Bycie kobietą to porażka

Bohaterka "Skórki pomarańczowej" spektaklu, który otwiera sezon w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie jest naprawdę zdeterminowana. Za zdradę męża obwinia swoje niedoskonałe ciało, więc ratunku szuka od salonów fryzjerskich, przez diety, kosmetyczki, aż po horoskopy i oczywiście zawszę gotową do pomocy sieć. Rady, jakie znajduje wyjęte są żywcem z "Cosmopolitan", ale kryzys w związku blokuje racjonalne myślenie. Najważniejsze, to osiągnąć cel - uwieść, usidlić, zatrzymać.

Olsztyn prezentuje swoja wizję wplątywania się w spiralę upiększania ciała, kiedy cierpi duch i poczucie wartości. Reżyserka Małgorzata Warsicka stawia sobie za cel zdemaskować schematy i tendencyjność, jakie paradoksalnie mają pomóc w poszukiwaniu wyjątkowości. Adaptacja tekstu Mai Pavlović uświadamia, że cokolwiek zrobi kobieta, to zawsze za mało, więc warto się zastanowić, dokąd może ją zaprowadzić nakręcanie chirurgicznej spirali. I choć presja kultury, koncernów kosmetycznych czy mediów jest naprawdę duża, w końcu "jesteś tego warta", najważniejsze, to zachować tożsamość.

Ale bohaterka "Skórki pomarańczowej" ma ze sobą wielki problem. Lena Schimscheiner wcielająca się w postać Jej przyciąga widza każdym spojrzeniem, ujmuje odwagą i bezpośredniością wygłaszanych opinii. Ma energię, która nie pozwala oderwać od niej wzroku. Choć w kulminacji sztuki daje się ponieść nieco dramatowi, zamieniając miły, wyrazisty głos w krzyk, którego wolałoby się uniknąć. Ale widocznie żal i poczucie winy wobec odejścia męża nie pozwalają zachować spokoju. Zakłada przecież, że to jej wina, zadręcza się pytaniem, co zrobiła nie tak?

Bo jak być jednocześnie uwodzicielską, ale nie wulgarną, otwartą, ale tajemniczą, opiekuńczą, byle nie nadwrażliwą? Do tego jeszcze kwestia przesadnego dbania o ciało, co razem prowadzi do przekształcenia kobiet w produkty kontrolujące własną datę ważności. Każdy żylak i zmarszczka wywołują panikę, bo na pewno otoczenie szybko je wyłapie, a jesteśmy takie, jakimi widzą nas inni. Pavlović chciałaby to zmienić. Dać kobietom powód do refleksji. Zachowania zarówno tej prawdziwej, jak i metaforycznej twarzy.

A widok Ireny Telesz-Burczyk w roli Dojrzałej rzeczywiście daje do myślenia. Ucharakteryzowana na ofiarę skalpela aktorka nie musi wiele mówić, by określić typ kobiety, jaki prezentuje. Zresztą wszystko, co powie naciągniętymi botoksem ustami, celnie uderza w sens poddawania się kolejnym operacjom, których skutki widać gołym okiem. Telesz-Burczyk jako produkt jest naprawdę przekonywująca. A im częściej sama się ośmiesza, tym większym współczuciem darzy ją widz. Robi się zwyczaje żal tej kobiety, tak ślepo wierzącej, że zdołała przechytrzyć naturę i czas.

Obejrzenie "Skórki pomarańczowej" to też dobra lekcja dla mężczyzn, dzięki której mogą być o krok bliżej do zrozumienia gubiących się czasem w świecie kolorowych magazynów i kulturowej presji kobiet.

Ale "Skórka pomarańczowa" to wbrew pozorom nie tylko spektakl krytykujący podejście kobiet do kwestii ciała, a poruszający dużo bardziej złożone kwestie miłości, samotności i presji poszukiwania swojego miejsca w zmedializowanym świecie reklam, tanich rad i promocji. Jak ustrzec się przed marketingowym szaleństwem? Najpierw pielęgnować relacje, potem to, co pokazuje lustro.

U Warsickiej na plan pierwszy wysuwa się kwestia zakłamania i sterowania własnymi emocjami. Wchodzenie w role żony czy matki powodują, że zachowujemy się tak, jak wymaga tego od nas środowisko, a nie tak, jak tego same byśmy chciały. Ale myślenie, że spektakl w Jaraczu dotyczy tylko kobiet byłoby błędem. Obejrzenie "Skórki pomarańczowej" to też dobra lekcja dla mężczyzn, dzięki której mogą być o krok bliżej do zrozumienia gubiących się czasem w świecie kolorowych magazynów i kulturowej presji kobiet.

Być może wniosek jest taki, że wspólnymi siłami, obustronnym wsparciem uda się zachować spokój i młodość bez użycia skalpela, bo kwestia cellulitu i wieku, to bardziej problem głowy. Stół operacyjny nie ma z tym wiele wspólnego. Ważniejszy zdaje się ten w domu, przy którym zwyczajnie trzeba rozmawiać.