Wanda Bartówna (1917 - 1980)

Urodziła się 21 czerwca 1917 w Warszawie. Zmarła 31 sierpnia 1980 w Warszawie.

Po ukończeniu szkoły średniej, uczyła się jako eksternistka i w 1937 zdała egzamin aktorski w PIST (Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej). Debiutowała 8 czerwca 1937 w Teatrze Kameralnym w Warszawie w komedii "Mecenas Bolbec i jego mąż". W Teatrze Kameralnym występowała jeszcze w sezonie 1937/38 i 1938/39, m.in. w rolach: Uczennicy ("Niewiniątka"), Niki Kerczówny ("Głębia na Zimnej"), Mary ("Elżbieta królowa, kobieta bez mężczyzny"). Oceniana jako aktorka utalentowana, podobała się szczególnie w "Głębi na Zimnej", w której wg Jana Parandowskiego "dała tchnący życiem i prawdą szkic młodej dziewczyny". W czerwcu 1939 brała udział w przedstawieniu Warsztatu Teatralnego PIST-u w Teatrze Narodowym występując w roli Izabeli ("Kobieta o małym sercu").

W czasie okupacji niemieckiej była kelnerką w kawiarni "Cafe Bodo"; w 1940 krótko występowała w jawnym Theater der Stadt Warschau (Teatr Miasta Warszawy). W 1942 wyszła za mąż i do końca wojny nie pracowała.

Po Powstaniu Warszawskim znalazła się w Łodzi, gdzie od czerwca 1945 należała do zespołu Teatru Miniatur Syrena w Łodzi i wystąpiła w programie „Inne czasy" w reżyserii Eugeniusza Koszutskiego i Kazimierza Pawłowskiego (premiera 5 lipca 1945), a od października tego roku i w sezonie 1945/46 pracowała w Teatrze Miejskim Komedia w Gdyni, gdzie zagrała Hankę w spektaklu „Moralność pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Wandy Jarszewskiej (premiera 26 października 1945). Później występowała: w sezonie 1946/47 w Teatrze Aktorów Województwa Gdańskiego, m. in. w spektaklu „Mąż i żona" Aleksandra Fredry (Justysia) w reżyserii Wandy Jarszewskiej (premiera 4 marca 1947), w 1947/48-1948/49 w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku w spektaklu „Strzały na ulicy Długiej" (Lola) w reżyserii Anny Świrszczyńskiej w reżyserii Haliny Gallowej (premiera 1 października 1948) oraz „Szklanka wody" Eugene Scribe (Abigail) w reżyserii Stefana Orzechowskiego (premiera 14 stycznia 1949). W 1950 przeniosła się do Warszawy i w sezonach 1950/51-1955/56 występowała w Teatrze Domu Wojska Polskiego m. in. w „Za tych, co na morzu" (Szabunina) Borysa Ławreniewa w reżyserii Łazarza Kobryńskiego (premiera 22 listopada 1959), „Wzgórze 35" Jerzego Lutowskiego w reżyserii Józefa Wyszomirskiego (premiera 22 lipca 1951), „Alkad z Zalamei" (Ines) Pedro Calderona de la Barki w reżyserii Ludwika René (premiera 26 listopada 1954), a 1956/57-1959/60 w Teatrze Sensacji i Teatrze Lalek Guliwer w spektaklu „Tajemniczy sobowtór" (Edyta) Rogera Mac Douqalla i Teda Allena w reżyserii Zbigniewa Stoka (premiera 28 maja 1960).

Następnie ustąpiła ze sceny i pracowała w Śródmiejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Warszawie.

Występowała też w filmach. W 1937 w „Ty, co w ostrej świecisz bramie..." w reżyserii Jana Nowiny-Przybylskiego, „Za winy nie popełnione" (1938) w reżyserii Eugeniusza Bodo, „Strachy" (1938) w reżyserii Eugeniusza Cękalskiego i Karola Szołowskiego, „Moi rodzice rozwodzą się" (1938) w reżyserii Mieczysława Krawicza oraz po wojnie w „Ostatnim etapie" (1947) w reżyserii Wandy Jakubowskiej.

Zagrała także w Teatrze Polskiego Radia w słuchowisku „Panna z Wodoktów" Henryka Sienkiewicza w reżyserii Janusza Warmińskiego (premiera 25 grudnia 1958) oraz „Porfirion Osiełek" Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w reżyserii Zbigniewa Kopałki (premiera 12 czerwca 1978).

Zamężna Gebethner. Była córką Adama i Zofii Bartów.
Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, E-teatr, FilmPolski, Pleograf 1996



Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
21 czerwca 2022
Portrety
Wanda Bartówna