Szkice i materiały do biografii 1918 – 1939

18 września przypada 70. rocznica śmierci Stanisława Ignacego Witkiewicza.

Tom szkiców i artykułów najwybitniejszego dziś znawcy twórczości i życia Stanisława Ignacego Witkiewicza jest prawdziwym wydarzeniem. To summa ogromnej pracy, jaką prof. Janusz Degler włożył i wkłada nadal w odkrywanie Witkacego. To zbudowana z niejednorodnych elementów, ale niezwykle zmyślna architektonicznie quasi-biografia twórcy.

Część pierwszą stanowi Kronika życia i twórczości Witkacego (1918–1930), obejmująca dojrzałe lata twórcy: bardzo solidny przyczynek do biografii Witkiewicza juniora.

To z jednej strony drobiazgowy zapis codzienności Witkacego, opis budowany niejednokrotnie z cytatów z listów Witkacego, w których nieraz uzewnętrzniał się bardzo szczegółowo. Z drugiej zaś strony to zarys najistotniejszych wątków z życia autora Pożegnania jesieni.

Wątki owe wydobywa i rozwija prof. Janusz Degler w niezwykle ciekawy sposób w zbiorze szkiców i artykułów pomieszczonych w części drugiej. Przynoszą one wnikliwy opis życia Witkacego-twórcy, Witkacego-filozofa, wreszcie, a może przede wszystkim Witkacego-męża.

W części trzeciej autor tomu jeszcze dokładniej bierze pod lupę codzienność Stanisława Ignacego: prezentując korespondencję Witkacego z bliskimi twórcy osobami (m.in. Kornelem Makuszyńskim i Jerzym Eugeniuszem Płomieńskim), wysnuwa coraz to cieńsze, subtelniejsze nici z „kłębowiska zwanego Witkacym”. Bogate i szczegółowe komentarze prof. Janusza Deglera do listów przekonują, że nie ma w tej chwili równie kompetentnej i rzetelnej osoby, która mogłaby się zajmować spuścizną epistolograficzną Witkacego.

Tom kończy Appendix, a w nim arcyciekawy szkic opisujący pobyt Witkacego w Piotrogrodzie, a więc wnikający w najmniej znaną kartę biografii twórcy, osnutą tajemnicą i domysłami, stawiający życie i dzieło Witkacego w nowym świetle, oparty na dokumentach z Centralnego Państwowego Archiwum Wojskowo-Historycznego w Moskwie.

Tom opatrzony został Spisem opublikowanych listów Stanisława Ignacego Witkiewicza, bogato zilustrowany: wiele zdjęć publikowanych jest po raz pierwszy.