Po śląsku

W związku z ogłoszonym przez Ingmara Villqista konkursem na dramat napisany w języku śląskim, warto przypomnieć, że w 2007 roku Stanisław Mutz jako pierwszy napisał, a Teatr Śląski wystawił dramat po śląsku - "Polterabend" w reżyserii Tadeusza Bradeckiego. Najbliższe przedstawienia: 5 i 6 maja

Sztuka "Polterabend" St. Mutza to napisany śląską gwarą poetycki fresk, opowiadający o powikłanej historii Śląska i Ślązaków w minionym stuleciu. Debiutujący w teatrze autor przedstawia modelową Śląską rodzinę (Ojciec - Jorg, W. Sławik, Matka - Berta, A. Chechelska, Babka - E. Leśniak), rodzinę niejako ponadczasową, "wieczną", oraz skomplikowane losy i dramatyczne wybory kolejnych, urodzonych i wychowanych w tej rodzinie pokoleń. Rzecz zaczyna się u końca pierwszej wojny światowej, a kończy już po drugiej wojnie, zahaczając po drodze o powstania śląskie, plebiscyt i szerzej przedstawiając lata trzydzieste i czterdzieste zeszłego stulecia. W "Polterabend" historia Śląska, jakkolwiek burzliwa i dramatyczna, pozostaje jednak jedynie tłem dla indywidualnych dramatów, dla żmudnego procesu kształtowania się złożonej, śląskiej kulturowej tożsamości. Pytanie o tożsamość, o granice kulturowej odrębności, jest podstawowym w sztuce motorem akcji i konfliktów.

Sztuka nie jest "brykiem" z historii, ani nie rości sobie praw do roli wyczerpującego, socjologicznego traktatu. Autor zanurza akcję w swoistym "realizmie magicznym": w znojnym, czarnym od węglowego pyłu śląskim dniu codziennym obok chłopionek i hanysów kręcą się wambiyrze i zmory, zaś przyśpieszony rytm industrializacji zderza się z powolnym, odwiecznym rytmem ludowego, wiejskiego bytowania. "Polterabend" to próba metaforycznego opisania dwudziestowiecznego dramatu rdzennych Ślązaków: naciskani przez kolejne fale na przemian niemieckiego i polskiego nacjonalizmu, miażdżeni kolejnymi erupcjami totalitarnych ideologii, zmuszeni zostali do zdania okrutnego egzaminu z trwania i z przetrwania. W "Polterabend" śląskość jest jak przeklęty skarb - jest bezcenna, lecz za jej zachowanie płaci się cenę najwyższą.



(-)
Materiały Teatru
29 kwietnia 2011
Spektakle
Polterabend