Być kobietą...współcześnie

Współcześnie wiele dzieł kultury przedstawia kobiecy punkt widzenia, a spora część z nich ma wydźwięk feministyczny. „Czarownice" oscylują w tej kategorii przybierając bardzo ciekawą formę. Nie opowiadają ani o skrajnych przypadkach przemocy fizycznej ani nie ani nie cofają nas do przeszłości, kiedy traktowano kobiety o wiele bardziej protekcjonalnie i przedmiotowo niż teraz (aczkolwiek się do niej odwołują).

Akcja sztuki ma miejsce we współczesności, choć rzeczywiście znajdziemy tu, niezwykle trafne, nawiązania do dawnych przejawów szowinizmu, na przykład palenia kobiet posądzanych o czary na stosie (i sądu nad nimi). Ogólnie w przedstawieniu przemyca się charakterystyczne elementy w kulturze ugruntowane jako te kojarzące się z czarownicami: sabaty, miotły, rytuały, zaklęcia, a nawet potargane włosy. Posiadaczka nieujarzmionej fryzury, samotna, bezdzietna, jest bowiem traktowana przez społeczeństwo jako coś dziwnego, coś nienaturalnego. W sztuce podkreśla się zresztą za pomocą różnych zabiegów postawiony w ironicznym świetle obraz kobiety w oczach przeciętnego zjadacza chleba. Przemycona zostaje tu krytyka wobec zaściankowości, schematycznego myślania i braku potrzeby żywienia współczucia czy empatii.

Bohaterki to trzy zupełnie różne kobiety borykające się z bolączkami swoich codzienności. Ukazuje nam się zapracowaną, samotną matkę, byłą pracownicę szpitala, która straciła posadę, bo zrobiła to, co słuszne, a także umierającą na raka singielkę. Każda z tych pozornie odmiennych postaci zarysowana jest realizmem i posiada głębię. Łatwo uwierzyć w te charaktery i łatwo z nimi sympatyzować, ponieważ trudności, przed jakimi stają mogą w przyszłości spotkać każdą z nas. Porusza się tu sporo aktualnych problemów, które wiele osób może zauważyć wokół siebie. Matki mają być szczęśliwe. Kobiece ciała piękne i budzące zachwyt. Pracownice muszą postępować ściśle wedle zasad zamiast ratować czyjeś życie. Każde z tych kliszowych uproszczeń jest obalane i ukazywane w świetle prawdy.

Kolejnym atutem przedstawienia jest jego oprawa. Opowiadaną historię dopełnia fantastyczna choreografia, przepiękna gra świateł oraz klimatyczna muzyka budząca skojarzenia jednocześnie z słowiańską kulturą, jak i witchcraftem. Gra aktorska utrzymuje się na dobrym poziomie, a forma „Czarownic" pozwala na jednakowe potraktowanie każdej z bohaterek. Ciekawie wykorzystana zostaje tutaj także koncepcja sądu, w której zobaczyć można metaforę oceniania kobiet przez społeczeństwo bazujące na szkodliwych stereotypach. Niekiedy ma się wrażenie, że tempo przedstawienia spada, brakuje oddechu i w mojej ocenie, można było pociągnąć tę historię nieco dalej, jednak nie jest to duży mankament, a „Czarownice" nadal pozostają czytelne w odbiorze.

Spektakl ogląda się bardzo dobrze, jest atrakcyjny wizualnie i przede wszystkim zawiera w sobie dający do myślenia przekaz, pozostawiając pole do dyskusji odnośnie teraźniejszego traktowania „czarownic". Odsłania przyziemne, a jednocześnie bolesne momenty ich codzienności i polemizuje z zwyczajem płytkiego oceniania decyzji kobiet.

Porusza kilka istotnych kwestii, nawołuje do solidarności i pokazuje, że chociaż żyjemy w rozwijającym się świecie, wciąż powtarzamy błędy przeszłości.