Feminista w teatrze

"Nocleg w Apeninach" - reż: Michał Zadara - Teatr Współczesny w Szczecinie

"Nocleg w Apeninach" Fredry jako dramat o handlu żywym towarem - takie odczytanie narzuca się samo. Michał Zadara zbyt łatwo poszedł za takimi "narzucającymi się" rozwiązaniami. Powstał spektakl atrakcyjny, ale płaski

Nie wiem, czy nazwiska Michała Zadary i Jana Klaty widnieją na liście polskich feministów. Dość, że obaj reżyserzy wykazują ostatnio niezwykłą troskę o los ciemiężonych kobiet. Klata w "Szajbie" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk upominał się o kobiecy głos w zbrutalizowanej przez mężczyzn polityce. W "Ziemi obiecanej" pokazał skutki odsunięcia kobiet od decyzji ekonomicznych. Co ciekawe, obrona kobiet dokonała się przez ich zeszmacenie. Bełkocące lalki w bieliźnie gwałcone na stołach bilardowych mają jednak w spektaklu Klaty chwile autentycznego buntu.

Michał Zadara w "Noclegu w Apeninach. Operetce interwencyjnej", gromadząc w przydrożnym barze najpodlejszą ludzką menażerię (pijanych muzyków, bufetowe, lokalnych cudaków), stworzył przygnębiający horror-bal do rytmów wykonywanej na żywo muzyki (kompozycje Jacka "Budynia" Szymkiewicza). Wszystko jest tu małe, tandetne, podłe. Bohaterowie - głupi i brutalni, ich dramaty - budzące tyle refleksji co burda na wiejskiej dyskotece.

Spektakl według dramatu Aleksandra Fredry przypomina jedną z komiksowych broszur wydawanych przez Fundację przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu "La Strada". Płasko narysowane charaktery, schematyczny scenariusz, brak szansy na happy end. Ale te broszury mają cel interwencyjny, uproszczenia są w nich uzasadnione. Czy potrzebne są w operetce Zadary? Czy "Nocleg" nie staje się przykładem niefrasobliwego uwspółcześniania metodą "przez podstawienie"?

Zamiast zajazdu - knajpa z ceratowymi obrusami, zamiast fartuszka bufetowej - tatuaż na nerkach i różowe stringi, zamiast muzyki Moniuszki - coś między Czerwonymi Gitarami, Kraftwerkiem czy grupą country... Muzyka i tak jest jednym z atutów widowiska. Gdyby aktorzy nie odgrywali tak manifestacyjnie braku zdolności wokalnych, "operetka interwencyjna" sprawdziłaby się świetnie na wrocławskim Przeglądzie Piosenki Aktorskiej jako energetyczny koncert z podreżyserowaną historią w tle.

Przedstawienie ratuje to, co przywędrowało na szczecińską scenę z innej "La Strady" - kinowej legendy Felliniego. Klimat realizmu magicznego. Dwuznaczna relacja kata i ofiary. Mroczny humor. Rozbiegany wzrok filmowej Gelsominy (Giulietta Masina) powracający w grze Kingi Piąty. Jej Rozyna sprzedana przez opiekuna bogatemu Fabricjo (Paweł Niczewski) to nie tylko przyszła tirówka w różowych kozaczkach. To strzęp człowieka. Można rozbić jej nos drzwiami, szarpać, macać, brać na kolana, gwałcić na zapleczu. Poniżej seksownej mini widać siniaki, na twarzy - rozmazany makijaż. Każdy ma do niej prawo.

Przez cały spektakl na scenie panuje zabawny rozgardiasz symultanicznych scen. Jedynym martwym punktem jest almodovarowska nieruchoma kobieta (Iwona Kowalska) w stroju transwestyty. Gdy w finale "uratowana" Rozyna zostaje usadzona przy jej stoliku, czuć, że prawdziwy dramat dopiero się zaczyna. Reżyser wydobył z tekstu Fredry mechanizmy męskiej wspólnoty ciemiężącej kobiety i przefiltrował je przez schematy kryminału i westernu. Powtarza jednak to, co wielokrotnie zostało już pokazane pełniej, mocniej, ciekawiej.

Postawienie na scenie kobiet szmat i mężczyzn prymitywów nie do końca wyjaśnia problem przyzwolenia na przemoc, seksizm, molestowanie. Michał Zadara mógłby odpowiedzieć jak Charles Bukowski, którego oskarżano o bycie szowinistyczną świnią: "Jasne, czasami stawiam kobiety w złym świetle, ale mężczyzn również stawiam w złym świetle. Siebie stawiam w złym świetle". Siebie jednak reżyser stawia w świetle sprawiedliwego. Co więcej - w spektaklu powtarza wszystko, co od lat wychodzi mu świetnie. Atrakcyjny bałaganik, muzyka, klimat pijackiej imprezy. Zamiast interwencji wyszło raczej interesujące jam session z pretensjami.

"Nocleg w Apeninach" na podst. Aleksandra Fredry, reż. i scen. Michał Zadara, muzyka Jacek "Budyń" Szymkiewicz, kostiumy Julia Kornacka. Teatr Współczesny w Szczecinie. Premiera 24 października

Joanna Derkaczew
Gazeta Wyborcza
5 listopada 2009
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Portrety
Michał Zadara
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...