Elżbieta Czyżewska - (1938 - 2010)

Była wielką gwiazdą, odeszła zapomniana

Urodziła się 14 maja 1938 roku w Warszawie. Zmarła 17 czerwca 2010 w Nowym Jorku.

W latach 60. XX wieku Elżbieta Czyżewska była jedną z najpopularniejszych polskich aktorek. "W jej przypadku dokładnie sprawdzało się to, co kiedyś napisała o niej Osiecka. Bezczelny talent, wybitna inteligencja, nadzwyczajne rozumienie czasów, niepospolita osobowość" - tak Daniel Olbrychski wspominał aktorkę w książce "Elka". Jednak jej losy nie potoczyły się, jak sobie to planowała.

Jej ojciec, Jan, zginął podczas II wojny światowej, matka, Jadwiga Gimpel, była z zawodu krawcową. Część dzieciństwa przyszła aktorka spędziła w domu dziecka w Konstancinie. Po ukończeniu warszawskiej PWST współpracowała z STS-em. W 1961 roku zadebiutowała w Teatrze Dramatycznym, z którym związała się na sześć lat.

Elżbieta Czyżewska na ekranie debiutowała w roku 1960 w komedii "Mąż swojej żony", następnie zagrała w około 30 filmach. Wydawało się, że jej kariera rozkwita. Jednak jedna decyzja zmieniła całe jej życie.

Po świetnie zagranej roli Marilyn Monroe w sztuce Artura Millera "Po upadku" często nazywano ją "polską Monroe". Później, ze względu na charyzmę i talent, porównywano ją do Zbigniewa Cybulskiego.

Jej talent komediowy można było podziwiać m.in. w filmach Stanisława Barei "Mąż swojej żony", "Żona dla Australijczyka", "Małżeństwo z rozsądku", "Giuseppe w Warszawie", "Gdzie jest generał...", "Zaduszki", "Godzina pąsowej róży", "Rękopis znalezionym w Saragossie", "Rysopis", "Niekochana", "Wszystko na sprzedaż".

Była także odtwórczynią wielu ról dramatycznych np. w filmach Wojciecha Jerzego Hasa "Rękopis znaleziony w Saragossie" i "Złoto", Kazimierza Kutza - "Milczenie", Aleksandra Forda - "Pierwszy dzień wolności", Janusza Nasfetera "Niekochana" oraz w etiudach ówczesnego męża Jerzego Skolimowskiego.

W 1967 roku na przyjęciu zorganizowanym po premierze spektaklu "Po upadku" Elżbieta Czyżewska poznała korespondenta gazety "New York Times" Davida Halberstama. Para wzięła ślub, a w 1967 roku po artykule krytykującym Władysława Gomułkę, ówczesne władze zażądały, aby dziennikarz opuścił Polskę. Halberstam i Czyżewska przenieśli się do Nowego Jorku.

W USA nie udało się jej kontynuować kariery aktorskiej na miarę jej talentu. Mimo że bardzo dobrze opanowała język angielski, to jednak mówiła z akcentem, a to utrudniało angażowanie jej do sztuk i filmów anglojęzycznych.

Jej jedyną pierwszoplanową kreacją w kinie amerykańskim była rola polskiej emigrantki Haliny Nowak w dramacie "Niewłaściwe miejsce" Louisa Jansena (1989). Zagrała też małą rolę w "Pozytywce" Costy-Gavrasa (1989). W 1990 roku otrzymała prestiżową nagrodę teatralną Obbie, przyznawaną przez nowojorski tygodnik "Village Voice" za rolę w spektaklu "Crowbar" w reżyserii Maca Wellmana.

W 1999 roku Czyżewska wystąpiła w roli dr Shapiro w popularnym serialu "Seks w wielkim mieście" w odcinku "Was it Good for You?".
Dramaturg i pisarz Janusz Głowacki mówił, że talent Czyżewskiej został zmarnowany, kiedy aktorka wraz z mężem wyemigrowała z Polski do Nowego Jorku.

Elżbieta Czyżewska zmarła 17 czerwca 2010 w Nowym Jorku. Pochowano ją w Alei Zasłużonych na warszawskich Powązkach. Choć Czyżewska pochowana została w obrządku katolickim, nad jej grobem judaistyczną modlitwę odmówił Konstanty Gebert. Zrobił to na prośbę rodziny zmarłej, której w pewnym okresie życia religia judaistyczna była bardzo bliska.

Aktorka zmarła prawie całkowicie zapomniana. Na pogrzebie pojawiła się tylko garstka osób. "Skromna publiczność na ostatnim spektaklu tej wielkiej aktorki, trochę mnie zasmuca" - wyznał po pogrzebie Daniel Olbrychski.

(-)
Interia.pl
17 czerwca 2023
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...