Bogdan Tosza (1952)
Reżyser teatralny, telewizyjny, publicysta, eseista, pedagog, animator kultury, dyrektor instytucji kulturalnych.Urodził się 10 sierpnia 1952 w Jaworznie.
Studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (dyplom w 1976 r.), następnie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie na Wydziale Reżyserii Dramatu (1980), w 1998 r. uzyskał tam kwalifikacje I stopnia (doktorat), a w 2010 roku habilitację.
W latach 1976-1978 stały recenzent „Gazety Krakowskiej". W 1983 r. stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki (Moskwa i Leningrad). W sezonie 1985-1986 wykładowca podyplomowego Studium Instruktorów Teatru w Kaliszu. W latach 1987-1988 stypendysta ITI (Hamburg, Thalia Theater). Od 1990 do 1992 r. przewodniczący sekcji reżyserów ZASP, był w tym czasie stałym felietonistą „Gońca Teatralnego". W sezonie 1991-1992 zastępca dyrektora ds. artystycznych Teatru Śląskiego im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, a w latach 1992-2003 był jego dyrektorem naczelnym i artystycznym. Poza reżyserowaniem sztuk teatralnych był także inicjatorem i gospodarzem wielu spotkań literackich (m.in. współorganizator wizyty Josifa Brodskiego w Katowicach, który 22 czerwca 1993 r. odebrał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego). W Teatrze Śląskim, za czasu dyrektorowania gościł na spotkaniach z widzami i czytelnikami m.in. Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka, Tomasa Venclovę, Andrzeja Drawicza, ks. Jana Twardowskiego, Egona Naganowskiego i Adama Zagajewskiego. We wrześniu 1996 r. był organizatorem "Dni Güntera Grassa" w Teatrze Śląskim, z udziałem wielu wybitnych tłumaczy literatury polskiej i niemieckiej.
Od 1992 r. jest wykładowcą Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie prowadzi zajęcia z reżyserii, pracy z aktorem i historii dramatu. W latach 1992-1993 stały felietonista „Teatru". W 1993 r. stypendysta Goethe Institut (Prien/Chiemsee). W 1995 r. seminarzysta Institut für Kulturwissenschaft w Wiedniu (dyplom "Theatre management of international festival and repertory productions"). Od 1996 do 1999 r. był przewodniczącym Rady Programowej Radia Katowice S. A. W latach 1997-2003 wiceprezes Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów. W 2000 r. był stypendystą Goethe Institut w Berlinie. Od 2001 do 2003 r. członek komisji stypendialnej Ministerstwa Kultury. W latach 2002–2003 stały felietonista Radia eM. Od 2003 r. członek Rady Programowej TV Kraków. Od 2004 do 2006 r. dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Polskiego we Wrocławiu. Od 2010 r. dyrektor festiwalu Łódź Czterech Kultur. Od października 2012 roku dyrektor naczelny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.
Publikował w „Dialogu", „Zeszytach Literackich", „Tygodniku Powszechnym".
W 2007 r. nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium" ukazały się jego teksty teatralne pt. "Pisane na stronie".
W teatrze zadebiutował 12 maja 1977 jako asystent reżysera Jerzego Zegalskiego w spektaklu Michaiła Bułhakowa „Molier czyli Zmowa świętoszków" w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Pierwszym samodzielnie wyreżyserowanym przedstawieniem był „Dom Bernardy Alba" Federica Garcii Lorki w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie (premiera 3 listopada 1979).
W teatrach: J. Słowackiego w Krakowie, A. Mickiewicza w Częstochowie, L. Solskiego w Tarnowie, W. Bogusławskiego w Kaliszu, Dramatycznym w Legnicy, S. Wyspiańskiego w Katowicach, Zagłębia w Sosnowcu, Nowym w Łodzi, Operze Śląskiej w Bytomiu, Estradzie w Katowicach, J. Osterwy w Lublinie, J. Kochanowskiego w Opolu, Polskim we Wrocławiu, Bagatela w Krakowie i S. Jaracza w Łodzi wyreżyserował ponad sześćdziesiąt przedstawień.
Najdłużej, bo 11 lat pracował w Teatrze Śląskim w Katowicach, gdzie zrealizował najwięcej przedstawień opierając się głównie na polskiej i europejskiej klasyce literatury dramatycznej.
Działał także w Teatrze Telewizji gdzie wyreżyserował dwa przedstawienia: „Kim pani jest?" Andrzeja Niedoby (premiera 6 września 1993) i „Święty grzech" Włodzimierza Dulęby (premiera 4 lutego 2001). Także w Teatrze Telewizji spróbował swoich sił jako aktor grając Reżysera w „Śmiechu w ciemności" Vladimira Nabokova w reżyserii Filipa Bajona (premiera 24 listopada 2003).
Jego aktywność artystyczna miała miejsce także w filmie. Brał udział w realizacji dokumentu „W pogardzie i chwale. Wojciech Korfanty" (2009) w reżyserii Aleksandry Fudali i Macieja Muzyczuka, odtwarzając postać tytułową oraz sprawował opiekę artystyczną nad krótkometrażowymi fabułami: „Krew" w reżyserii Daniela Fernandesa da Fonseki (2013) i „Prometeusz" w reżyserii Piotra Nalazka (2014).
Od października 2012 do września 2020 roku Dyrektor Naczelny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie.
Publikował w „Dialogu", „Zeszytach Literackich", „Tygodniku Powszechnym".
W 2007 r. nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium" ukazały się jego teksty teatralne pt. "Pisane na stronie".
Jego żona, Elżbieta Tosza, jest dziennikarką i publicystką. Mieszkają w Krakowie.
Odznaczenia:
1999 - Złoty Krzyż Zasługi.
2002 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Nagrody:
1990 - Nagroda za reżyserię "Rewizora" w Teatrze Śląskim w Katowicach.
1992 - Złota Maska (Katowice) za reżyserię "Antygony" Anouilha w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu.
1994 - Nagroda prezydenta miasta Katowice.
Źródła: Wikipedia, E-teatr, FilmPolski.
