Pomorski teatr z domowych pieleszy

W związku z tym część życia teatralnego została przeniesiona do sterylnej przestrzeni Internetu – wiele placówek organizuje transmisje online zarejestrowanych wcześniej spektakli. Również gdański Teatr Wybrzeże zatroszczył się o swoich widzów, którzy pozostali w domu w trosce o swoje – i nie tylko swoje – zdrowie. 20 marca można było obejrzeć (za pośrednictwem portali WWW.pomorskie.eu oraz WWW.gdansk.pl) „Ruskich" w reżyserii Adama Orzechowskiego.

Sztuka autorstwa Radosława Paczochy, której prapremiera miała miejsce 11 listopada 2018 roku, to wielogłosowa opowieść o polskich repatriantach z Kazachstanu. Postacie kreowane przez aktorów Teatru Wybrzeże przedstawiają na scenie bolesną historię swoją i swoich rodzin.

Czasy mieszają się – potomkowie wywiezionych w głąb Azji Polaków starają się o polskie obywatelstwo i snują plany związane z krajem nad Wisłą, jednak po chwili cofamy się o ponad półwiecze i widzimy podróż ich dziadków lub pradziadków koleją na wygnanie, brutalną indoktrynację i prześladowania.

Wiera (Magdalena Gorzelańczak) pragnie wrócić do Polski i tutaj studiować filologię polską. Powrót do ojczyzny zmusza ją jednak do skonfrontowania mitu pielęgnowanego na obczyźnie, podsycanego powtarzanymi jak pacierz rodzinnymi opowieściami, w których Polska jawi się jako raj ze szklanymi domami z trudną rzeczywistością.

Repatrianci bowiem zderzają się z nieczułą machiną biurokratyczną, która zmusza ich do udowodnienia swojej polskości poprzez testowe pytania z historii narodowej i geografii. Nie jest to jedyny problem stający na drodze do ojczyzny. Repatrianci zderzają się z niezrozumieniem i brakiem tolerancji. Muszą określić ponownie swoją tożsamość, co nie jest proste, bo wszędzie traktowani są jako obcy. Tytułowym lekceważącym mianem „Ruscy" określają nie tylko Rosjan polscy wygnańcy, ale także mówią tak o repatriantach ze wschodnim akcentem polscy nacjonaliści.

„Ruscy" to spektakl gorzki pokazujący niemoc i brak wzajemnego zrozumienia. Oparty na prostych opowieściach i niewyszukanej formie przedstawia ważną kartę polskiej historii i porusza w rozważny sposób problem tożsamości narodowej.

Na Pomorzu nie tylko Teatr Wybrzeże zapewnia w tym trudnym czasie publiczności teatralnej bezpłatny dostęp do sztuki. W najbliższych dniach będzie można obejrzeć za pośrednictwem portali internetowych również transmisje spektakli zarejestrowanych w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim czy Nowym Teatrze im. Witkacego w Słupsku. Więcej szczegółów tutaj.

Michał Cierzniak
Dziennik Teatralny Trójmiasto
25 marca 2020