Do szafy!

Czym jest pułapka? Może to być przyrząd do chwytania myszy, ptaków, ale także kłopotliwa sytuacja, z której trudno wybrnąć. To zasadzka i podstęp. Czym jest „Pułapka” Różewicza? Gietzky pozwolił dojść do głosu autorowi. Słowa grają w spektaklu kluczową rolę, także sam Franz, jego rodzina oraz przyjaciel opowiedzieli o tym, czym jest owa pułapka. Autor „Procesu” motał się pomiędzy pułapką ciała, życia i losu.

Tadeusz Różewicz jest twórcą specyficznej poetyki, w której przenikają się warstwa realistyczna z metaforyczną, a całość jest podporządkowana wynikającemu z samego utworu wewnętrznemu prawu wieloznaczności i otwartości kompozycji. Często też w jego dziełach scenicznych groteska powiązana jest z satyrą. Jego dramaty są bogate w nawiązania do dawnych utworów, symboli oraz stereotypów. Mają wielokrotnie charakter pastiszowy oraz aluzyjny. I tak jest z „Pułapką”, która mnoży swoje znaczenia.

Zasiadamy na widowni. Przed nami, za nami oraz z boku rozpościera się czarny tiul. To pułapka? Mały Franz dorasta na naszych oczach. Zmienia się fizycznie, ale wiele w nim pozostaje z dziecka. Z malucha, który od zawsze czuł niepokój rośnie mężczyzna, który tworzył i wiele brakowało mu do szczęścia. Człowiek ten potrzebował opieki. Oferował mu ją Maks, który był jego przyjacielem do samego końca. Tak, to ten Franz…Franz Kafka. Oczywiście to mógłby być każdy. Różewicz pisze o (nie)spalonych rękopisach. O wartościach, a właściwie ich braku w momencie, kiedy trzeba uciekać, ponieważ cały czas żyje się w strachu. Czym jest proces tworzenia w chwilach ważnych dla historii?

Kafka w swoich powieściach tworzył sytuacje, których istotą jest konflikt zniewolonej, uciśnionej jednostki z nadrzędną wobec niej instancją. Najczęstszym bohaterem utworów jego jest człowiek wyalienowany, którego związki z innymi ludźmi rozpadły się. Taki, który walczy w pojedynkę z niezrozumiałymi strukturami rządzącymi światem. Jest w pułapce życia. Buntuje się, ale mimo starań nie może się z niej wydostać. Samotny, choć otoczony wieloma kobietami. Bohater sztuki bezustannie poszukujący bezpieczeństwa i pewności, czego nigdy tak naprawdę nie doświadczy.

Taki był człowiek i bohater Kafki. Taki był bohater i człowiek Różewicza, ale i dziś taka jest ludzkość. I wówczas, i współcześnie należy podejmować wyzwania, decyzje oraz zmagać się z życiem. Gietzky za pomocą klasycznych elementów pytał o kondycję współczesnego człowieka.

Na spektakl ten trzeba pójść choćby po to, by zobaczyć poszanowane przez reżysera dzieło Różewicza, w których obsadzeni zostali geniusze wrocławskiej sceny: Bolesław Abart, Piotr Łukaszczyk, Anna Kieca, Irena Rybicka i Jerzy Senator. Reżyser skupił się na słowie i czynie, a nie na dekoracji czy dźwiękach. Pojawiały się skąpe elementy scenografii oraz muzyka, która towarzyszyła zmianie tempa akcji i odzwierciedlała niestabilny stan duchowy jaki towarzyszył zarówno ludziom z XIX wieku opisywanym przez Kafkę, ale także tym znanym Różewiczowi.

Sam Gietzky uważa, że spektakl należy czytać indywidualnie, a nie wyłącznie przez pryzmat Kafki. Opowiada on o człowieku, który nie potrafi  żyć w przestrzeni, w jakiej przyszło mu egzystować. „A co ty jesteś? No co? Nic!”.