Plaut -sylwetka

Plaut, Titus Maccius Plautus (ok. 250-184 p.n.e.), największy komediopisarz rzymski. Pochodził z miasta Sarsina (współczesne Saraceno) w Umbrii. Osiedlił się w Rzymie. Utraciwszy niewielki majątek, pracował fizycznie jak niewolnik i wtedy zaczął pisać pierwsze utwory. Ok. 218 p.n.e. był już znanym pisarzem.

Przypisywano mu ok. 130 sztuk, z których zachowało się 21 (wydanie polskie tom 1-4, 1931-1937). Plaut pisał wyłącznie utwory typu fabula palliata, przerabiając na łacinę wzorem swych poprzedników (Andronikosa i Newiusza) wątki znanych przedstawicieli greckiej tzw. komedii nowej (Difilosa, Menandra, Filemona).

Tworzył również tzw. komedie intrygi, w których najważniejszą rolę pełnił sprytny niewolnik lub hetera (często zaginiona przed laty wolna dziewczyna). Plaut dokonał wielu zmian w stosunku do swoich pierwowzorów, stosował tzw. kontaminację, mieszając postacie i sceny z różnych komedii i komplikując intrygę.

Dostosowywał akcję do gustów i klimatu ówczesnego Rzymu (wstawki farsowe, brak chórów). Zamiast dłuższych dialogów pisał partie wokalne (cantica). Wprowadził też balet. Takie postępowanie przybliżyło utwory bardziej do współczesnego wodewilu niż klasycznej komedii.

Plaut stworzył galerię słynnych typów scenicznych postaci (lekkomyślny młodzieniec, sprytny niewolnik, zachłanna hetera, bezwzględny rajfur, surowy ojciec, zarozumiały żołnierz itp.). Pisał językiem potocznym, giętkim, obrazowym, pełnym dowcipu. Do najciekawszych jego komedii zaliczyć można: Amfitriona, Skarb, Strachy, Jeńców, Braci, Żołnierza samochwała, Pseudolusa, Linę, Kupca, Dzień trzygroszowy. Grano je przez całą starożytność.

W średniowieczu Plaut był prawie nie znany, dopiero odkrycie w XV w. rękopisu zawierającego 12 sztuk udostępniło jego utwory humanistom. Komedie Plauta zyskały wielu naśladowców i stały się wzorem dla nowożytnych utworów i postaci literackich (dla Skąpca Moliera -Skarb. Dla Komedii omyłek W. Szekspira - Bracia. Dla Papkina z Zemsty A. Fredry - Żołnierz samochwał) i wywarły trwały wpływ na rozwój komedii europejskiej.

(-)
onet.pl
7 maja 2012