup" w obszarze sztuk plastycznych.

Prowadząca podejmuje próbę rozróżnienia między rozmaitymi formami wspólnotowości. W maju odniesie się do sieci amatorskich grup artystycznych, szczególnie aktywnych w latach dwudziestych XX wieku zainspirowanych występami Isadory Duncan, a także m.in. ideami Émila Jaques-Dalcroze'a.

Dr Beata Guczalska jest teatrologiem i krytykiem teatralnym, absolwentką teatrologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownikiem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, od 2012 dziekanem Wydziału Reżyserii Dramatu.

Dr hab. Katarzyna Osińska zajmuje się m.in. teatrem rosyjskim XX wieku, szczególnie jego nurtem studyjnym i laboratoryjnym, widowiskami masowymi, związkami teatru ze sztukami plastycznymi. W jej dorobku znajdują się pozycje odnoszące do wspólnot artystycznych w Rosji. W 2003 roku w książce „Klasztory i laboratoria. Rosyjskie studia teatralne: Stanisławski, Meyerhold, Sulerżycki, Wachtangow" przybliżyła problematykę dotyczącą działalności studiów teatralnych, także w ich aspekcie wspólnotowym – jako małych grup twórczych. Autorka wskazała wówczas na prekursorski charakter rosyjskich studiów z początku XX wieku wobec zjawisk charakterystycznych dla wielu nurtów teatru drugiej połowy minionego stulecia nie tylko w Rosji, lecz także w świecie Zachodu. W pracy „Teatr rosyjski XX wieku wobec tradycji. Kontynuacje, zerwania, transformacje" podjęła natomiast temat ewolucji idei studyjności w drugiej połowie XX wieku, szerzej omawiając dwa przykłady jej realizacji: w teatrze prowadzonym przez Lwa Dodina oraz w Szkole Sztuki Dramatycznej Anatolija Wasiljewa.

Otwarty Uniwersytet Poszukiwań to program regularnych spotkań o charakterze wykładów i warsztatów odbywający się w Instytucie Grotowskiego we Wrocławiu, adresowany do wszystkich zainteresowanych poruszaną w ich trakcie tematyką. Całoroczne kursy wykładów i warsztatów skupionych wokół jednego tematu głównego. W roku 2013/2014 tematem przewodnim kursu wiodącego jest „Stulecie aktorów. Sztuka aktorska w teatrze Zachodu między XIX a XXI wiekiem". Semestr autorski zaś nosi tytuł: „Wspólnoty artystyczne w Rosji: studia, kolonie artystów, kółka, stowarzyszenia twórcze, salony". Poszczególne spotkania odbywają się zazwyczaj raz w miesiącu (niekiedy częściej), natomiast jedną z podstawowych zasad kursów jest łączenie akademickich wykładów, prezentacji unikatowych materiałów źródłowych i dokumentacji oraz warsztatów praktycznych. Kurs wiodący zakończy się w czerwcu konferencją podsumowującą:

(-)
Materiały Instytutu Grotowskiego
14 maja 2014