Wywiad z Szajną „pisał się sam"
Z końcem roku ukazała się niezwykle ciekawa książka Andrzeja Piątka „Szajna. Dom Wyobraźni Artysty".Andrzej, ceniony publicysta kulturalny i krytyk, zna od podszewki życie i twórczość Józefa Szajny - pochodzącego z Rzeszowa, jednego z czołowych twórców Teatru i Awangardy Plastycznej II poł. 20. w.
Książka, to wywiad – rzeka, w którym Artysta opowiada swoje życie i mówi o twórczości, wyraża własną filozofię, wypowiada się o miejscu i roli człowieka we współczesnym świecie raz swoich związkach z rodzinnym Rzeszowem.
Józef Szajna, wybitny malarz, grafik i scenograf, autor sztuk i reżyser, profesor ASP w Warszawie, urodził się 13 marca 1922 r. w Rzeszowie. W czasie II wojny światowej był więziony w Auschwitz i Buchenwaldzie. Przeżycia stamtąd znajdują silne odbicie w jego twórczości, z mocnym i ponadczasowym przeslaniem, o zagładzie, destrukcji i nadmiernej konsumpcji, której poświęca się człowiek kosztem swego rozwoju.
W Rzeszowie Szajna zaprojektował stojący w zabytkowej części miasta pomnik - rzeźbę Przejście 2001. Chociaż jako artysta był „obywatelem świata", szczególnym miejscem dla niego w Rzeszowie była Szajna - Galeria, otwarta 13 marca 1997 roku na podstryszu Teatru Siemaszkowej. Okazją ku temu były 75 urodziny i 50-lecia pracy twórczej Artysty. Jedyna w Polsce i świecie stała ekspozycja dzieł, które podarował bądź przekazał w depozycie.
W Teatrze im. Wandy Siemaszkowej stworzył też swój ostatni spektakl "Deballage", z którym objechał kawał świata. Zmarł 24 czerwca 2008 r. w Warszawie i tam na Powązkach spoczął na zawsze.
Książka „Szajna. Dom Wyobraźni Artysty" jest cenna, potrzebna i jedyna, jaka w tej formie ukazała się do tej pory. Andrzej Piątek przygotował pytania z niezwykłą starannością i dbałością o szczegóły, notując odpowiedzi Szajny in extenso (zdaniem Andrzeja: Szajna „posługiwał się słowem celnie i prosto, opowiadając o sobie i swojej sztuce, i robił to tak przystępnie, i tak ciekawie, że wywiad „pisał się sam"). Czytając te wypowiedzi Szajny, dowiadujemy się, jak zdecydowanie i wyraźnie obozowe życie i dwukrotne uniknięcie śmierci, zaważyły na jego dalszym życiu i całej twórczości.
Wywiad z Szajną, to nie tylko dowód gruntownego, rzetelnego i doświadczonego dziennikarstwa Andrzeja Piątka, ale i coś więcej... Mało kto wie, że Józef Szajna i Andrzej Piątek, nie byli sobie obcy, przed tym cyklem rozmów. Spotykali się często i przez wiele lat, w Rzeszowie i Warszawie. Andrzej towarzyszył Szajnie, w czasie artystycznych podróży na Słowację, Ukrainę, Węgry, do Rumunii i Meksyku. A każda z tych wypraw, jak pisze, „była pełna magii..." Szajna też często podkreślał przy osobach trzecich, że Andrzej jest synem jego kolegi, z II Gimnazjum w Rzeszowie - obecnego II LO.
Tekst książki przeplatają liczne fotografie, w dużej mierze są to prace czołowych rzeszowskich fotografików. Starannie dobrane, podkreślają związki Szajny z Rzeszowem.
Wywiad - rzekę zamyka piękna, osobista refleksja Andrzeja.
A całą książkę, interesujące posłowie Tomasza Miłkowskiego, wybitnego krytyka, profesora Akademii Sztuki Teatralnej w Warszawie.
Andrzejowi gratuluję, a wszystkim zainteresowanym Szajną, tę książkę polecam!
Andrzej Grzywacz
Nasz Dom Rzeszów
13 stycznia 2023