Zofia Jaroszewska (1902 - 1985)

Zofia Jaroszewska, primo voto Niedzielska, secundo voto Friedrich (ur. 25 września 1902 w Irbit, zm.25 września 1985 w Warszawie) - polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, reżyser, pedagog.

Urodziła się 25 września 1902 w miejscowości Irbit na Uralu, ówcześnie na terenie Imperium Rosyjskiego.

W 1920 po zdaniu matury studiowała krótko grę fortepianową w Konserwatorium Warszawskim, a następnie w Warszawskiej Szkole Dramatycznej (1921–1922). W 1922 ukończyła Oddział Dramatyczny przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. 29 września 1923 zadebiutowała rolą Elsinoe w Irydionie Zygmunta Krasińskiego na deskach Teatru Polskiego w Wilnie. Po ukończeniu studiów pracowała w teatrach wileńskich, krakowskich i warszawskich. W 1928 powróciła do Krakowa i do wybuchu wojny wystepowała na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego. Podczas okupacji pracowała jako urzędniczka Elektrowni Miejskiej w Krakowie.

Po wyzwoleniu nadal występowała na scenach krakowskich: Teatru im. Juliusza Słowackiego (1945–1946, 1955–1957 i 1961–1972), Teatrów Dramatycznych (1946–1954) oraz Starego Teatru (1954–1955 i 1957–1961).

Odtwórczyni zarówno ról komediowych, jak i dramatycznych. W latach 1963–1972 wykładała w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, od 1967 będąc profesorem PWST.

Po przejściu na emeryturę w 1972 grała jeszcze gościnnie na deskach Starego Teatru. Przed wojną zagrała w dwóch filmach, wraz z wyjazdem do Warszawy jej kontakt z filmem uległ zerwaniu. Dopiero po przejściu na emeryturę teatralną przyjęła kilka ról filmowych i telewizyjnych. Była członkiem zasłużonym ZASP-u.

Występował również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej w reż. Lidii Zamkow jako Pani Dulska (1968), Zygmunt August Stanisława Wyspiańskiego w reż. Zygmunta Hübnera jako Królowa Bona (1969), Niemcy Leona Kruczkowskiego w reż. Kazimierza Dejmka jako Berta (1969), Klara i Angelika Marii Dabrowskiej w reż. Ireneusza Kanickiego jako Klara (1971) oraz w Pigmalionie George\'a Bernarda Shawa w reż. Józefa Słotwińskiego jako Pani Higgins (1971), a także w przedstawieniu Las Aleksandra Ostrowskiego w reż. Edwarda Dziewońskiego jako Raisa Gurmyska (1978) i Nocy listopadowej Stanisława Wyspiańskiego w reż. Andrzeja Wajdy jako Demeter (1978).

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1952)
Order Sztandaru Pracy I klasy (1969)
Order Sztandaru Pracy II klasy (1959)
Złoty "Wawrzyn Akademicki" za zasługi dla polskiej sceny (1938)
Nagroda II stopnia na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich za rolę tytułową w sztuce Konstantego Treniewa Lubow Jarowaja w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1949)
Nagroda Państwowa II stopnia za rolę Anny Pawłowny w spektaklu Płody edukacji Lwa Tołstoja w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1953)
Nagroda Państwowa II stopnia za działalność aktorską w minionym 10-leciu (1955)
Nagroda miasta Krakowa za całokształt osiągnięć artystycznych (1958)
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za rolę Raisy Gurmyskiej w spektaklu Las Aleksandra Ostrowskiego w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1965)
Nagroda Państwowa II stopnia za osiągnięcia aktorskie w teatrze i w telewizji (1968)
Dyplom honorowy na V Telewizyjnym Festiwalu Teatrów Dramatycznych za rolę Dulskiej w spektaklu Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej (1968)

Zmarła 25 września 1985 w Warszawie i została pochowana na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.



(-)
Wikipedia
25 września 2012
Festiwale
Zofia Jaroszewska