Czarno-biała trybuna

„Tęczowa Trybuna 2012” została zainspirowana autentyczną inicjatywą Pierwszego Gejowskiego Fanklubu Polskiej Reprezentacji Narodowej w Piłce Nożnej, mającą na celu utworzenie na stadionach podczas Euro 2012 osobnych sektorów dla gejów. Strzępka i Demirski nie ograniczają się jednak do roli rzeczników sprawy homoseksualistów, ale chcą przemawiać w imieniu zwykłego obywatela, wykluczonego z rządów aroganckiej i zadowolonej z siebie władzy. Zmagania grupy kibiców-homoseksualistów posłużyły jako punkt wyjścia do napiętnowania neoliberalnej demokracji z jej - wyrastającymi z fikcyjnego rozdziału na prywatne i publiczne oraz utożsamienia tej drugiej sfery z ekonomią - ekskluzywizmem i elitaryzmem. 

Dzięki przyjęciu takiej szerokiej perspektywy twórcom udało się uniknąć ryzyka szowinizmu, czającego się w figurze gejów-kibiców, która nie uwzględnia dyskryminacji lesbijek, a piłkę nożną tradycyjnie przedstawia jako „męską sprawę” (nieśmiertelny „argument ze spalonego”, dowodzący niemożliwości zrozumienia futbolu przez kobiety). Wyraźne, lewicowe zaplecze światopoglądowe sprawia zaś, że „Tęczowa Trybuna 2012” wznosi się ponad poziom zwykłej polskiej politykierskiej marudności. Niestety, spektakl staje się manifestem określonej opcji ideologicznej, gubiąc to, co w sztuce najważniejsze, czyli sferę niedomówień.

Wysokie tony i niepozostawiające marginesu interpretacyjnego hasła rozbrzmiewają przede wszystkim w drugiej części przedstawienia. Do przerwy oglądamy jeszcze dowcipne za sprawą dobrych dialogów (chociaż nachalne podobieństwo tekstu Demirskiego do stylu pisarstwa Doroty Masłowskiej może być irytujące) i pełne werwy dzięki świetnej grze aktorskiej (wyróżniają się przede wszystkim Jakub Giel w roli nowoczesnego, wysportowanego geja oraz para Jolanta Zalewska-Michał Opaliński, odgrywająca Prezydentową i Urzędnika) widowisko. O ile jednak początkowo gejowscy bojownicy, wzorem dobrego polskiego działacza rozpoczynający zmianę świata od długiej imprezy, przedstawieni są z pewną dozą ironii, o tyle w miarę rozwoju wydarzeń podział na dobrych i złych staje się oślepiająco jasny.

Właściwą ocenę postaci ma dodatkowo ułatwić płacz pokrzywdzonych bohaterów, który maksimum patetyczności osiąga w scenie zbiorowego szlochu. Z kolei eksploatowany do granic możliwości motyw alkoholowego odurzenia i związanych z tym trudności z artykulacją oddaje nastrój dekadencji i apokaliptyczności. Tonacji nie obniżają motywy muzyczne, które, zamiast pełnić funkcję fabularnych skrótów, stanowią raczej krzykliwe przerywniki rozwlekłej akcji. Ta zaś w drugiej połowie tego długiego, bo trzygodzinnego spektaklu, staje się zlepkiem chaotycznych scen, powtarzających te same wątki.

W „Tęczowej Trybunie 2012” pada wiele mocnych stwierdzeń, które brzmią szczególnie aktualnie i przekonująco w kontekście wybuchających dziś protestów społecznych. Nic więc dziwnego, że spektakl wystawiano podczas Europejskiego Kongresu Kultury w ramach projektu „Art for Social Change”. Dążąc do zmiany społecznej, sztuka nie może jednak przestać być sobą. Tak się, niestety, stało w „Tęczowej Trybunie 2012”, w której subtelność sztuki ustępuje miejsca czytelności przekazu.