Stefan Wroncki (1899 - 1973)

Urodził się 8 czerwca 1899 w Kijowie. Zmarł 15 lipca 1973 w Warszawie.

Wroncki, Wrącki, Stefan, właściwie Stefan Majkowski. Działalność sceniczną rozpoczął (pod nazwiskiem Majkowski) w 1919 w Młodym Teatrze Polskim w Kijowie pod kierownictwem Stanisławy Wysockiej; grał m.in. role Reżysera ("Wyzwolenie"), Urlopnika ("Sędziowie"). Po powrocie do Polski występował w sezonie 1921/22 w Warszawie w Teatrem Dramatycznym i Teatrem im. Bogusławskiego, w 1922 w zespołach objazdowych, m.in. z Kazimierzem Junoszą-Stępowskim, używając pseudonimu Wrącki (zmienionego ok. 1928 na Wroncki). W sezonie 1922/23 występował ponownie w T. im. Bogusławskiego w Warszawie, w 1924 w Teatrze Letnim, w 1925/26 w Teatrze im. Fredry, w lecie 1926 w Teatrze Niezależnym oraz w objazdach, m.in. w Płocku. W sezonie 1926/27 grał w Teatrze Polskim w Katowicach, 1927/28 w teatrze w Grudziądzu (tam zaczął próbować sił jako reżyser), 1928/29 w Teatrze Małym we Lwowie. W 1929-34 należał do zespołu warszawskich Teatrów Miejskich, a 1934-36 do zespołu TKKT. W 1933-36 studiował na Wydziale Reżyserskim PIST-u; jako pracę dyplomową wystawił w ramach Warsztatu Teatralnego "Walc barona Molskiego". W sezonie 1936/37 występował w Teatrze Nowym w Poznaniu. W 1937-39 grał i reżyserował w Teatrach Miejskich w Łodzi. Z tym zespołem był w 1938 na występach w Gdańsku.

Podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie i pracował w kuchni koleżeńskiej ZASP-u, a następnie był więźniem obozu koncentracyjnego w Stutthof, gdzie próbował organizować występy artystyczne dla więźniów.

W 1945-48 był aktorem i reżyserem Miejskich Teatrów Dramatycznych w Warszawie. W sezonie 1948/49 występował w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Od 1950 grał w Teatrze Domu Wojska Polskiego w Warszawie (od 1957 pn. Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy); w 1969 przeszedł na emeryturę, ale nadal występował w tym teatrze. 8 VII 1970 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy grając rolę Lokaja ("Śnieg") w Sali Prób Teatru Dramatycznego. Pisał (pod nazwiskiem Majkowski) utwory dramatyczne, m.in. "Porachunki osobiste" (1947).

Niski, drobnej budowy, początkowo grał takie role, jak: Filon ("Balladyna"), Maciuś ("Zaczarowane koło"), Zbyszko ("Moralność pani Dulskiej"). Wcześnie zaczął grać charakterystyczne role ludzi starszych, jak np. Doktor ("Dziady"), Ojciec ("Wyzwolenie"). Często też występował w repertuarze bulwarowym, np. w roli Boba Benneta ("Cały dzień bez kłamstwa"). Po wojnie grał m.in. takie role, jak: Stańczyk ("Wesele"), Major Grimes ("Trasa"), Marko ("Płatonow"), Książę Tugouchowski ("Mądremu biada") i bywał chwalony za grę w epizodach. Przed wojną reżyserował w Łodzi m.in. "Wielkiego człowieka do małych interesów" (1937), "Burmistrza Stylmondu" (1939).

W pierwszym dziesięcioleciu po II wojnie światowej sporo reżyserował zarówno w Warszawie, jak i na prowincji (często gościnnie). Wystawiał m.in. takie sztuki, jak: "Trasa" (1947, Warszawa), "Seans" (1948, Kielce), "Przyjaciel nadejdzie wieczorem" (1949, Białystok), "Śluby panieńskie" (1950, Szczecin), "Marcowy kawaler" (1951, Warszawa), "Zwykły człowiek" (1955, Kalisz), "Żołnierz i bohater" (1955, Zielona Góra).

Występował także w filmach m. in. „Księżna Łowicka" w reż. Janusza Warneckiego i Mieczysława Krawicza (9 września 1932), „Beniowski – sceny dramatyczne" w reż. Adama Hanuszkiewicza (23 kwietnia 1961), „Milczenie" w reż. Kazimierza Kutza (7 września 1963) i „Gonitwa" w reż. Zygmunta Hübnera (2 lipca 1971).

W Teatrze Telewizji zagrał m. in. w: „Crainquebille" Anatola France'a w reż. Jerzego Gruzy (22 września 1958), „Beniowski" Juliusza Słowackiego w reż. Adama Hanuszkiewicza (23 kwietnia 1961) oraz „Śnieg" Stanisława Przybyszewskiego w reż. Ignacego Gogolewskiego (20 lipca 1970).

Był także bardzo aktywny w Teatrze Polskiego Radia gdzie wystąpił w ponad czterdziestu słuchowiskach głównie jako aktor ale także jako reżyser.

Był synem Albina Majkowskiego i Kazimiery z Malinowskich.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, E-teatr, FilmPolski



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
15 lipca 2022
Portrety
Stefan Wroncki