Uwiera, drażni, a nawet gorszy

Ten festiwal odważnie mówi o religii i Wielkim Poście. Scenariusz nie przewiduje realizacji działań okultystycznych, wywoływania duchów, odwoływania się do zjawisk paranormalnych.

Na stronie Festiwalu Nowe Epifanie możemy przeczytać też: „Wyrażenie, iż performerka »podejmie próbę nawiązania kontaktu z głosami zmarłych« zostało użyte w sposób metaforyczny, o czym wolimy poinformować, żeby uniknąć niepotrzebnego niepokoju u osób, które to gorszy oraz rozczarowania u osób oczekujących prawdziwego seansu spirytystycznego. Takie działania nie będą mieć miejsca".

Festiwal Nowe Epifanie. Dziewiąty krąg social mediów

Chodzi o performatywny seans spirytystyczny pt. „Heretyczki" będący częścią tegorocznego Festiwalu Nowe Epifanie. Festiwal odbywa się od 2008 r. w Warszawie i jest jednym z najbardziej odważnych wydarzeń kulturalnych skupionych wokół tematyki religijnej, biblijnej, Wielkiego Postu i nabożeństwa gorzkich żali. Z jednej strony mamy więc instytucję, która ma w nazwie Jana Pawła II, a w statucie „korzystanie z intelektualnego, duchowego i kulturowego dziedzictwa Karola Wojtyły", a z drugiej nazywa się „festiwalem, który uwiera, niepokoi, drażni lub nawet gorszy niektórych przez to, że jest zainspirowany dialogiem".

I rzeczywiście kilkanaście edycji Nowych Epifanii, a przede wszystkim łamiące stereotypy i przekraczające granice spektakle, które w ramach tego przeglądu powstały, pokazało, że wspomniany dialog ponad podziałami to nie tylko pusty frazes.

Podobnie zapowiada się tegoroczna edycja. W programie festiwalu znajdziemy nie tylko wspomniany performance inspirowany seansami spirytystycznymi odbywającymi się na przełomie XIX i XX w. przygotowywany przez Dawida Zalesky'ego i aktorkę Beatę Passini.

Także spektakl „Inferno" w reżyserii Wery Makowskx, osoby niebinarnej przedstawiającej się jako „reżysero, dramaturgo, wizualne twórco", współreżyserującej właśnie w TR Warszawa przedstawienie inspirowane m.in. twórczością Paula B. Preciado, transpłciowego filozofa hiszpańskiego w ramach nagrody Debiut TR.

„Inferno" to współczesna interpretacja „Boskiej Komedii" Dantego, opowieść o młodych dorosłych poruszających się po dziewięciu kręgach social mediów, którzy wrzuceni gwałtownie w wieku nastoletnim w świat rozwijającego się internetu borykają się teraz z kryzysem tożsamości.

Otchłań przyzywa otchłań

W tym roku mottem festiwalu jest biblijny cytat z Psalmu XLI w tłumaczeniu Wiktora Gomulickiego: „Otchłań przyzywa otchłań — więc nawałnicą wściekłą / Na moje serce spadło udręczeń całe piekło". Spektaklem otwarcia będzie premiera w Nowym Teatrze „Gości Wieczerzy Pańskiej" w reżyserii Tomasza Fryzeła. To przedstawienie bazujące na filmie Ingmara Bergmana z 1963 r. pod tym samym tytułem. Opowiada o utracie wiary i nadziei poprzez przedstawienie splątanych losów czterech postaci.

Pastor Tomas Ericsson przeżywa kryzys wiary, zakochana w nim nauczycielka Marta Lundberg jest ateistką, a jednak doświadcza cudu od Boga, Algot Frövik, cierpiący z powodu choroby kręgosłupa kościelny, czyta o męce Chrystusa, by przezwyciężyć bezsenność, a Jonas Persson, pogrążony w depresji mężczyzna, walczy z lękami spowodowanymi majaczącą na horyzoncie wizją wojny atomowej. W obsadzie Mariusz Bonaszewski, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Wojciech Kalarus i Marek Kalita.

W ramach Nowych Epifanii będzie też można obejrzeć gościnny spektakl z Narodowego Starego Teatru w Krakowie pt. „Arianie" w reżyserii Beniamina Bukowskiego. To przedstawienie przygląda się fenomenowi jednego z najbardziej fascynujących ruchów religijnych, intelektualnych i społecznych, jakie działały na ziemiach Rzeczpospolitej w XVI i XVII w. Wspólnota Arian została uznana przez Kościół katolicki za herezję i strącona w otchłań niebytu.

Na festiwalu odbędzie się potańcówka z zespołem „Hajda Banda" - polsko-białoruską grupą grającą tradycyjny repertuar taneczny z Podlasia, zachodniej Białorusi i Polesia: polki, oberki, kujawiaki i walczyki. Zaś Adam Strug, śpiewak i instrumentalista znany jako popularyzator muzyki tradycyjnej, wykona dawne polskie pieśni o piekle i pokucie.

Program 14. Festiwalu Nowe Epifanie

Magdalena Dubrowska
Gazeta Wyborcza online
23 lutego 2023