Człowiek marionetka
"Proces" - reż. Konrad Dworakowski - Teatr Lalek Banialuka w Bielsku-BiałejCzęsto wydaje się nam, że mamy wpływ. Że jesteśmy w stanie przenosić góry i nic nas nie zniszczy. Żyjemy w przekonaniu, że wszystko się jakoś ułoży, a tak naprawdę znajdujemy się w zamkniętej bańce systemu. Stworzonej trochę przez nas, trochę przez to, na co właśnie tego wpływu nie mamy.
Paradoksalnie brakuje nam pokory wobec tego, czego nie jesteśmy w stanie zmienić. A może wtedy byłoby to nam bliższe i nie przygniatałoby całym swoim ciężarem. Dostajemy pełną metafizyki, surrealizmu, absurdu i, co najważniejsze, sensu opowieść. Zostajemy jednak bombardowani ukrytymi, nieskończonymi znaczeniami i tylko od nas samych zależy, co wyniesiemy ze spektaklu. Widzimy to, co chcemy widzieć. To, na co jesteśmy w stanie się otworzyć. Franz Kafka tworzy właśnie taką przestrzeń w swoim "Procesie" - otwartą i niebanalną.
Józef K. (Włodzimierz Pohl) zostaje oskarżony. Bezradny bohater uwięziony jest w czterech ścianach manipulacji. Nie ma on na to żadnego wpływu, jest jedynie marionetką, szarym pionkiem w grze innych ludzi zamroczonych władzą. System jest bezlitosny i wykorzystuje każdego z nas - z naszą czy bez naszej wiedzy, czy zgody. Przedstawienie to nie ogranicza się do sceny głównej. Widzimy również to, co dzieje się poza nią - widzimy to czego przeważnie w świecie nie możemy zobaczyć. Ukazani są ludzie w ich własnych formach, z własnymi motywami i zamiarami.
Pojawia się motyw maski. Zastanawiamy się, czy postaci (Dominika Kaczmarek, Lucyna Sypniewska, Władysław Aniszewski, Adam Milewski, Włodzimierz Pohl, Piotr Tomaszewski) przybierają różne, inne od ich własnych, twarze, by przyporządkować się wszechobecnemu systemowi, czy zakryć pełne wstydu twarze. Ruchoma scenografia pozwala na płynne przejścia, dzięki czemu opowiadana historia jest spójna, a widz nie przestaje myśleć o procesie Józefa K. Tak naprawdę codziennie skazujemy i jesteśmy skazywani na taki proces. Wszyscy kręcimy się w koło, obracamy się jak szafa w pokoju głównego bohatera, i nie umiemy z niego wyjść. Muzyka sprawia, że cały ten surrealizm odczuwamy głębiej.
W spektaklu zostaje użyta również kamera, do której Józef K. się zwraca i dzieli myślami. Spektakl zawiera w sobie różne formy. Ogromną rolę odgrywa w nim również lalka. Bohater jest utożsamiony i przedstawiony z marionetką. Słabą, wiotką marionetką, którą trzeba prowadzić - tak, jak jego samego.
Ale czy nie jest to kolejna manipulacja, kolejny podstęp, na który zawsze dajemy się nabrać?
