Tola Mankiewiczówna (1900 - 1985)

Urodzona 8 maja 1900 w Bronowie koło Łomży. Zmarła 27 października 1985 w Warszawie.

Właściwie Teodora Raabe z domu Oleksa.  Jedna z najpopularniejszych aktorek i piosenkarek dwudziestolecia międzywojennego.

Była córką Józefa i Aleksandry. Początkowo studiowała grę na fortepianie w Konserwatorium Warszawskim, oraz pobierała prywatne lekcje śpiewu. Jako aktorka debiutowała w 1921 r. na deskach Opery Krakowskiej rolą w Hrabinie Stanisława Moniuszki. Do 1924 była związana z Operą Warszawską, po czym przez kolejne cztery lata pobierała studia wokalne w Mediolanie, po powrocie do Polski kontynuowała naukę śpiewu u Janiny Korolewicz-Waydowej oraz u Zofii Kryńskiej. W latach 1922–1931 była związana z Operą Warszawską, jako solistka śpiewając partie sopranowo–liryczne (Carmen, Goplana, Jaś i Małgosia, Hrabina, Faust).

Jednocześnie występowała także w operetkowym Teatrze Nowości, w popularnej sztuce Czar walca oraz w Operze Poznańskiej.

Po odejściu z opery, od 1931 karierę wokalną kontynuowała w czołowych warszawskich teatrzykach i rewiach dwudziestolecia międzywojennego takich jak: "Cyganeria", "Cyrulik Warszawski", "Czarny Kot", "Hollywood", "Morskie Oko", "Stara Banda", "Rex", "Wielka Operetka", "Wielka Rewia".

Nagrywała płyty dla takich wytwórni jak: Columbia, Syrena i Esta. W czasie wojny nagrania te zaginęły i Mankiewiczówna nigdy ich nie odzyskała.

Tworzyła wraz z Aleksandrem Żabczyńskim niezwykle popularną w dwudziestoleciu międzywojennym parę sceniczną, wystąpiła w czołowych przedwojennych filmowych produkcjach muzycznych: 10% dla mnie (1933), Pani minister tańczy (1937), Co mój mąż robi w nocy (1934), Manewry miłosne (1935).

Z sukcesem koncertowała tuż przed wojną w Niemczech: w Berlinie i Hamburgu.

Po wybuchu II wojny światowej, trafiła do Białegostoku gdzie najpierw występowała jako śpiewaczka estradowa, a aktorka tamtejszego Teatru Polskiego, do Warszawy, wróciła w 1942. Podczas okupacji w latach 1941–1944 pracowała i występowała w warszawskich kawiarniach: U aktorek, U znachora, Mon Cafe, Albatros, Ziemiańska.

Po zakończeniu wojny występowała w pierwszym powojennym kabarecie "Kukułka", a także dużo koncertowała i dawała wiele recitali. Współpracowała też ze stołecznymi teatrami i Operetką Warszawską, ale nigdy już nie odzyskała przedwojennej popularności. W latach 1951–1955 była aktorką Teatru Nowego. Często występowała na balach sylwestrowych w klubie sportowym Huragan w Wołominie, gdzie mieszkała jej siostra.

Jej mężem od 1935 roku był Tadeusz Raabe, adwokat. Po jego śmierci w 1975 roku, Mankiewiczówna zakończyła karierę sceniczną i pracowała jako urzędniczka. W roku 1978 w imieniu męża ofiarowała m.in. kolekcję holenderskich fajansów z Delft Muzeum na Wawelu.

Spoczywa wraz z mężem na warszawskim Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym.

Źródło: Wikipedia, FilmPolski, E-teatr

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
8 maja 2023