Uwspółcześnić pożółkłe strony

Autor o „Wachlarzu" : „...to wielka komedia, wielka – bo kosztowała mnie wiele trudu i wiele trudu będzie kosztować aktorów wystawienie jej. Będą musieli bardzo uważać i przeprowadzić więcej prób, niż zazwyczaj; ale komedia należy do tych, które pozwalają wykonawcom zabłysnąć talentem i zręcznością..." Carlo Goldoni 1764 r.

[...] Szczęśliwe komedie, tylko wam dane jest w teatrze poprzez żart dotrzeć do sedna najbardziej skrywanych faktów i spraw, do zakamarków serc, doprowadzając do skruchy najbardziej nieskruszonych lub – do radosnego pojednania w sprawie, która zdawała się najbardziej różniąca i nieprzejednana. Szczęśliwi ci, co komedie wymyślają, ci, co je grają, ale jeszcze bardziej ci, co ich słuchają, gdyż tym lepiej poznają życie [...]
W: J. Dygul, Komedia w komedii, czyli metateatralność w siedemnastowiecznej dramaturgii włoskiej, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce", 2010, nr LIV, s. 60–65.

Carlo Goldoni przeżył prawie cały XVIII wiek. Wenecjanin, obserwator życia, w czym pomógł mu zawód. Był adwokatem i dopiero w wieku lat czterdziestu związał się z teatrem, co zresztą spowodowało ucieczkę do Paryża. Goldoni nie stanął w szranki z atakującymi go rywalami. Mądrzy ludzie wiedzą, że nie warto.

Autor Wachlarza stworzył 200 komedii i przełamał dawny irytujący manierą styl komedii dell'arte. Przewietrzył zakurzoną scenę włoską, dał swym sztukom psychologiczną wartość, ironię, a jednocześnie powody do głębszych przemyśleń. Umowne typy komediowe zastąpił prawdziwymi ludźmi z ich przywarami, śmiesznostkami i urodą, a językową sztampę prostym i żywym językiem; przywrócił tekstowi jego sceniczne prawa.

Komedii Goldoniego już nie drukują. W bibliotekach smętne resztki egzemplarzy. Kupić można tylko na „Allegro". A tam adnotacja: oprawa lekko wytarta i pobrudzona. Strony pożółkłe.

Czy rzeczywiście pożółkły strony jego komedii? Teatr Współczesny daje współcześnie, teraz, w bieżącym sezonie odpowiedź premierą „Wachlarza" .

https://wspolczesny.pl/repertuar/w-probach/wachlarz

 

16 października 2021 r. godz. 19:00

Teresa Gąssowska
Materiał Teatru
14 października 2021