Czy w dzisiejszych czasach warto wystawiać Moliera?

Jednak czy słusznym jest wystawianie kolejnej sztuki Moliera i serwowanie jej szerszemu gronu odbiorców? Na przykład, taki wyreżyserowany przez Tomasza Mana „Skąpiec" – czy służy czemuś więcej niż przyciągnięciu do teatru wycieczek szkolnych z Białegostoku oraz podlaskich miasteczek i wsi? Odpowiedź jest niejednoznaczna.

Zacznijmy od treści. Uczeń szkoły licealnej, nawet zmuszony przez nauczyciela, który pójdzie i obejrzy spektakl w białostockim Dramatycznym, potraktuje to jako utrwalenie elementu programu z języka polskiego czy też spędzenie czasu w inny sposób niż siedzenie na nudnej matematyce lub chemii. Jednak czy zrobiłby to z własnej woli, gdyby „Skąpiec" nie zostałby wpisany do listy lektur obowiązkowych ? Wątpię. Jestem przekonany, że taka treść nie interesuje przeciętnego nastolatka i zostanie potraktowana jako archaiczna opowieść, pozbawiona wszystkiego, czym obecnie interesuje się i w jaki sposób żyje najmłodsze pokolenie.

W przypadku rodziców i dziadków owego ucznia na pewno sytuacja wygląda trochę lepiej. Ci, którzy się wybiorą, dostrzegą pewną analogię – mimo upływu czasu wciąż borykamy się z problemami i walczymy z przywarami jak to robiło społeczeństwo za panowania Ludwika XIV. Część z nich będzie też świetnie się bawiła dzięki wyróżniającym sztuki Moliera humorze. Jednak nie wszyscy.

Moim zdaniem wiele osób, nie pójdzie do Dramatycznego, bo odstraszy ich myśl, że będą musieli oglądać inscenizację lektury szkolnej lub, patrz powyżej wspominana bolączka młodzieży, archaiczną opowieść. Krótko mówiąc, problemy bohaterów „Skąpca" niby te same, co w netflixowych serialach, ale w tych drugich są ciekawiej pokazane. Oczywiście, średniowieczna farsa orz commedia dell'arte były bliskie Molierowi. Czerpał z nich. Jednak charakterystyczna gatunkom prostota już nie pasuje do naszych czasów. Teraz lepiej sprzedają się imprezy z zespołami „Boys" oraz „Akcent" lub nowy sezon poprawnych politycznie „Bridgertonów".

Podobnie jest z formą przekazu. Współczesna rodzina Kowalskich nie chodzi do teatru, bo jest przekonana o panującej tam nudzie i o wiele mniej atrakcyjnej formie sposobu przedstawienia opowieści niż w tych, które otrzymuje włączając filmy i seriale w serwisie streamingowym lub w telewizji. Po wizycie w Teatrze Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki utrwalą swój pogląd.

Oczywiście, twórcy białostockiego „Skąpca" robią wszystko, co w ich mocy, by przyciągnąć uwagę. Są multimedia, ciekawa oprawa dźwiękowa z małym wyjątkiem, o którym wspomnę na koniec tekstu. Jednak to za mało by przyciągnąć przeciętnych Kowalskich do Węgierki. To kupią tylko miłośnicy teatru.

I to właśnie do osób wrażliwych na klasyczną sztukę kierowany jest spektakl. Siadając w teatralnym fotelu dostają półtoragodzinne widowisko, które bawi, ale też i moralizuje oraz wyśmiewa przywary. No i jest o tym, co wciąż aktualne – żądzy pieniądza.

Miłośnicy głębi przekazu pieśni Zenona Martyniuka lub Marcina Millera oraz netflixowych „Bridgertonów", jestem o tym głęboko przekonany, nie dostrzegą też ciekawej pracy Anetty Piekarskiej-Man, która zadbała o kostiumy i scenografię. Jak sama artystka opowiada, tu nie chodziło tylko o oddanie ducha epoki, ale też i pewien przekaz odnoszący się do charakterów. Ubiór każdego z bohaterów odnosi się do konkretnego zwierzęcia.

Na scenie pojawiają się: Arleta Godziszewska, Paula Gogol, Krystyna Kacprowicz-Sokołowska, Katarzyna Mikiewicz, Kamila Wróbel-Malec, Monika Zaborska, Marek Cichucki, Dawid Malec, Patryk Ołdziejewski, Michał Przestrzelski, Grzegorz Suski, Piotr Szekowski oraz Marek Tyszkiewicz. Ich praca jest na podobnym poziomie i ogląda się ją z zainteresowaniem z małym wyjątkiem.

Wstawienie na sam koniec piosenki na pewno mnie zaskoczyło, bo wcześniej inscenizacja była pozbawiona elementów śpiewanych. Stąd ta zupełnie nie pasuje. O prostocie jej słów napiszę tyle, że miałem wrażenie jakby układał je Marcin Miller lub Zenon Martyniuk.