Badenheim na dwa tygodnie przed "wyjazdem"

"Badenhaim 1939" - reż. Piotr Szalsza - Teatr Śląski

"Pojęcie miejsca i czasu przestaje istnieć. Wiecie, mam wrażenie, że w przyszłości, wszystko będzie już Badenheimem. Gdziekolwiek się znajdziemy. Po prostu zabierzemy Badenheim ze sobą. Bo to my jesteśmy Badenheimem."

Duża Scena Teatru Śląskiego zapełniła się około trzydziestoosobowym zespołem aktorskim, którym w dwóch językach kieruje Piotr Szalsza. Charakter międzynarodowy spektaklu wynika wprost z powieści Aharona Appelfelda – postaci mówią tam w trzech językach – polskim, niemieckim oraz jidisz. To dlatego do realizacji projektu zostali zaangażowani aktorzy wiedeńscy, którzy na potrzebę ostnich prób przyjechali do Katowic. Zespół polski miał okazję zgrać się z dwójką mówiących po niemiecku aktorów – Andreasem Kosek oraz Niki Brettschneider. Nie można zapomnieć, że sama inicjatywa adaptacji scenicznej „Badenheim 1939” wyszła ze strony austryjackiej. To też powód, dla którego przedstawienie będzie miało dwie premiery jesienią (Katowice - Wiedeń) i szansa na wznowienie dialogu w kwestii tak ważnej jaką jest Holocaust.

„Pojęcie miejsca i czasu przestaje istnieć.” - słowa te wypowiadane przez głównego bohatera sztuki sytuują bohaterów w paraboli globalnej utraty tożsamości. Z jednej strony Żydów spędzających coroczny urlop w letnim kurorcie austryjackim cechuje zupełny brak wiedzy wobec nadciągającej Zagłady, z drugiej zaś wstrząsająca świadomość własnego „ja”. Są jak barometry, wyczuwają najdrobniejszy wstrząsy, ale nie znają ich źródła. Wobec tej niewiedzy tym bardziej będzie przerażać intuicyjność wnikliwych słów: „Ja! Ja jestem tylko Żydem, numerem, sprawą.” Gdy tracą znaczenie dla kogokolwiek, sami sobie odbierają prawo do bycia kimś. Kimkolwiek. Każdy przecież kimś musi być. Oni stają sie Badenheimem. Wspomnienia o spokoju wiosennych dni poprzecinanych to tu, to tam muzyką Mozarta i Schuberta zabiorą ze sobą do wagonów bydlęcych, do obozów, aż wreszcie do komór gazowych. „Zobaczyć Badenheim, zjeść ciastko i umrzeć.” - powie jakby od niechcenia jedna z bohaterek, nieświadoma jak wnikliwego podsumowania dokonała już na samym początku akcji.

„Pojęcie miejsca i czasu przestaje istnieć.” - to też słowa, które dziś nie tracą na aktualności. Wobec wciąż nawracajacych polemik kto jest odpowiedzialny za II Wojnę Światową i sporów kto kogo ma przeprosić, wyrastają dziwne twory różnych „prawd” na temat wojny. Dziś każdy naród oręduje prawdzie historycznej, ale świadectwa te nie zlewają się w jedną spójną całość, a niejednokrotnie sobie przeczą. W tym tyglu relatywnych spojrzeń przestaje istnieć pojęcie miejsca i czasu wojny. Traci ona swą globalność na rzecz jednostkowych analiz w głowach ludzi, nierzadko też opartych na świadectwach, bo mało kto dziś jeszcze zna wojnę z autopsji. Oczywiście poznawanie wojny na podstawie świadectw ludzi, który ją przeżyli, staje się aktualnie nieuniknione. To dlatego książka izraelskiego pisarza – Aharona Appelfelda - stała się światowym wydarzeniem. To dlatego też adaptacja sceniczna „Badenheim 1939” jest szansą na umożliwienie powrotu miejsca i czasu historycznego w dialogu teatralnym między polską i austryjacką publicznością.

Małgorzata Bryl-Sikorska
Dziennik Teatralny Katowice
7 listopada 2009
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...