Waldemar Zawodziński (1959)

Urodził się 2 października 1959 roku w Zelowie.

W 1985 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych w Łodzi, a w 1988 roku Wydział Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie.

Na scenie zadebiutował jeszcze w czasie studiów, w 1986 roku, widowiskiem „Golem" wg własnego scenariusza zrealizowanym w jeleniogórskim Teatrze im. Cypriana Kamila Norwida. Później na stałe związał się z Teatrem im. Stefana Jaracza w Łodzi. W 1992 roku, po trzynastoletniej kadencji Bogdana Hussakowskiego, który wyznaczył go na swojego następcę, objął dyrekcję artystyczną łódzkiej sceny. Reżyserował w Teatrze im. Jaracza, a także na wielu dramatycznych, muzycznych i operowych scenach Polski. Jest autorem kilkudziesięciu opracowań plastycznych do własnych i cudzych inscenizacji.

Pierwszym przedstawieniem przygotowanym w Teatrze im. Jaracza były Bramy raju Jerzego Andrzejewskiego (1987). Później realizował tutaj przede wszystkim klasykę. Wystawił m.in. Życie jest snem Calderona (1990), filozoficzny spektakl o śmierci i przemijaniu, Amadeusza Petera Shaffera (1991), Dybuka Szymona An-skiego (1993) - poetycką opowieść, inscenizacyjnie trafnie wpisującą się w realia kultury żydowskiej oraz znakomitą Celestynę Fernando de Rojasa (1994). Sukcesem reżysera okazał się także Woyzeck Georga Büchnera (1995) rozegrany w scenografii z surowych desek, w którym bardzo czytelne stało się uniwersalne przesłanie utworu.

W 1991 roku Zawodziński po raz pierwszy wyreżyserował operę, była to Śmierć Don Juana Romana Palestra przygotowana w Operze Krakowskiej, a wystawiona w Kopalni Soli w Wieliczce. Wkrótce dał się poznać jako utalentowany inscenizator przedstawień muzycznych i oper. Pokazał udane realizacje oper Giuseppe Verdiego - Nabucco (1992) i Bal maskowy (1994) w Operze Krakowskiej i Fausta Charlesa Gounoda w łódzkim Teatrze Wielkim (1993). Wydarzeniem stał się także inscenizowany przez niego na łódzkiej scenie operowej Holender tułacz Ryszarda Wagnera (1994), chociaż w tym przypadku reżyserowi zarzucano inscenizacyjną nieczytelność rozwiązania scen finałowych.

Wystawił także m.in. w Operze Dolnośląskiej Cyganerię Giacomo Pucciniego (1996) i Falstaffa Giuseppe Verdiego (2000). W Teatrze Wielkim im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu przygotował Bal maskowy Giuseppe Verdiego (2006), a potem w Operze Wrocławskiej zwiewną, pełną uroku Cyganerię Giacomo Pucciniego (2006), przejmujący, współczesny Raj utracony Krzysztofa Pendereckiego (2008) i efektowne inscenizacyjnie Opowieści Hoffmanna Jacquesa Offenbacha (2009). Na deskach Teatru Wielkiego w Łodzi powstał z kolei oniryczny i jednocześnie podkreślający teatralność Czarodziejski flet Wolfganga Amadeusza Mozarta (2008) i Wolny strzelec Carla Marii Webera (2009). Ostatnio Zawodziński wrócił także do Pucciniego, na scenie Opery Krakowskiej zainscenizował Madame Butterfly (2009).

W drugiej połowie lat 90. na łódzkiej scenie Teatru im. Jaracza powstał , bijący rekordy powodzenia, Sen nocy letniej Szekspira w inscenizacji Zawodzińskiego (1997), przedstawienie o erotyzmie i miłości podszytych goryczą, ale także o przemijaniu, motywie, który reżyser często wykorzystuje w swoich pracach.

W Śnie... nie pierwszy raz ujawniły się inscenizatorskie zdolności reżysera, który pracę nad tekstem łączy zawsze z przygotowaniem dekoracji, a często i z opracowaniem muzycznym. Pomysły plastyczne Zawodzińskiego w znakomitej większości przypadków podporządkowane są myślowemu rygoryzmowi i nie stają się pięknymi, ale pustymi efektami. W 1998 roku w łódzkim Teatrze Muzycznym wystawił Człowieka z La Manchy Mitchella Leigha i Dale'a Wassermana, a rok później na własnej scenie pokazał Sen srebrny Salomei Juliusza Słowackiego - spektakl, podparty dobrym, ekspresyjnym aktorstwem, który przejmująco opowiadał krwawą historię, niejednokrotnie wykorzystując piękne malarskie efekty. W tym samym roku Zawodzińskiemu udało się jeszcze zrealizować poruszające, poetyckie widowisko Zdziczenie obyczajów pośmiertnych Bolesława Leśmiana, które na polskie sceny w 1982 roku wprowadził Bogdan Hussakowski. Na deskach łódzkiego teatru Zawodziński wyreżyserował jeszcze m.in. Romeo i Julię Szekspira (2001), Miłość i gniew Johna Osborne'a (2003), Intrygę i miłość Fryderyka Schillera (2004) oraz Tragiczną historię doktora Fausta Christophera Marlowe'a (2003) - współcześnie opowiedzianą historię poznania i jego granic, a jednocześnie, zabarwiony melancholijną świadomością Fausta, traktat o przyczynach i konsekwencjach zła.

W 2005 roku na deskach łódzkiego teatru Zawodziński przygotował doskonały spektakl Niżyński na motywach Dziennika Wacława Niżyńskiego. W tytułowej roli legendarnego tancerza wystąpił Kamil Maćkowiak.

Zawodziński pracuje także poza łódzką sceną im. Jaracza. W 2005 roku przygotował spektakl dyplomowy studentów łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej 4 x Woyzeck Georga Büchnera, a w poznańskim Teatrze Nowym im. Tadeusza Łomnickiego pokazał uwspółcześnioną wersję Życia snem Calderona (2006).Zawodziński jest uznanym scenografem. Często przygotowywał oprawę plastyczną do przedstawień Anny Augustynowicz w szczecińskim Teatrze Współczesnym (m.in.: Klątwa Stanisława Wyspiańskiego, 1991, Naczelny Stiga Larssona, 1993, Romeo i Julia Szekspira, 1995, Iwona, księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza, 1996, Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej, 2000, Rowerzyści Volkera Schmidta, 2009). Współpracował także z Bogdanem Hussakowskim projektując dekoracje do m.in. Opowieści Hoffmana Jacquesa Offenbacha (Opera Krakowska, 1993), Opowieści zimowej Szekspira (Teatr im. Jaracza w Łodzi, 1996), Wielkiej magii Eduardo de Filippo (Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 1997) i Czarującego korowodu Wernera Schwaba (Teatr im. Jaracza w Łodzi, 2000). Przy projektowaniu scenografii do własnych inscenizacji często współpracuje z Ryszardem Warcholińskim, a plastykę ruchu pomaga mu przygotowywać Janina Niesobska. Często pracował jako scenograf operowy. Na wrocławskiej scenie Opery Dolnośląskiej, przygotował imponującą oprawę plastyczną do Giocondy Almicare Ponchiellego w reżyserii Krzysztofa Jasińskiego (2003), spektaklu granego na wodzie w delcie Odry na Ostrowie Tumskim i futurystyczne, pełne prostoty dekoracje do Złota Renu Ryszarda Wagnera w inscenizacji Hansa Petera Lehmanna (2003), a później także scenografię do kolejnych części Wagnerowskiej tetralogii w reżyserii Lehmanna - Walkirii (2004), Zygfryda (2005) i Zmierzchu bogów (2006). Inne operowe projekty scenograficzne Zawodzińskiego to m.in. oprawa plastyczna Fausta Charlesa Gounoda w inscenizacji Marka Weiss-Grzesińskiego (2004, Opera Bałtycka w Gdańsku) i Wolnego strzelca Carla Marii Webera w reżyserii Marii Sartovej (2006, Teatr Wielki im. Moniuszki w Poznaniu).

W Teatrze Telwizji zrealizował jako scenograf spektakl "Proszę mnie wypuścić" Michaiła Bułhakowa w reżyserii Łukasza Korwina (premiera 9 maja 1991) oraz cztery inne m. in. "Moralność pani Dulskiej" w reżyserii Anny Augustynowicz (2006).

Precował także w filmie, głównie jako scenograf ale i reżyser, aktor czy opiekun artystyczny nad młodymi reżyserami. 

Od 1992 do 2015 jako zastępca dyrektora d/s artystycznych prowadził łódzką scenę. Obok klasyki pojawia się w nim także współczesna dramaturgia. Ze sceną współpracowali m.in. Zbigniew Brzoza, Remigiusz Brzyk, Jacek Orłowski, Marek Fiedor, Małgorzata Bogajewska, Robert Czechowski, Grzegorz Wiśniewski, Agata Duda-Gracz, a także twórcy związani z filmem - Barbara Sass i Mariusz Grzegorzek.

Po 30 kwietnia 2015, już jako „wolny strzelec" wykazał się rzadko spotykaną inscenizacyjno-reżyserską płodnością i pracowitością. Jako inscenizator, reżyser, scenograf, reżyser światła, kostiumograf, zrealizował siedem premier: „Latający Holender" Richarda Wagnera w Operze Wrocławskiej (premiera 5 czerwca 2015), „Bal maskowy" Giuseppe Verdiego w Operze Na Zamku (premiera 20 listopada 2015), „Ubu Król" Krzysztofa Pendereckiego w Operze Śląskiej w Bytomiu (premiera 3 kwietnia 2016), „Poławiacze pereł" Georgesa Bizeta w Operze Wrocławskiej (premiera 30 kwietnia 2016), „Hiszpańska noc z Carmen Zarzuela Show" Georgesa Bizeta wyreżyserowaną wspólnie z Ignazio Garcíą (premiera 18 czerwca 2016) w Operze Wrocławskiej oraz spektakl „Łowca Dawn King" w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Radomiu (premiera 14 stycznia 2017).

Od 1 września 2017 został powołany na stanowisko pełniącego obowiązki na połączonych stanowiskach dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi.

Nagrody i odznaczenia:
1994 - Łódzka Złota Maska - nagroda za najlepszą reżyserię sezonu 1993/94 za Fausta Charlesa Gounoda w Teatrze Wielkim w Łodzi;
1998 - Łódzka Złota Maska - nagroda za najlepszą scenografię do spektakli Sen nocy letniej Szekspira z Teatru im. Jaracza w Łodzi i Człowiek z La Manchy Mitchella Leigha i Dale'a Wassermana z Teatru Muzycznego w Łodzi; Łódzka Złota Maska - nagroda za reżyserię trzech spektakli: Snu nocy letniej Szekspira i Królowe śniegu Hansa Christiana Andersena w Teatrze im. Jaracza w Łodzi i Człowieka z La Manchy Mitchella Leigha i Dale'a Wassermana w Teatrze Muzycznym w Łodzi; Nagroda za scenografię (razem z Ryszardem Warcholińskim) do Snu nocy letniej w Teatrze im. Jaracza w Łodzi na 3. Ogólnopolskim Konkursie na Inscenizację Dzieł Dramatycznych Szekspira; Srebrna Łódka - nagroda Towarzystwa Przyjaciół Łodzi dla Snu nocy letniej w Teatrze im. Jaracza w Łodzi - najlepszego przedstawienia sezonu 1997/98;
1999 - Złoty Krzyż Zasługi; Łódzka Złota Maska za najlepszą scenografię do Snu srebrnego Salomei Juliusza Słowackiego w Teatrze im. Jaracza w Łodzi; Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za rok 1998 w dziedzinie teatru;
2000 - Łódzka Złota Maska za scenografię (razem z Ryszardem Warcholińskim) do spektaklu Zdziczenie obyczajów pośmiertnych Bolesława Leśmiana w Teatrze im. Jaracza w Łodzi;
2001 - Nagroda Prezesa ZASP-u dla dyplomowego przedstawienia Amadeusz Petera Shaffera Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi na 19. Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi;
2002 - Nagroda za dekoracje (razem z Ryszardem Warcholińskim) do spektaklu Romeo i Julia Szekspira w Teatrze im. Jaracza w Łodzi na 1. Festiwalu Klasyki Europejskiej w Rzeszowie;
2003 - Zasłużony Działacz Kultury; Łódzka Złota Maska - nagroda dla najlepszego przedstawienia sezonu 2002/03 w Łodzi, Tragicznej historii doktora Fausta Christophera Marlowe'a w Teatrze im. Jaracza;
2004 - Nagroda marszałka województwa łódzkiego za pracę artystyczną w sezonie 2003/2004;
2007 - Medal Pro publico bono im. Sabiny Nowickiej; Zasłużony dla Kultury Polskiej;
2008 - Wrocławska Nagroda Muzyczna za inscenizację Raju utraconego Krzysztofa Pendereckiego w Operze Wrocławskiej;
2008 - Łódzka Złota Maska dla najlepszego spektaklu w sezonie 2007/2008 - Wyzwolenia Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze im. Jaracza w Łodzi;
2009 - Nagroda publiczności dla przedstawienia Niżyński z Teatru im. Jaracza w Łodzi na 39. Jeleniogórskich Spotkaniach Teatralnych.
2009 - Srebrny Medal Gloria Artis - Zasłużony Kulturze; Łódzka
2013 - Krzyż Kawalerski OOP
2014 - Nagroda za reżyserię przedstawienia Ślub w Teatrze im. Jaracza w Łodzi na 8. Międzynarodowym Festiwalu Gombrowiczowskim w Radomiu;
2015 - Złota Maska za najlepszą scenografię do widowiska Rowerzyści Volkera Schmidta w Teatrze im. Jaracza w Łodzi
2015 - Specjalna Złota Maska za pomysł i realizację projektu Europejskie Sceny Regionalne;

Źródła: Culture.pl - Monika Mokrzycka-Pokora, E-teatr, FilmPolski.

 

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
22 lipca 2017