Bagatela ma urodziny

Powstał jako scena rozrywkowa i ten profil utrzymuje do dziś. W jubileuszowy sobotni wieczór Bagatela pokaże najnowszy swój spektakl - broadwayowski musical "Dwa razy tak", opowiadający nieco krótsze niż dzieje sceny, bo 50-letnie pożycie małżeńskie pewnej pary

Bagatelę założył Marian Dąbrowski, właściciel największego i prężnie rozwijającego się koncernu wydawniczego, którego sztandarowym produktem był "Ilustrowany Kurier Codzienny", dziennik o najwyższym wówczas nakładzie w Polsce. Właściciel "Ikaca" nie zadowalał się działalnością na polu mediów - w 1918 roku postanowił założyć w Krakowie teatr w kamienicy na rogu Krupniczej i Karmelickiej. Mieściła się tam popularna restauracja, należąca do Władysława Lubelskiego i Józefa Króla. Dąbrowski przekonał właścicieli restauracji, że teatr może być lepszym interesem, i w błyskawicznym tempie, bo w ciągu roku, przerobiono kamienicę na teatr.

Bagatela miała wówczas salę na 800 osób, zaprojektowaną przez Henryka Uziembłę, utrzymaną w kolorach złotym i szkarłatnym. Na inaugurację, 25 października, wybrano "Kobietę bez skazy" Gabrieli Zapolskiej, sztukę "głośną w swoim czasie zakazem cenzury, w gruncie dość niezrozumiałym", jak pisał w recenzji Tadeusz Boy-Żeleński, od paru miesięcy pisujący o teatrze w krakowskim "Czasie". "Kobieta bez skazy" utrzymała się w repertuarze prawie pół roku.

Boy w 1972 roku, za dyrekcji Mieczysława Górkiewicza, stał się patronem sceny - dziś widzów wita w hallu jego rzeźbiony wizerunek. Ten patronat jest jak najbardziej właściwy: Boy z radością powitał nową scenę, a - jak głosi legenda - był też autorem jej nazwy. Marian Dąbrowski bowiem zebrał znajomych, by zaproponowali nazwę dla teatru. Boy westchnął: - Znaleźć dobrą nazwę dla teatru? Bagatela! - Jest! - zawołał Dąbrowski.

"Mamy tedy w Krakowie nowy teatr, mający służyć wyłącznie śmiechowi i wesołości. Że na taki teatr było w Krakowie miejsce, dowodzić nie potrzeba. Pęd do szukania w teatrze przede wszystkim zabawy jest tak silny, że nic go stłumić ani odwrócić nie zdoła. Jeżeli się ogółowi nie dostarczy tej zabawy w dobrym gatunku, pójdzie jej szukać w złym - to i wszystko" - pisał przyszły patron sceny z okazji inauguracji. I podkreślał, że "obecność jej może tylko wyjść na dobre ogólnej naszej atmosferze teatralnej, wytwarzając zdrowe współzawodnictwo - stojąca woda monopolu i zadowolenia z siebie rzadko bywa dodatnim i twórczym elementem".

Ten monopol to Teatr im. Słowackiego, który według Boya powinien skupić się na poważniejszych sztukach. Nie dziwi słabość Boya do repertuaru rozrywkowego - przecież jeszcze niedawno był on jednym z filarów kabaretu Zielony Balonik. O spektaklach Bagateli pisał z sympatią, ciesząc się z rosnącego w siłę zespołu aktorskiego, starannej reżyserii i scenografii.

Niestety, sześć lat po inauguracji Dąbrowski wycofał kapitały z teatru. Scenę przejęli aktorzy, ale tylko na rok - zabrakło pieniędzy. Bagatela została przekształcona w eleganckie kino. Po wojnie znów działał tam teatr - najpierw scena dla dzieci Wesoła Gromadka Marii Billiżanki (nazwę zmieniono wkrótce na Teatr Młodego Widza), potem - teatr Rozmaitości, wreszcie, od 1972 roku - teatr Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego.